Nadciśnienie tętnicze - coraz częściej rozpoznaje się u dzieci
Choć choroba ta przypisywana jest wyłącznie ludziom dorosłym, nadciśnienie tętnicze rozpoznaje się coraz częściej u dzieci i młodzieży.
Być może "od zawsze" dzieci chorowały na nadciśnienie, jednak stosunkowo niedawno opracowano szczegółowo normy odpowiednie dla najmłodszych (wartości ciśnienia prawidłowego w zależności od centyla wzrostu, wieku i płci), a także zaczęto uświadamiać lekarzy pierwszego kontaktu i pediatrów, że choroba ta może wystąpić w każdym wieku – także w pierwszych latach, a nawet miesiącach życia.
Zdaniem specjalistów, problem dotyczy około 1-2 proc. populacji poniżej 18 roku życia, jednak ten odsetek stale rośnie i staje się coraz bardziej niepokojącym zjawiskiem, związanym z rozwojem cywilizacyjnym.
Nadciśnienie tętnicze jest bezpośrednio powiązane z sercem i nieleczone ma niekorzystny wpływ na nie - powoduje wtórne zmiany. Prowadzi do uszkodzenia zastawek, powstania choroby wieńcowej czy przyrostu lewej komory serca. Choroba ta może prowadzić również do udaru mózgu, zawału serca, zaburzeń filtracji nerek, uszkodzenia wzroku (siatkówki) oraz pojawienia się miażdżycy.
1. Czym jest nieprawidłowe ciśnienie krwi?
Mierząc ciśnienie krwi, lekarz ustala dwie wartości ciśnienia w tętnicach: pierwsza to wartość odpowiadająca ciśnieniu skurczowemu (skurcz serca powodujący wciśnięcie krwi do aorty), zaś druga wartość to ciśnienie rozkurczowe (powstaje jako skutek rozkurczu serca). Kiedy któraś z wartości ciśnienia jest zbyt wysoka dla danej grupy wiekowej, wtedy mówimy o nadciśnieniu tętniczym.
Choć choroba ta przypisywana jest wyłącznie ludziom dorosłym, nadciśnienie tętnicze rozpoznaje się coraz częściej u dzieci i młodzieży.
2. Normy ciśnienia dla dzieci
Ciśnienie tętnicze u dziecka jest zależne od wieku:
- Noworodki powinny mieć wartość ciśnienia skurczowego 60-80 (mmHg), zaś rozkurczowego - 35-50 (mmHg).
- Niemowlęta do ukończenia 1 roku życia nie powinny przekraczać wartości ciśnienia skurczowego 90 mmHg, zaś rozkurczowego - 60 mmHg.
- U małych dzieci ciśnienie skurczowe powinno wynosić 95 mmHg, zaś ciśnienie rozkurczowe - 60 mmHg.
- Dzieci w wieku szkolnym posiadają prawidłowo ciśnienie skurczowe 100 mmHg, rozkurczowe - 60 mmHg.
- Młodzież powinna mieć ciśnienie skurczowe 110 mmHg, natomiast druga wartość cieśninia nie powinna odbiegać znacząco od 70 mmHg.
Począwszy od 3. roku życia u każdego dziecka lekarz podczas rutynowych kontroli czy podczas choroby powinien mierzyć ciśnienie.
3. Przyczyny i objawy nadciśnienia
W ponad połowie przypadków nieprawidłowe ciśnienie u dzieci jest spowodowane inną chorobą (ma charakter wtórny). Najczęściej jest to skutek nieodpowiedniego odżywiania dziecka oraz niezdrowego stylu życia (dieta bogata w tłuszcze nasycone i sól, mała ilość warzyw i owoców oraz siedzący tryb życia). Przyczyną nieprawidłowości może być także cukrzyca, choroby tarczycy, choroby nadnerczy, kamica nerkowa, długotrwałe przebywanie w bardzo hałaśliwych miejscach (powyżej 65 dB) oraz długotrwały stres.
U dzieci nadciśnienie najczęściej objawia się w następujący sposób:
- bóle głowy,
- szum w uszach,
- kołatanie serca i uczucie duszności,
- omdlenia,
- zawroty głowy,
- uczucie zmęczenia,
- ogólne osłabienie,
- zaburzenia widzenia (zamazywanie liter podczas czytania, brak ostrości widzenia),
- krwawienie z nosa,
- zaburzenia snu,
- nadpobudliwość,
- wymioty i nudności.
Jeśli lekarz stwierdzi nadciśnienie tętnicze u naszego dziecka, konieczne będzie ustalenie jego przyczyny. Dolegliwość tę u dzieci, podobnie jak u dorosłych, leczy się farmakologicznie. Niezależnie od pierwotnych powodów choroby, warto zwrócić w codziennym życiu uwagę na działania, które pomogą obniżyć nadciśnienie u dziecka.
- Jeśli maluch ma nadwagę, należy zastosować dietę. Zmniejszenie masy ciała poprawia ciśnienie.
- W menu dziecka należy zwrócić uwagę na ograniczenie soli.
- Warto zachęcać dziecko do aktywności sportowej. Można zapisać je na zajęcia sportowe, które wymuszą regularność treningów.
- Należy przyjrzeć się, co powoduje u dziecka stres. Istnieje bezpośredni związek pomiędzy układem nerwowym a tendencją do podwyższonego ciśnienia.
Szczególnie ważne jest obserwowanie ciśnienia tętniczego u dzieci, które:
- przyszły na świat przed terminem;
- miały niską wagę urodzeniową;
- mają wrodzoną wadę serca;
- mają nawracające zakażenia układu moczowego lub płciowego;
- w których moczu pojawiały się krew lub białko;
- cierpią z powodu chorób nerek;
- stosują leki mające wpływ na ciśnienie krwi;
- chorują na nowotwory.