Dieta atopika
Przy atopowym zapaleniu skóry (AZS) chorzy najczęściej pamiętają o pielęgnacji swojej skóry „od zewnątrz”. Stosują preparaty odbudowujące barierę ochronną skóry, łagodzące podrażnienia i swędzenie dedykowane ochronie i pielęgnacji skóry atopowej. Zapominają jednak często, że tak samo jak pomagają emolienty oraz ubrania z niedrażniących tkanin, tak i dieta może w znacznym stopniu załagodzić objawy zapalne naszej skóry.
1. Najczęstsze alergeny pokarmowe
Czym są alergeny pokarmowe? To produkty, które po zjedzeniu wywołują reakcję organizmu powodowaną pobudzeniem mechanizmów immunologicznych w naszym ciele. Bardzo często alergia na niektóre pokarmy powodowana jest czynnikami genetycznymi, środowiskowymi, ale też niedojrzałością układu pokarmowego czy chorobami immunologicznymi. W atopowym zapaleniu skóry alergeny pokarmowe mogą powodować dodatkowo wysypki skórne, katar, kaszel, swędzenie, a co za tym idzie – drapanie się chorego i tworzenie ran podatnych na dalsze podrażnienia. Do najczęstszych alergenów pokarmowych zaliczamy przede wszystkim mleko krowie, a dokładniej białka mleka krowiego. W związku z tym chory powinien zrezygnować nie tylko z mleka, ale ze wszystkich produktów zaliczanych do nabiału, a także ze słodyczy, takich jak czekolada. Kolejnym alergenem jest gluten, czyli białka zawarte w zbożach, które występują też w słodyczach, makaronach, majonezie i suszonych owocach. Do listy najczęstszych alergenów warto też dopisać jaja kurze (głównie białko), mięso, w szczególności wołowinę i wieprzowinę, orzechy, seler, ryby, skorupiaki i mięczaki, soję, a także dwutlenek siarki, który możemy znaleźć w suszonych owocach, ale głównie występuje jako substancja konserwująca i antyutleniająca.
2. Identyfikacja alergenów pokarmowych
Aby dowiedzieć się, które pokarmy najsilniej nas uczulają, należy zgłosić się do przychodni na wykonanie testów alergicznych. Najczęściej wykonywanymi testami alergicznymi są teksty skórne. Testy skórne punktowe polegają na naniesieniu na przedramię kropli alergenu i nakłuciu skóry. Jeżeli w przeciągu 15-20 minut pojawi się zaczerwienienie lub bąbel – świadczy to o uczuleniu. Teksty śródskórne przeprowadza się poprzez wstrzyknięcie alergenu pod skórę cienką igłą. Są to zazwyczaj testy dodatkowe – wykonywane, gdy punktowe miały wynik ujemny, ale dalej występują objawy alergiczne. Ostatnim rodzajem testów skórnych są testy płatkowe, w których kontakt alergenu ze skórą daje odpowiedni, typowy odczyn. Testy odczytuje się po 48 albo 72 godzinach, a przez cały ten czas skóra ma kontakt z danym alergenem. Istnieją też inne testy alergiczne, jednak aby wykluczyć alergie pokarmowe, najczęściej stosuje się testy skórne. Przy stosowaniu wymienionych testów nie ma ograniczeń wiekowych. Testy skórne plasują się na pierwszej pozycji w rankingu metod potwierdzania uczuleń IgE-zależnych.
3. Dieta eliminacyjna – za i przeciw
Dieta eliminacyjna jest często stosowana po wystąpieniu objawów alergii pokarmowej. Na czym polega? Dieta ta opiera się na stałym lub czasowym wykluczeniu z menu szkodliwych alergenów pokarmowych. Jednocześnie w ich miejsce wprowadzamy składniki zastępcze. Głównym celem tej diety jest zmniejszenie reakcji układu odpornościowego na dany składnik. Istnieją 3 rodzaje diety eliminacyjnej: całkowite wykluczenie jednego lub kilku składników, dieta elementarna i dieta oligoantygenowa. Pierwsza z nich polega na całkowitym wykluczeniu jednego albo kilku składników na okres około 2 tygodni. Dietę elementarną wprowadza się, gdy podstawowa dieta eliminacyjna nie przyniosła efektów. Polega ona na wprowadzaniu do organizmu pojedynczych aminokwasów, które mogą być źródłem energii. Ostatni rodzaj diety stosuje się, gdy uczulenie pojawia się po spożyciu dużej ilości pokarmów. Wtedy jadłospis ogranicza się tylko do produktów, które uczulają bardzo rzadko. Dietę eliminacyjną mogą stosować wszystkie osoby, u których wystąpiła alergia pokarmowa. Niebezpieczeństwo pojawia się w przypadku małych dzieci i kobiet w ciąży. Trzeba koniecznie pamiętać, żeby wykluczone z diety produkty zostały zastąpione przez składniki odżywcze niezbędne do rozwoju dziecka i płodu.
4. Wprowadzanie nowych produktów do diety dziecka
Rozszerzanie diety u dziecka chorego na AZS nie powinno być wykonywane na własną rękę. Każdorazowo przy dodawaniu kolejnego produktu do jadłospisu dziecka należy konsultować się z lekarzem alergologiem. Nowe produkty dziecko powinno dostawać już od 5-6 miesiąca życia. Ważna jest także ilość pokarmu, w pierwszym dniu nie większa niż łyżeczka od herbaty. Wraz z kolejnym dniem zwiększamy porcje jedzenia. Warto też pamiętać, że pomiędzy wprowadzaniem kolejnych, nowych produktów należy zachować mniej więcej dwutygodniowy odstęp, a w tym czasie obserwować, czy na skórze dziecka nie pojawiają się zaostrzone zmiany wynikające z atopowego zapalenia skóry.
