Kawa w ciąży – jak wpływa na organizm matki i dziecka?

Kawa w ciąży jest napojem, który wzbudza spore zainteresowanie. Ma to związek z tym, że nie jest obojętna dla organizmu. Obecna w niej kofeina wpływa na organizm zarówno matki, jak i dziecka, tak w sposób pozytywny, jak i negatywny. Czy picie kawy w ciąży jest bezpieczne? Jeśli tak, to w jakich ilościach?

1. Kawa w ciąży – działanie na organizm kobiety

Kawa w ciąży – czy jest dozwolona, a jeśli tak, to w jakich ilościach można ją spożywać – to tematy, które budzą zainteresowanie tak ciężarnych, jak i specjalistów. Dlaczego?

Kawa, z uwagi na obecność kofeiny, ma bowiem zarówno pozytywny i pożądany, jak i negatywny wpływ na organizm. Jest on nieunikniony, ponieważ po spożyciu kawy, 90 proc. zawartej w niej kofeiny zostaje wchłonięte z żołądka do krwiobiegu, a następnie rozprowadzone po organizmie (po 3-4 godzinach od spożycia zostaje zwykle wydalona z ustroju).

1.1. Pozytywny wpływ kawy na organizm

Zobacz film: "Co pić zamiast kawy?"

Jak kawa działa na organizm? Obserwuje się jej wpływ na struktury ośrodkowego układu nerwowego, kory mózgowej, nerwu błędnego oraz ośrodków odpowiedzialnych za oddychanie i kurczliwość naczyń krwionośnych.

Dzięki temu kawa poprawia koncentrację, pamięć, i zdolność myślenia, jak i wydolność fizyczną. Ponadto poprawia nastrój, dodaje energii i „stawia na nogi”. To jednak nie wszystko.

Kofeina może wykazywać słabe działanie moczopędne, ale i pobudzać wydzielanie soku żołądkowego oraz zwiększać tempo metabolizmu, co z kolei może pomagać w utracie wagi. Chroni także przed niektórymi chorobami serca i nowotworami oraz cukrzycą typu 2. Dzieje się tak, ponieważ w kawie znajdują się także również inne substancje aktywne, takie jak polifenole, które wykazują działanie antyoksydacyjne, przeciwnowotworowe oraz przeciwzapalne.

1.2. Negatywny wpływ kawy na organizm

Jednocześnie kawa, spożywana w nadmiarze, może prowadzić do nadmiernego pobudzenia. Wówczas obserwuje się drżenie ciała, niepokój, bezsenność, wzrost ciśnienia. Inne problemy to zgaga, ból żołądka i zaburzenia pracy jelit, przyspieszenie pracy serca, nasilenie bólów w chorobie niedokrwiennej serca.

Kobiety w ciąży nie powinny pić nadmiernej ilości kawy również ze względu na fakt, iż wypłukuje ona z organizmu wapń i magnez, przyczyniając się tym samym do osłabienia kości oraz pogorszenia stanu zębów.

Trzeba także pamiętać, że regularne spożycie kofeiny może prowadzić do uzależnienia. Niepicie jej prowadzi do pojawienia się bólu głowy lub zmęczenia. W przypadku kobiet w ciąży kawa może być szkodliwa także dla dziecka, co ma związek z przenikaniem kofeiny przez łożysko do płynu owodniowego.

2. Kawa w ciąży – wpływ na dziecko

Jakie mogą być skutki spożywania kofeiny dla kobiety w ciąży i rozwijającego się dziecka? Nadmiar kawy i kofeiny może prowadzić do zwiększonego ryzyka:

• niskiej masy urodzeniowej,
• śmierci płodu (poprzez zmianę gospodarki hormonalnej w zakresie wydzielania kortyzolu, progesteronu, testosteronu),
• poronienia (dawka powyżej 300 mg/dzień),
• przedwczesnego porodu.

Kawa w ciąży – 1 trymestr

W pierwszym trymestrze ciąży ograniczenie spożycia kofeiny jest szczególnie ważne dlatego, że organizm płodu w tym czasie intensywnie rozwija się, a nadmiar kofeiny może zwiększyć ryzyko poronienia.

Kawa w ciąży – 2 trymestr

W drugim trymestrze ryzyko poronienia z powodu spożycia kofeiny jest wprawdzie mniejsze niż w pierwszym trymestrze, niemniej dziecko wciąż się rozwija, stąd wciąż potrzebuje stworzenia mu optymalnych warunków do wzrastania.

Kawa w ciąży – 3 trymestr

W trzecim trymestrze ciąży kofeina może wpływać na sen, aktywność i ruchy dziecka. Zaleca się więc dalsze ograniczenie spożycia kofeiny, choć można być nieco bardziej elastycznym.

3. Czy kawa w ciąży jest dozwolona?

Czy w ciąży można pić kawę? Okazuje się, że tak, picie kawy w ciąży jest dopuszczalne, jednak wyłącznie w kontrolowanych, ograniczonych ilościach. Wykluczenie kofeiny w ciąży nie jest konieczne.

Jaka jest zalecana maksymalna ilość kofeiny dla kobiet w ciąży? Według specjalistów umiarkowane spożycie kofeiny to jest mniej niż 200 mg dziennie, nie jest z reguły szkodliwe, nie wpływa na zwiększenie ryzyka powikłań ciążowych. Niemniej:

• najlepiej jest ograniczyć się do mniejszej ilości lub zupełnie zrezygnować z kofeiny,
• mieć świadomość, że kofeina jest obecna nie tylko w kawie, ale i wielu innych produktach spożywczych (to głównie herbata, czekolada, kakao oraz napoje energetyzujące, których w ciąży należy unikać),
• pamiętać, że każdy organizm inaczej reaguje na kofeinę i kawę,
• dbać o optymalne nawodnienie organizmu (zalecane jest picie dużych ilości wody, ewentualnie bezpiecznych dla kobiet w ciąży herbat ziołowych),
• wybierać inne napoje, które są postrzegane jako zamienniki kawy (tak jeśli chodzi o działanie, jak i smak).

Ile kofeiny w kawie?

Zawartość kofeiny w filiżance kawy, w zależności od rodzaju kawy i sposobu jej przygotowania, może wynosić od 4 do 115 mg:

• kawa bezkofeinowa – 4 mg/100 g,
• kawa parzona (z fusami) – 160 mg/100 g,
• kawa z ekspresu – 170 mg/100 g,
• kawa rozpuszczalna – 100 mg/100 g.

Trzeba pamiętać, że zawartość kofeiny w filiżance napoju zależy również od ilości kawy użytej do jej zaparzenia (jedna łyżeczka, jedna miarka).

4. Alternatywa dla kawy w ciąży

Dawka 200 mg kofeiny dziennie odpowiada około jednej lub dwóm filiżankom kawy dziennie. Zaleca się, aby kobiety w ciąży ograniczały spożycie kofeiny, w tym kawy. Zamiast tego można wybrać takie napoje, które są bezpieczne dla spożycia w ciąży. To herbata ziołowa (ważne, by była dozwolona dla kobiet w ciąży) czy kawa zbożowa.

Kawa zbożowa w ciąży jest wskazana, ponieważ zawiera rozpuszczalny błonnik, który ułatwia perystaltykę jelit i pomaga w walce z zaparciami. Ponieważ jednak napój ma dość wysoki indeks glikemiczny (IG=60), nie jest zalecany chorym na cukrzycę, bądź zmagającym się z insulinoopornością.

Inny pomysł to kawa bezkofeinowa w ciąży (tzw. dekaf, czyli kawa bezkofeinowa).