Rodzicu, podaj dziecku sok

Panuje przekonanie, że o dobrej jakości sok coraz trudniej. Niektórzy rodzice unikają ich kupowania, bo uważają, że pełno w nich cukru i wody. Jaka jest prawda?

Zgodnie z obowiązującym prawem soki owocowe nie mogą zawierać dodatku cukru, a jedynie cukry naturalnie występujące w owocach. Najmniej ich w sokach warzywnych, np. pomidorowym, najwięcej zaś w soku z winogron.

W dobrej jakości soku znaleźć można witaminy i składniki mineralne. Wiele w nich również związków fenolowych, które wykazują właściwości odkażające, a przy tym hamują one rozwój bakterii. Mitem jest zatem zły wpływ soków na jamę ustną.

1. Owoce i warzywa w codziennej diecie

Zgodnie z najnowszymi zaleceniami każdego dnia powinno się spożywać pięć porcji warzyw i owoców. Jedną z nich z powodzeniem można zastąpić sokiem. Mają one te same prozdrowotne właściwości co produkty z sadu, łąki czy ogrodu – wiele w nich przeciwutleniaczy, witamin, mikro- i makroelementów. A te są niezbędne do prawidłowego rozwoju dzieci i młodzieży, stanowią również wartościowy składnik diety osób dorosłych. Dodają energii, gaszą pragnienie i pozytywnie wpływają na pracę mózgu (składniki odżywcze soków poprawiają pamięć i koncentrację). Istotne jest jednak pytanie, czym się kierować przy ich wyborze.

Wiele powie nam nazewnictwo. Na półkach sklepowych znaleźć możemy:

• soki,
• napoje owocowe i/lub warzywne,
• nektary,
• napoje.

Najbardziej wartościowe są soki. W 100 proc. składają się one z soku wyciśniętego bezpośrednio z owoców (świeżych lub mrożonych). Sok może być również otrzymywany z zagęszczonego soku owocowego/ warzywnego poprzez odtworzenie proporcji wody i aromatu z owoców lub warzyw oddzielonych w procesie zagęszczania. Co to oznacza? Otóż sok zagęszczony to nic innego sok, z którego usunięta została część wody, np. w procesie odparowania. Ma on konsystencję miodu i zachowuje wszystkie zawarte w owocach i warzywach substancje odżywcze. Znacząco obniża koszty transportu.

Sok uzyskany z soku zagęszczonego jest produktem w pełni wartościowym i naturalnym (dodaje się do niego tę samą ilość wody, jaką wcześniej usunięto).

2. Sok, napój, a może nektar?

Do produkcji soków prawo zabrania używać konserwantów, barwników, cukru i substancji słodzących. Chemicznych dodatków próżno szukać również w nektarach. Zawierają one od 25 do 100 proc. wsadu owocowego lub warzywnego. Legalne jest dodawanie do nich wody, cukru, miodu, kwasu cytrynowego i substancji słodzących.

Wysoką zawartością owoców i warzyw wyróżniają się również napoje owocowe i warzywne. Producent ma jednak możliwość dodania do nich aromatów, barwników i innych syntetycznych dodatków, których stosowanie dopuszcza prawo. Napoje mogą być chemiczne konserwowane.

Z kolei niską zawartością owoców i warzyw (poniżej 20 proc. wsadu) wyróżniają się napoje. Zawierać one mogą dozwolone prawem dodatki do żywności, w tym barwniki i aromaty. W napojach często obecny jest również cukier.

3. Soki zamiast suplementów

Chyba nikogo nie trzeba przekonywać, że zjedzenie porcji świeżych owoców jest dla organizmu bardziej wartościowe niż sięgniecie po suplement diety. I tak dzienne zapotrzebowanie osoby dorosłej na witaminę C wynosi 80 mg, co w pełni pokryje wypicie 1,5 szklanki soku pomarańczowego lub grejpfrutowego. Szklanka soku z buraków z kolei dostarcza 200 mikrogramów kwasu foliowego, a więc dokładnie tyle, ile dorosła osoba potrzebuje tego związku każdego dnia. Pijąc soki owocowe lub warzywne łatwo również dostarczyć organizmowi witaminę A (jej źródłem jest sok marchwiowy) oraz witaminę E (zawiera ją m.in. sok żurawinowy).

4. Sok pod szczególnym nadzorem

Soki i nektary owocowe są produktami niezwykle wartościowymi i cennymi dla zdrowia, stąd proces ich produkcji podlega szczegółowym regulacjom prawnym. Naukowcy dysponują wieloma narzędziami badawczymi, które pozwalają im wykryć zafałszowania soków i nektarów, jak również stwierdzić, czy owoce i warzywa użyte w procesie produkcji są dobrej jakości. Kontrole oceniają również sam proces technologiczny.

Mimo tak dobrej jakości soków i ich pozytywnego wpływ na organizm, Polacy nadal spożywają ich bardzo mało. Osoba dorosła w ciągu roku pije 12 litrów soku, co daje 33 ml na dzień! Dla porównania, Norweg w ciągu roku wypija średnio 26,5 litra soku, Finlandczyk – 22 litry, zaś Niemiec – 20,6 litrów (dane Krajowej Unii Producentów Soków).

Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, by dziennie spożywać 400 gramów owoców i warzyw, najlepiej w pięciu porcjach. Jedną z nich może być szklanka (200 ml) soku – smacznego, zdrowego i naturalnego.