Metoda Domana

Glenn Doman postulował ideę nauki dziecka od najmłodszych lat, a nawet miesięcy, bo wówczas mózg maluszka jest najbardziej chłonny i ma największe potencjalne możliwości rozwoju. Do szóstego roku życia dziecko łatwiej i szybciej chłonie nowe informacje.

Poza tym, dziecko uczy się wówczas polisensorycznie, czyli wielozmysłowo, smakując, wąchając, dotykając, widząc i czując. Analizując całe życie człowieka, najwięcej i najszybciej uczymy się w najmłodszym okresie. Jako niemowlęta uczymy się chodzić i mówić.

Doman doszedł do wniosku, że gdyby od najwcześniejszych lat życia rozpocząć naukę czytania, proces kształcenia stałby się czymś naturalnym i bezwysiłkowym, a przede wszystkim stymulowałby mózg do bardziej dynamicznego rozwoju.

Na czym, według Domana, miałaby polegać nauka czytania małego dziecka? Program nauki globalnego czytania Doman określał jako „zabawę w czytanie”. Przed rozpoczęciem nauki należy zadbać o wytworzenie atmosfery radości i entuzjazmu oraz o szybkie eksponowanie kolejno prezentowanych słów.

Nauka czytania według Glenna Domana składa się z pięciu etapów:

1. nauka pojedynczych wyrazów – słowa trzeba napisać na białych tekturowych kartonikach o wymiarach około 10 x 60 cm. Litery powinny mieć wysokość 8 cm. Czcionka powinna być drukowana, koloru czerwonego, gdyż ten kolor najlepiej przyciąga wzrok małego dziecka. Na początku prezentujemy słowa znane i przyjemne dla malucha, np. imiona rodziców, imię dziecka, nazwy przedmiotów z otoczenia, np. mama, tata, kocyk, łóżko – pojedyncze słowo na odrębnym kartoniku. Najpierw wprowadza się rzeczowniki, potem czasowniki (np. pije, biega, siedzi), a na końcu przymiotniki (np. duży, mały, ładny, brzydki). Proces nauki czytania rozpoczyna się od ekspozycji i przeczytania na głos dziecku pięciu słów (jedno słowo na sekundę) trzy razy w ciągu dnia. Pięć słów to jeden zestaw. Codziennie dokłada się jeden zestaw, czyli kolejne 5 nowych wyrazów;
2. nauka wyrażeń dwuwyrazowych – na tym etapie łączy się pojedyncze słowa w pary, zestawiając dwa kartoniki ze sobą, np. mama kocha (rzeczownik + czasownik), duży dom (przymiotnik + rzeczownik);
3. nauka prostych zdań – wielkość czcionki należy stopniowo zmniejszyć z 8 do 5 cm. Stosuje się kombinacje słów, które już wcześniej dziecko widziało i słyszało, np. „Dom jest duży”. Codziennie wprowadza się dwa nowe zdania;
4. etap rozbudowanych zdań – na tym etapie wprowadza się zaimki: pod, nad, za, w, na itp. Litery trzeba zmniejszyć do 3,5 cm tak, by całe zdanie mogło zmieścić się na jednym kartoniku. Wprowadza się też czarny kolor czcionki, zamiast czerwonego;
5. czytanie książeczek – najlepiej, by były to książeczki wykonane domowym sposobem, a treść książeczki dotyczyła samego dziecka. Wymiar takiej książeczki powinien wynosić 20 x 45 cm. Na każdej stronie powinno znajdować się zdanie dotyczące maluch, np. „Ola je”, a na następnej stronie rysunek obrazujący przeczytane wcześniej zdanie. Książeczkę powinno się czytać dwa lub trzy razy dziennie. Książeczkę można rozbudowywać o nowe strony i rysunki.

Metoda Domana nie zawęża się tylko do nauki czytania przez zabawę, ale można ją zastosować również do nauki matematyki. Stosuje się wówczas kartoniki z czerwonymi kropkami i cyfrą, która obrazuje ich ilość.

Na tej bazie dziecko może nauczyć się nie tylko samych cyfr czy liczb, ale również operacji matematycznych – dodawania, odejmowania, mnożenia, dzielenia i rozwiązywania zadań.

By nauka była skuteczna, na dziecko nie wolno wywierać presji, popędzać go ani krytykować, by maluch się nie zniechęcił i nie stracił motywacji. Jakie jeszcze inne zasady, według Glenna Domana, są gwarantem sukcesu dziecka?

• Każdą sesję powinien charakteryzować entuzjazm, radość i zaangażowanie.
• Naukę najlepiej zacząć z jak najmłodszym dzieckiem.
• Naukę należy traktować jako świetną zabawę.
• Do nauki podchodzić można tylko wtedy, gdy matka i dziecko są zdrowi, wypoczęci i szczęśliwi.
• Informacje należy prezentować szybko.
• Do dziecka trzeba mówić wyraźnie, głośno i z entuzjazmem.
• Nauka powinna mieć charakter systematycznych sesji.
• Materiały do nauki powinny być duże, wyraźne i estetyczne.
• Naukę trzeba zakończyć przed tym, jak dziecko się znudzi i samo zechce zakończyć sesję.
• Nie wolno kontrolować dziecka, sprawdzać ani kwestionować wyników nauczania.

Według Domana, sprawdzanie osiągnięć dziecka jest zaprzeczeniem nauki i nie należy tego robić, gdyż świadczy to o braku szacunku i zaufania do malucha.

Dziecko czuje, że rodzice nie wierzą w jego umiejętności, dopóki on ich nie udowodni – w ten sposób spada motywacja do pracy. Metoda Domana stanowi ciekawą alternatywę dla tradycyjnych metod nauczania i umożliwia utożsamienie procesu nauki z zabawą.

Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Jak nauczyć dziecko czytać - metoda Glenna Domana, zasady, materiały.

Źródła

1. Doman G., Doman J., Jak nauczyć małe dziecko czytać?, EXCALIBUR, Bydgoszcz 1992, ISBN 83-900152-0-X.