Metody łagodzenia bólu porodowego

Dla niektórych kobiet poród jest bardzo bolesny, dla innych mniej. Nie da się jednak ukryć, że jest to przykre doświadczenie. Ból porodowy pojawia się dlatego, że główka dziecka jest większa niż ujście kanału rodnego – podczas przejścia dziecka przez kanał rozciągają się mięśnie i tkanki krocza, a macica kurczy się gwałtownie. Niekiedy kobiety przygotowują się do porodu ćwicząc specjalne techniki oddychania, które łagodzą ból. Gdy ból jest silny, kobiety mogą otrzymać także znieczulenie.

1. Ból porodowy

Ból przynosi jednak ze sobą potrzebną informację – na jakim etapie jest poród, powoduje, że kobieta stara się znaleźć taką pozycję, która złagodzi ból i ułatwi przyjście dziecka na świat.

Podczas porodu mięśnie macicy kurczą się regularnie i kobieta odczuwa bóle porodowe. Początkowo nie są one silne, mogą przypominać bóle miesiączkowe, ale z czasem się nasilają. Zwykle pierwszy poród jest najdłuższy i najcięższy. Bóle mogą być jeszcze silniejsze, gdy konieczne jest wywołanie porodu za pomocą środków farmakologicznych lub przebiega on za wolno.

2. Znieczulenie przy porodzie

Zobacz film: "Dlaczego warto rodzić siłami natury?"

Spotkania w szkole rodzenia mogą dostarczyć informacji na temat ciąży, porodu, technik radzenia sobie z bólem w trakcie niego, opieki nad dzieckiem. Położna zapoznaje kobiety z fizjologią porodu, wyjaśnia, co dzieje się w kolejnych jego fazach, przedstawia techniki pozwalające na zmniejszenie bólu, przedstawia różne formy znieczuleń. W niektórych szpitalach prowadzone są nawet spotkania ciężarnych z anestezjologiem, który może pomóc w wybraniu odpowiedniej formy znieczulenia dla kobiety.

Nie da się z góry przewidzieć, jak odporna na ból jest dana kobieta i jaki środek znieczulający będzie dla niej najlepszy. Sposobów na uśmierzenie bólu jest kilka.

• Naturalne metody łagodzenia bólu – zaliczyć do nich można masaż i kontrucisk, oddychanie przeponowe, łagodzenie bólu wodą, wsparcie kogoś bliskiego, zmianę pozycji rodzącej. Można tutaj również zaliczyć pewne metody alternatywne takie jak aromaterapia, homeopatia, hipnoza, ziołolecznictwo, akupunktura. Nie da się stwierdzić w jakim stopniu przynoszą one ulgę, ale wiele kobiet twierdzi, że działają.
• Przezskórna stymulacja elektryczna (TENS) – polega na oddziaływaniu elektrycznym na mięśni pleców za pośrednictwem czterech elektrod. Prąd przez nie przepuszczany wywołuje delikatne mrowienie. Stymulacja elektryczna sprawdza się w początkowej fazie porodu. Można ją zacząć stosować jeszcze w domu. Nie wpływa ona na płód. Badania brytyjskie wskazują na dużą skuteczność tej metody. W Polsce nie jest ona popularna.
• Analgezja wziewna – metoda ta zakłada wdychanie specjalnej mieszaniny gazów – podtlenku azotu i tlenu w równych proporcjach. Preparat wykorzystywany tutaj nosi nazwę Entonox. Kobieta wdycha gaz przez specjalną maskę lub ustnik. Wdech następuje przed wystąpieniem skurczu tak, aby preparat mógł zadziałać, gdy będzie najsilniejszy. Metoda ta nie eliminuje całkowicie bólu, ale jest bezpieczna dla dziecka i dostarcza organizmowi kobiety dodatkowe ilości tlenu. Może wywoływać jednak krótkie zawroty głowy i nudności.
• Petydyna – podawana jest domięśniowo w formie zastrzyku. Łagodzi ból słabiej niż Entonox, jednakże wiele kobiet jest bardziej zrelaksowanych i lepiej radzą sobie z bólem po jej podaniu. Petydyna może powodować senność i nudności u kobiet, a także senność u dziecka, dlatego ostatnia dawka tego leku podawana jest trzy godziny przed zakończeniem porodu.
• Inne leki, które podaje się za pomocą iniekcji – dimorfina, fentanyl, meptazynol. Działają na podobnej zasadzie co petydyna, a niektóre pacjentki uważają, że są od niej bardziej skuteczne.
• Znieczulenie zewnątrzoponowe – to najskuteczniejszy sposób na zmniejszenie bólu porodowego. Znieczulenie podawane jest poprzez małą rurkę, którą anestezjolog umieszcza w kręgosłupie. Ważne jest aby podczas nakłucia rodząca nie ruszała się, ponieważ cewnik umieszczany jest blisko nerwów przenoszących ból z macicy – by nie naruszyć torebki z płynem, która otacza rdzeń kręgowy, co mogłoby skutkować bólem głowy. Środek znieczulający można podawać poprzez rurkę ciągle. Gdy kobieta otrzyma znieczulenie zewnątrzoponowe, kontrolowane jest jej ciśnienie, ponieważ może się ono obniżyć po aplikacji leków. Monitorowany jest także stan dziecka.
• Znieczulenie rdzeniowe (podpajęczynówkowe) – działa szybciej niż znieczulenie zewnąrzoponowe i polega na podaniu środka znieczulającego bezpośrednio do torebki z płynem otaczającym nerw. Najczęściej metoda ta wykorzystywana jest przy cesarskich cięciach. Czasami kompilacja tego znieczulenia ze znieczuleniem zewnątrzoponowym wykorzystywana jest do łagodzenia bólu porodowego.
• Znieczulenie nerwu sromowego – to zablokowanie przewodnictwa nerwowego odpowiadającego za zaopatrzenie okolicy krocza. Nerwy (każdy po jednej stronie miednicy) znieczula się nastrzykując ich okolice środkiem znieczulającym.

Zastosowanie danego znieczulenia przy porodzie zależy między innymi od samej rodzącej – jej oczekiwań, światopoglądu, a także od możliwości technicznych miejsca porodu. Warto pamiętać, że żadna z metod nie zniesie bólu całkowicie, obniża go tylko do tolerowanego przez organizm poziomu.