Powiedz „mama”, powiedz „tata”
Każdy rodzic, który chce kierować nauką mówienia u swojej pociechy, powinien wiedzieć o tym, w jaki sposób się ona rozwija. Warto zatem poznać etapy tego procesu oraz ćwiczenia, które będą stymulować jego przebieg.
1. Etapy rozwoju mowy u dziecka
Umiejętność mówienia pozwala dziecku na wyrażanie swoich emocji, spostrzeżeń, pragnień i uczuć. Dziecko poznaje świat poprzez słowa, które słyszy. Każdy rodzic powinien wiedzieć, jak wpłynąć na prawidłowy rozwój mowy dziecka, gdyż bez tej wiedzy może mu zaszkodzić, lekceważąc pewne sygnały bądź wymagając czegoś, co na danym etapie rozwoju jest dla małego człowieka nie do osiągnięcia.
Nadawanie mowy oraz jej odbiór zależy kilku elementów:
- Mózg i odpowiedzialne za mówienie struktury korowe, układ piramidowy oraz drogi nerwowe,
- Narządy mowne: oddechowe, fonacyjne i artykulacyjne,
- Narząd słuchu i jego właściwości, które wpływają na proces słyszenia i rozumienia dźwięków wydawanych ze środowiska, a także kontrolowanie własnej mowy.
Ważne jest, aby pamiętać, że pomiędzy maluchami występują istotne różnice pod względem rozumienia słów. Z reguły małe dzieci rozumieją więcej, niż same są w stanie wypowiedzieć. Dlatego często zdarza się, że dziecko, które niewiele mówi, nagle wprowadza do swojego słownika wiele nowych słów na raz.
Noworodek, mniej więcej do 10. miesiąca życia, komunikuje się z otoczeniem za pomocą krzyku i płaczu. To tak zwany okres melodii – dziecko zaczyna rozumieć np. podniesiony ton głosu, na który reaguje płaczem. Szept natomiast go uspokaja i wywołuje uśmiech. Już około roczne dziecko zaczyna rozumieć, co się do niego mówi. Mały człowiek najpierw uczy się rozróżniania słów. Powoli rozumie poszczególne wyrażenia, które usłyszy od dorosłych. Z czasem zaczyna tworzyć własne słowa – w jego słowniku najpierw pojawiają się samogłoski, takie jak: a, i, e, u, oraz spółgłoski – zazwyczaj: p, b, d, n, t, ś i ć, które zaczyna łączyć w sylaby. W ten sposób powstają pierwsze słowa: mama, tata, baba, dada. Te pierwsze wyrazy są mocno uproszczone, ale już około 15. miesiąca życia następuje rozwój wymawianych słów, co wywołuje gwałtowny postęp umysłowy i ruchowy malucha. Coraz więcej nowych bodźców sprawia, że dziecko uczy się, że choć niektóre przedmioty wyglądają podobnie, to są różnie nazywane. Stara się naśladować dorosłych, „podsłuchuje” ich i na ten wzór tworzy własne wypowiedzi.
2. Ćwiczenie poprzez zabawę
Czy wiesz, że podczas codziennej zabawy w prosty sposób możesz stymulować pracę nad mową swojego dziecka? Ważne, byś mówił do niego wyraźnie, abyś opowiadał o tym, co aktualnie robisz, przy czym dobrze jest, aby dziecko widziało wówczas Twoją twarz, co pozwala mu podpatrzeć, w jaki sposób twoje usta wydają z siebie dźwięk. Wielu rodziców popełnia podstawowy błąd – mówi do malucha językiem dziecięcym, stosuje nadmierne spieszczenia i zdrobnienia. Mów do dziecka normalnie, akcentując sylaby, i słuchaj go, gdyż to buduje jego odwagę i pewność siebie.
Poproś swojego malucha, aby podał ci dany przedmiot i okazuj zachwyt, gdy wykona zadanie. Nie wytykaj błędów, bo to może zniechęcić go do dalszej komunikacji. Czytaj swojemu dziecku, opowiadaj mu bajki i ciekawe historie. Zachęcaj, by samo dopowiadało treść – to rozwinie jego wyobraźnię.
Przede wszystkim poznawajcie świat! Zabieraj swoją pociechę w ciekawe miejsca, rozmawiajcie o tym, co widzicie. Pozwól mu się wypowiadać, subtelnie poprawiaj błędy, bawcie się w nazywanie przedmiotów, w ich chowanie i szukanie. Rysujcie, śpiewajcie, odgrywajcie scenki, w których będziecie naśladować różne czynności. Pozwól swojemu maluchowi, aby był samodzielny i wykazywał inicjatywę. Zobaczysz, że z czasem Cię zaskoczy i zacznie wypowiadać się coraz płynniej.
3. Co może pomóc dziecku w nauce mówienia?
To musisz wiedzieć
Poza ćwiczeniami i zabawą niezwykle istotna dla rozwoju mowy dziecka jest jego dieta. Warto pamiętać, że maluszek powinien jeść częściej niż dorośli, a jego żywienie musi dostarczać mu niezbędnych witamin i minerałów. Wybierając mleko modyfikowane, weź więc pod uwagę, czy zawiera ono składniki odżywcze, które stymulują m.in. rozwój mowy. Powinno mieć ono w swoim składzie kwas Omega 3, który wpływa na rozwój mózgu i tkanek nerwowych, żelazo wspomagające funkcje poznawcze dzieci, wapń niezbędny do prawidłowego rozwoju kości oraz cynk potrzebny do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego.
