Hipnoterapia

Hipnoterapia stanowi alternatywę dla farmakologicznych środków przeciwbólowych, stosowanych do łagodzenia bólów porodowych. Techniki hipnotyczne polegają na werbalnym przekazie pozytywnych sugestii, które zmieniają system przekonań, pozwalają zredukować lęk, opanować strach przed porodem, zrozumieć własne emocje, które towarzyszą ciąży. Autohipnoza, techniki relaksacyjne, wizualizacje i afirmacje są bezpieczne oraz poszerzają repertuar metod walki ze stresem i napięciem podczas akcji porodowej. Jakie techniki hipnoterapeutyczne mogą stosować ciężarne, by przygotować się do życiowego wyzwania, jakim jest urodzenie dziecka?

1. Łagodzenie bólu hipnozą

Wiele kobiet obawia się nie tyle samej ciąży, co wizji porodu, koszmarnych bólów i traumy, wskutek sposobu traktowania rodzących na porodówkach. W wyniku kumulacji negatywnych informacji na temat porodu u kobiet rodzi się swoisty lęk przed rodzeniem. Niekiedy, w skrajnych przypadkach, panie doświadczają irracjonalnego lęku przed ciążą i porodem, co przybiera postać specyficznej fobii – tokofobii. Poród jest jednak naturalnym procesem i zapewnia reprodukcję gatunku. Natura obdarzyła kobiety w mechanizmy, które ułatwiają im rodzenie dzieci i znoszenie bólów porodowych. Jednym z takich mechanizmów jest wyobraźnia i umysł.

Niektóre techniki medytacyjne, relaksacja oraz hipnoza i autohipnoza umożliwiają modyfikację przekonań kobiety i nastawienie myśli na pozytywne tory. Przyczyną eskalacji bólu może być sam strach przed nim. Aby mniej się bać porodu naturalnego, warto mieć świadomość, jaki charakter mają bóle porodowe i czemu służą. Ból pełni w życiu swoistą rolę. Komunikuje o chorobie, stanie zapalnym, urazie albo w przypadku bólu porodowego – o tym, że dziecko pragnie wyjść na świat. Skurcze macicy stopniowo się nasilają, pojawiają się z większą częstotliwością, szyjka macicy rozwiera się szerzej, kanał rodny przygotowuje się, by wypchnąć dziecko z łona matki. Bolesne skurcze porodowe są niezależne od woli rodzącej kobiety, ale można je złagodzić.

Zobacz film: "Jak uniknąć komplikacji okołoporodowych?"

Kiedy kobieta przeżywa strach przed bólem i stres w związku z porodem, napina różne partie mięśniowe, np. mięśnie krocza, mięśnie dna macicy, mięśnie pochwy, ale też mięśnie karku, żeber i brzucha. Napięcie nerwowo-mięśniowe destabilizuje akcję porodową, utrudnia prawidłowe oddychanie podczas porodu, potęguje ból i przynosi szybkie wyczerpanie sił, niezbędnych do parcia. Dużą rolę w procesie rodzenia dzieci odgrywa nastawienie psychiczne, sposób percepcji bólu. Kiedy jest się rozluźnionym i zrelaksowanym organizm staje się bardziej wytrzymały na dolegliwości bólowe. Ból koresponduje silnie ze sferą emocjonalną, indukuje reakcje strachu, lęku, przerażenia, obaw. Ból to zawsze odczucie subiektywne, tzn. interpretowane przez umysł. Aby móc kontrolować odczucia bólowe, także te związane z porodem, warto zaprzęgnąć rozum w walkę przeciwko traumatycznym wizjom i uskutecznić sposoby radzenia sobie z bólem.

2. Hipnoterapia a bóle porodowe

Oczywiście hipnoterapia nie zastąpi środków przeciwbólowych, ale może być dobrym uzupełnieniem farmako- czy fizjoterapii. Hipnoterapia stanowi naturalną metodę łagodzenia bólu, a wywodzi się z jogi i medytacji praktykowanych dla rozwoju duchowego. Leczenie hipnozą opiera się na pracy z umysłem. Skuteczność działania hipnoterapii zależy jednak w dużej mierze od czynników indywidualnych, podatności na sugestię i wiary w efekty hipnotyczne. U jednych hipnoterapia przynosi zadziwiające rezultaty w postaci znoszenia bólu, a u niektórych w ogóle nie działa. Pozytywne afirmacje mobilizują jednak organizm człowieka do większej produkcji endorfin – hormonów szczęścia, które uśmierzają ból, łagodzą stres, przynoszą uczucie odprężenia, relaksu, przyjemności. Po prostu wprowadzają w dobry nastrój.

Okazuje się, że ludzie podczas medytacji czy zatopienia w modlitwie wydzielają większe ilości endorfin. Fakt ten wykorzystuje się podczas hipnoterapii. By złagodzić strach przed bólem i porodem oraz zminimalizować negatywne skutki długotrwałego stresu, należy zmienić nastawienie umysłu. Ciało i psychika stanowią bowiem integralne systemy wzajemnie na siebie oddziałujące. Ból jako doznanie fizyczne indukuje konkretne reakcje emocjonalne – strach, przerażenie, ale też stany psychologiczne, np. stres, wywołują odpowiedź ze strony ciała, w postaci skurczów żołądka, drżenia rąk, przyspieszonego tętna. Hipnoterapia poprzez „programowanie mózgu”, by myślał pozytywnie, pozwala na odczuwanie radości, lepsze samopoczucie i wyższe stężenie endorfin – naturalnych opioidowych środków przeciwbólowych.

3. Naturalne metody walki z bólem porodowym

Naturalne metody walki z bólem są o tyle trudne, że w przeciwieństwie do szybkiego zażycia tabletki przeciwbólowej, wymagają przygotowań i nauki. Hipnoterapia jest jednak o wiele zdrowsza, bo nie wywołuje skutków ubocznych ani u matki, ani u płodu. Kiedy leczenie bólu hipnozą nie przynosi rezultatów, zawsze kobieta może poprosić o znieczulenie. Wiele kobiet chwali sobie techniki relaksacyjne nie tylko ze względu na złagodzenie bólów porodowych, ale też ze względu na możliwość wyciszenia się, spokojnego podejścia do aktu porodu bez złorzeczenia personelowi medycznemu czy wyżywania się na partnerze. Jakie daje się wyróżnić naturalne techniki uśmierzania bólu porodowego?

• Afirmacje porodu – polegają na powtarzaniu sobie pozytywnych myśli, jak mantr. Afirmacje powinny być werbalizowane w czasie teraźniejszym i nie mogą zawierać słowa „nie”. Pozwala to zaprogramować umysł na pozytywne, uzdrawiające myślenie poprzez zmianę biochemicznych przekazów w mózgu. Afirmacje porodu można powtarzać w myślach, wymawiać na głos albo spisać na kartce. Mogą one brzmieć w następujący sposób: „Dam sobie radę, jestem zdrową i silną kobietą”, „Poród to naturalny proces”, „Ufam siłom natury i swojemu ciału”, „Jestem zrelaksowana i spokojna”, „Otaczają mnie mądre i pomocne osoby, którym mogę zaufać”.
• Techniki hipnoterapeutyczne – hipnoterapia znalazła zastosowanie w redukowaniu bólu porodowego. Istnieje wiele autorskich metod hipnoterapii do walki z lękiem przed porodem i uśmierzania dolegliwości bólowych, np. Hypnobirthing, Hypnobabies Hypnosis, metoda Lamaze, Nastere Prin Hipnoza czy Natal Hypnotherapy. Wymienione metody bazują na autohipnozie – rodząca sama wprowadza się w trans hipnotyczny, osiąga stan głębokiej relaksacji i rozluźnienia mięśni za pomocą afirmacji, wizualizacji, autosugestii i kontroli oddechu. Treningi autohipnotyczne warto przeprowadzać pod okiem fachowego hipnoterapeuty, który udzieli wskazówek, jak redukować poziom bólu i poprawić samopoczucie przed porodem.
• Trening autogenny Schultza – technika koncentracji na ciele, oddechu i kontrolowania napięcia w poszczególnych partach mięśniowych. Pozwala na osiągnięcie głębokiego stanu relaksu poprzez sugerowanie konkretnych odczuć w wybranych częściach ciała, jak również uspokaja umysł. Trening autogenny Schultza dla ciężarnych obejmuje także komunikację z nienarodzonym dzieckiem.
• Oddech przeponowy – większość technik relaksacji i hipnoterapii odwołuje się do oddychania torem brzusznym, czyli oddychania przeponą. Człowiek ma tendencję do oddychania tylko za pomocą klatki piersiowej, przez co oddech staje się płytki, krótki, mało wydajny i męczący. Oddech brzuszny jest bardziej efektywny, kobieta podczas porodu mniej się męczy i wykorzystuje powietrze wydajnie do parcia na mięśnie dna macicy. Oddychanie przeponowe pozwala też na rozluźnienie ciała i redukcję napięcia, a także lepiej dotlenia dziecko.

Poza tym do walki z bólem porodowym można wykorzystać różne wizualizacje, np. kobieta wyobraża sobie, jak wygląda jej ból, koncentruje się na bolącym miejscu, by w końcu dokonać „wyobrażonego” przemieszczenia bólu poza jej ciało. Może też wyobrazić sobie całą akcję porodową, by oswoić się z myślą porodu albo skoncentrować się na niebolącej części ciała, by odwrócić uwagę od źródła bólu. Inni hipnoterapeuci proponują odseparować się od bólu poprzez mentalne oddzielenie bolącej części od reszty ciała albo wyobrazić sobie zastrzyk z morfiny w bolące miejsce, lub przesunąć się w czasie, myśląc, jak to będzie, kiedy na świecie pojawi się dziecko. Wszystko, co pomaga rozluźnić się kobiecie w trakcie porodu, np. rozmowa z partnerem, trzymanie go za rękę, wyobrażeniowe przeniesienie się w miejsca spokojne i bezpieczne, jest godne polecenia dla kobiet obawiających się bólów porodowych.