Burza hormonów
Burza hormonów u nastolatka to przyczyna wielu domowych konfliktów. Okres dojrzewania jest niezwykle trudny zarówno dla dziecka, które kształtuje swoją osobowość, szuka własnych dróg i pragnie większej niezależności, jak i dla rodziców, którym ciężko jest zaakceptować, że ich dziecko staje się dorosłe. Problemy wieku dojrzewania to między innymi brak zrozumienia u rodziców i poczucie ograniczenia. Chociaż nieporozumień w tym czasie trudno jest uniknąć, warto pamiętać, że szczera rozmowa z dzieckiem może poprawić stosunki w rodzinie i sprawić, że faza buntu minie bez poważniejszych konsekwencji.
1. Jak się objawia burza hormonów u nastolatka?
W okresie dojrzewania w organizmie naszego dziecka zachodzi wiele zmian. Nasze dziecko coraz bardziej przypomina osobę dorosłą. Za zmiany te odpowiedzialne są hormony. Bez nich żadne procesy życiowe, w tym metabolizm, wzrost, czy rozmnażanie, nie przebiegałyby prawidłowo. Zwiększona aktywność hormonów powoduje jednak pewne skutki uboczne. Nastolatek staje się bardziej nerwowy, nadwrażliwy, a jego nastrój jest bardzo zmienny.
Okres dojrzewania to także czas kształtowania się psychiki i osobowości dziecka. Przede wszystkim czuje się ono bardziej dorosłe i tak właśnie chce być traktowane, co rzadko ma miejsce. Ponadto większego znaczenia nabiera poczucie niezależności i prywatności. Nastolatek oczekuje większego zrozumienia, zaufania i wolności. Z kolei rodzice wciąż traktują go jak dziecko, a w dodatku, w obawie przed zgubnym wpływem otoczenia, a także ze względu na chęć zapobiegania wybrykom wieku dojrzewania, jeszcze bardziej go ograniczają i wprowadzają nowe zakazy. W tym momencie dochodzi do buntu. Rodzice przyzwyczajeni do respektowania ich autorytetu są zaskoczeni nowym zachowaniem dziecka i wprowadzają kolejne restrykcje. To zaś sprawia, że młody człowiek, niezrozumiany przez najbliższych, zamyka się w sobie i nie chce z nimi rozmawiać. I tak nastolatek krzyczy na rodziców, zamyka się w pokoju i szuka nowych autorytetów wśród znajomych i swoich idoli. Bunt nastolatkamoże się objawić w wyglądzie młodego człowieka, który zmienia fryzurę, strój i wystrój pokoju. W tym okresie pojawia się też chęć zrobienia sobie tatuażu lub przekłucia różnych części ciała.
2. Postępowanie w przypadku burzy hormonów
Najlepsze co rodzice mogą zrobić, gdy nastolatek przechodzi burzę hormonów, to zaakceptować sytuację. Lepiej znosi się burzę, gdy ma się świadomość, co jest jej przyczyną. Dlatego w chwilach kłótni warto powtarzać sobie, że nic złego nie wstąpiło w nasze dziecko, że to tylko hormony. Naturalne jest, że dziecko na którymś etapie życia będzie się buntować. W takiej chwili najlepiej otworzyć się na dialog. Przyczyną konfliktów jest brak zrozumienia, dlatego należy zrobić wszystko, aby zrozumieć to, co czuje nasze dziecko.
Z wiekiem dzieci potrzebują coraz więcej wolności i przestrzeni. Nadopiekuńczy rodzice gorzej zniosą burzę hormonów u nastolatka niż rodzice, którzy stopniowo zwiększają swoje zaufanie do dziecka. Wraz ze zwiększaniem obowiązków dziecka i oczekiwań względem niego powinno iść rozszerzanie jego praw. Jeśli odbierzemy mu raz dane prawa w obawie, że dziecko w tym wieku zrobi coś głupiego, narażamy się na bunt.
Gdy dziecko przechodzi fazę dojrzewania, szczególnego znaczenia nabiera dobry kontakt z ojcem. Bunt nastolatka zwykle skupia się na matce, która w większym stopniu zajmuje się wychowaniem dziecka, dlatego tak cenny jest jego głos i opinia.
Warto pokazać dziecku, że mamy do niego zaufanie. Należy przy tym jasno określić zasady i konsekwentnie się ich trzymać. Jeśli dziecko o to prosi, pozwólmy mu zorganizować imprezę. Z góry zaznaczmy jednak do której godziny ma trwać. Ponadto powinniśmy dać dziecku nieco przestrzeni. Pozwólmy mu wpłynąć na kształt jego najbliższego otoczenia – wystrój pokoju, własne ubrania. Dajmy mu możliwość wyboru i głosu w ważnych sprawach rodziny. Wtedy nastolatek poczuje, że traktujemy go poważnie.
3. Jak rozmawiać z nastolatkami?
W czasie burzy hormonów u nastolatka sztuka skutecznego porozumiewania się z dzieckiem nabiera ogromnego znaczenia. Sam fakt, że rozmawiamy z dzieckiem jak równy z równym sprawia, że nastolatek czuje się doceniony i zrozumiany. Jeśli jednak przedmiot rozmowy jest drażliwy, a nasze dziecko zachowuje się jak typowy rozemocjonowany nastolatek, bardzo łatwo może dojść do sytuacji, gdy górę wezmą negatywne emocje. Warto jednak pamiętać, aby rozmowa z dzieckiem przebiegała spokojnie, bez krzyku i zbędnych komentarzy.
Gdy dziecko mówi, nie przerywaj mu. Jeśli oczekuje czegoś, czego nie możesz mu dać, nie odmawiaj mówiąc: „Nie i już!” Wytłumacz, dlaczego w danej sytuacji się nie zgadzasz. Niech dziecko pozna twoje pobudki.
Najgorsze co możesz zrobić, to wypominać, jaki ty byłeś w jej lub jego wieku i jakie to były czasy. Coś tak odległego i abstrakcyjnego nie jest dla dziecka żadnym argumentem. Nie traktuj go również jak małe dziecko i nie wygłaszaj wykładów. Mów zwięźle, konkretnie i w taki sposób, aby dziecko mogło cię zrozumieć.
Burza hormonów to trudny czas dla nastolatka. Bądź przy nim w tym ciężkim okresie, rozmawiaj, gdy widzisz, że ma jakiś problem. Zaproponuj najlepsze rozwiązanie, a gdy takiego nie znajdziesz, przynajmniej okaż swoje wsparcie. W ten sposób utrzymasz swoją więź z dzieckiem i uchronisz ją przed osłabieniem w okresie dojrzewania.
Anna Świeboda