Chłopiec idzie do szkoły
Często mówi się, że kobiety są z Wenus, a mężczyźni z Marsa. Można już to zauważyć na poziomie najmłodszych dzieci. Przyjrzyjmy się małym mężczyznom, którzy kończą edukację przedszkolną i rozpoczynają szkołę, czyli mają 5-7 lat. Jakimi są ludźmi? Jakie są ich możliwości i potrzeby w zakresie zdobywania wiedzy? Co je kształtuje? Dzieci przedszkolne charakteryzują się pamięcią mimowolną i uwagę ich przyciąga to, co budzi ich zainteresowania. Najlepiej dziecko w okresie przedszkolnym przyswaja wszystko, co związane jest z aktywnością. Natomiast dużo problemów przysparza mu wszystko, co wymaga wysiłku zapamiętania. W tym okresie bowiem jeszcze słabo jest rozwinięta pamięć dowolna. Chłopcy zasadniczo potrzebują więcej aktywności, aniżeli dziewczynki, dlatego należy zadbać, by przy ich kształceniu nie zabrakło dużej porcji ruchu.
1. Formy aktywności dla chłopców
- Co wzbogaci i zainspiruje do rozwoju małych chłopców? Jaka aktywność?
Bardzo cenna jest dla takich dzieci możliwość poznawania świata poprzez osobiste doświadczenie. Chłopiec szczególnie szybko przyswoi sobie wiedzę o przyrodzie na wycieczce plenerowej. Wystarczy zabrać go za miasto, wyposażyć w niezbędnik do poznawania świata – czyli patyk – i opowiadać o otaczającym świecie. Bardzo ciekawą formą aktywności będzie spacer z dzieckiem po lesie, podczas którego mały podróżnik dowie się o roślinach i zwierzętach go zamieszkujących. Warto z takiej wyprawy przywieźć jakąś pamiątkę będącą cząstką przyrody – szyszkę, liście, ozdobny kamyk. Mały odkrywca przyswoi sobie idealnie funkcjonowanie natury, gdy zwrócimy jego uwagę na przelatujące ptaki, rosnące rośliny. Taki kontakt z przyrodą sprowokuje malucha do pytań z serii: a dlaczego? Warto przygotować się do takiego spotkania z wiedzą w plenerze i np. zabrać ze sobą atlas grzybów, by porównać te spotkane w naturze z tymi, które są widoczne na obrazkach.
Mówiąc o czynności zapamiętywania u małych chłopców trzeba mieć świadomość, że jest ona związana z wybiórczym koncentrowaniem uwagi. Jeśli zaprosimy małego chłopca do lasu, to bardzo interesujący może okazać się stukot ptaka w drzewo. Dla nas nic szczególnego. Również jeśli posadzimy go przy cichych zajęciach, które go wciągną, np. układanie puzzli czy klocków to okaże się, że nawet największy wiercipiętek płci męskiej będzie w stanie przez bardzo długi okres skoncentrować się na zadaniu, z pozoru nudnym i monotonnym. Jeśli narzekamy na małych chłopców, że nie słuchają, co się do nich mówi, to wymyślmy dla nich coś, co ich pochłonie bez reszty. Może np. przekazywanie wiedzy w szkole nie jest dla nich interesujące i trzeba zmienić formułę zajęć tak, by maluchy zaczęły się koncentrować?
Bardzo polecam także urozmaicanie technik zapamiętywania przy trudnej sztuce przyswajania wiedzy. Dobre efekty daje wprowadzenie elementów dramy do procesu nauczania. Zabawa w teatr ma dużo zalet w przypadku chłopców:
- jest to poznawanie świata przez osobiste doświadczenie,
- pozwala na wybiórcze skoncentrowanie uwagi na tym, co jest interesujące (chłopiec skupia się na roli, którą ma do odegrania),
- chłopcy mogą zwrócić na siebie uwagę, a to niejednokrotnie jest przyczyna, dla której zachowują się oni niegrzecznie.
2. Mocne i słabe strony chłopców
Istnieje pogląd, częściowo potwierdzony badaniami, że dziewczynki mają większe zdolności werbalne, natomiast chłopcy mają lepsze myślenie przestrzenne i zdolności matematyczne. Warto podkreślić, że do umiejętności werbalnych zalicza się także znajomość ortografii, interpunkcji oraz słownictwa, a także umiejętności czytania. U chłopców występują znacznie częściej problemy z mową i więcej u nich wad wymowy. Natomiast chłopcy są lepsi w zakresie zadań matematycznych, układaniu puzzli, a także wyobraźni przestrzennej. Jeśli tak, to należy zapewnić chłopcom możliwość wykazania się takimi umiejętnościami. Bardzo pożyteczne są konkursy matematyczne, ale nie tylko. Jeśli wyobraźnia przestrzenna to będą to wszelkie zajęcia typu origami. Ostatnimi czasy stają się popularne akademie małego inżyniera, które pokazują ich uczestnikom, jak komputery mogą ułatwić konstruowanie. Podczas takich zajęć chłopcy mają szansę w pełni zaprezentować swoje możliwości konstruktora, które daje im ich mózg. Zważywszy, że podczas akademii małego inżyniera wykorzystywane są komputery, to tym bardziej możemy liczyć na zainteresowanie nimi ze strony małych mężczyzn.
Mózg chłopców jest też znakomicie przygotowany do zadań polegających na orientacji w labiryncie, odróżnianiu prawej strony od lewej i postrzeganiu odległości. Skoro chłopcy są genetycznie przygotowani do takich zadań, to trzeba im dać szansę zaprezentować swoje możliwości w zabawach typu podchody. Zresztą – kto z nas tego nie lubił będąc dzieckiem? Istnieje pogląd, który głosi, że dzieci, które dojrzewają wcześniej, mają większe zdolności werbalne, a te wzrastające w powolniejszym tempie cechują się znacznie lepszą orientacją przestrzenną. Przeciętny chłopiec wzrasta wolniej niż dziewczynka. Często dzieje się tak, że on faktycznie zaczyna rosnąć w wieku, kiedy ona już ma za sobą fazę wzrostu. I tu mamy wyjaśnienie dla sytuacji, która zastaje dzieci rozpoczynające edukację w szkole. Wszak na poziomie nauczania początkowego istnieje cała masa zajęć z zakresu umiejętności werbalnych. Przecież wtedy uczniowie przyswajają sobie sztukę czytania, zasady ortografii i interpunkcji. Niestety umiejętności te najczęściej są słabym punktem małych mężczyzn. Dlatego trzeba mieć świadomość, że na tym polu chłopiec może mieć problemy. Można się do nich przygotować wykorzystując silne strony i potrzeby małych chłopców. Bardzo pomocne w walce z dysleksją są wszelkie zajęcia manualne: ciastolina, piaskolina, plastelina, no i glina. Przygotowują one także ręce do trudnej umiejętności pisania. (Chłopcy zasadniczo też za tym nie przepadają). Więc najlepiej dać chłopcom w wieku przedszkolnym coś do wyrabiania. Może być domowe ciasto na pierogi. Ułatwimy im w ten sposób start w szkole. Może ich problemy w szkole powodujemy my sami nie dając im możliwości solidnego pobrudzenia rąk? Oprócz tego, że sukcesy i porażki są determinowane przez mózg, ważną rolę odgrywa także odbiór społeczny chłopców i dziewczynek – ich wychowywanie i przypisywanie im pewnych ról społecznych.