Płyn owodniowy

Płyn owodniowy stanowi naturalne środowisko życia dla rozwijającego się przez dziewięć miesięcy płodu. Płyn owodniowy razem z maluszkiem znajduje się w szczelnie zamkniętym worku, który tworzą błony płodowe. Wody płodowesą dla maluszka przede wszystkim ochroną i amortyzacją przed wstrząsami i czynnikami mechanicznymi z zewnątrz. Ale rola płynu owodniowego jest zdecydowanie szersza, a o jego funkcjach niewiele przyszłych mam zdaje sobie sprawę.

1. Skład płynu owodniowego

Rola płynu owodniowego

Płyn owodniowy stanowi naturalne środowisko życia dla rozwijającego się przez dziewięć miesięcy płodu....

zobacz galerię

Do około 15. tygodnia ciąży źródłem wód płodowychjest owodnia (jedna z błon płodowych), osocze matki oraz płyny z krążenia matczyno-płodowego. Później głównym źródłem płynu owodniowego jest mocz filtrowany przez nerki płodu. W skład płynu owodniowego wchodzą: woda (98%) oraz substancje organiczne i nieorganiczne (2%), do których należą między innymi:

• białka - np. alfa-fetoproteina czy immunoglobuliny,
• lipidy,
• glukoza,
• elektrolity - sód, potas, chlor, magnez, wapń, fosfor,
• hormony - estrogeny, progesteron, kortyzol, testosteron, gonadotropina kosmówkowa,
• enzymy,
• witaminy.

Skład płynu owodniowego jest nieco podobny do składu surowicy krwi. Dodatkowo w płynie owodniowym znajdują się komórki owodni, włosy i płytki rogowe płodu oraz maź płodowa.

2. Rola płynu owodniowego

Płyn owodniowy to bezpośrednie środowisko dla rozwijającego się maluszka. Funkcje płynu owodniowegoto między innymi:

• Ochronna i amortyzująca (chroni przed uderzeniami).
• Umożliwienie ruchów płodu (wspomaga rozwój mięśni), ssania i połykania.
• Utrzymywanie stałej temperatury w macicy (ok. 37,5 0C).
• Wspomaganie rozwoju płuc.
• Działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne.
• Izolacja i wyciszenie dźwięków z zewnątrz.

Dziecko czuje się bardzo dobrze w swoim macicznym wodnym środowisku. Dlatego też woda nie jest mu obca, a unoszenie się w wodzie i „odruch pływania” pozostaje aż do ok. 6-7 miesiąca życia.

3. Ocena płynu owodniowego

Do oceny ilości płynu owodniowego potrzebne jest badanie ultrasonograficzne z określeniem indeksu płynu owodniowego, czyli tzw. indeksu AFI. W czterech kwadrantach macicy określa się wielkości kieszonek wypełnionych płynem, a wynik wyraża się w centymetrach. Suma czterech pomiarów określa wartość AFI. AFI małowodzie, natomiast >20-24 to wielowodzie. Indeks płynu owodniowego wskazuje na dobrostan płodu i jest elementem profilu biofizycznego płodu. Oprócz nieinwazyjnego badania USG są również inne metody diagnostyki wykorzystujące do badania płyn owodniowy. Są to:

• Amnioskopia - poprzez wprowadzony endoskop przez szyjkę macicy ogląda się dolny biegun worka owodniowego;
• Amnipunkcja - nakłucie powłok brzucha matki i pobranie płynu owodniowego do badań z jednoczesnym monitorowaniem tej czynności przez ultrasonograf.

Amniopunkcja jest badaniem bardzo inwazyjnym. Ma na celu zbadanie składu płynu owodniowego i wykrycie wad wrodzonych u płodu. Amnioskopią natomiast ocenia się zabarwienie płynu owodniowego, które również ma znaczenie diagnostyczne.

Płyn owodniowy ma niezwykle istotne znaczenie dla rozwijającego się dziecka. Jest jego bezpośrednim środowiskiem i ochroną na cały okres życia płodowego.