Siatki centylowe dla dziewczynek
Siatki centylowe zostały opracowane z myślą o ocenie tempa wzrostu dzieci. Istnieją oddzielne siatki reprezentujące masę ciała, długość ciała dziecka oraz obwód głowy. Na siatkach centylowych widoczne są linie o następujących wartościach: 3, 10, 25, 50, 75, 90 oraz 97. Jeśli masa ciała dziecka jest na 50. centylu, oznacza to, że ze stu zdrowych dzieci w tym samym wieku 50 będzie lżejszych, a 50 cięższych. Obecnie stosuje się oddzielne siatki centylowe dla dziewczynek i dla chłopców. Jaka jest tego przyczyna?
1. Siatki centylowe dla dzieci płci żeńskiej
Potrzeba opracowania oddzielnych siatek centylowych dla dziewczynek i chłopców była uzasadniona nieco innymi wzorcami rozwoju fizycznego dzieci. Warto pamiętać, że dzieci płci męskiej są zwykle cięższe i dłuższe niż dzieci płci żeńskiej. Z tego względu stosowanie takich samych siatek centylowych nie przynosiłoby wiarygodnych wyników. Mimo iż wartości w siatkach centylowych dla dzieci obu płci trochę się różnią, zasady korzystania z nich pozostają niezmienne. Bez względu na płeć dziecka najważniejsze w stosowaniu siatek centylowych jest określenie tempa wzrostu dziecka. Normalne tempo rozwoju oznacza, że punkty rozwojowe dziecka na przestrzeni czasu są zbliżone do linii na siatce. Tempo wzrostu nie stanowi zwykle powodu do zmartwień. Jeśli jednak jest ono wyraźnie spowolnione lub przyspieszone, a dziecko przekracza co najmniej dwie linie na siatce (np. spada z 90. centyla poniżej 50.), należy skontaktować się z lekarzem.
Jeżeli masa ciała, wzrost lub obwód głowy są poniżej 3. centyla, należy sprawdzić, czy punkty rozwoju dziecka zawsze były zbliżone do linii 3. centyla – wówczas oznaczałoby to prawidłowe tempo wzrostu. Może się jednak okazać, że tempo wzrostu gwałtownie spadło, co jest powodem do niepokoju. Aby określić, czy masa ciała dziecka jest właściwa, po drugich urodzinach malucha można obliczyć jego wskaźnik BMI. Pomaga on ustalić, czy dziecko ma niedowagę lub nadwagę.
2. Jak rozpoznać problemy ze wzrostem u dziecka?
Jednym z pierwszych znaków, że dziecko nie otrzymuje odpowiedniej ilości pokarmu jest dużo wolniejsze tempo przybierania na masie od zwiększania się długości ciała dziecka. Po dokonaniu pomiaru wzrostu i masy dziecka na siatce centylowej można wówczas zauważyć spadek o co najmniej dwie linie centylowe. Brak wystarczającej ilości pożywienia może spowodować również zwolnienie tempa wzrostu. Gdy niedożywienie dziecka jest poważne i utrzymuje się przez dłuższy czas, spowalnia również tempo zwiększania obwodu głowy. Taki stan oznacza, że mózg dziecka nie ma odpowiednio dużo energii, by rozwijać się w prawidłowym tempie. Jest to bardzo niepokojąca sytuacja. Z drugiej jednak strony zbyt szybkie przybieranie na masie również nie jest wskazane. Gdy masa ciała dziecka rośnie zbyt szybko, a jego wzrost nie zmienia się w proporcjonalnym tempie, maluch jest zagrożony otyłością.
Korzystając z siatek centylowych, należy uświadomić sobie, że są one jedynie wytycznymi. Żadne dziecko nie rozwija się idealnie według linii na siatkach. Masa dziecka może zmieniać się pod wpływem zamiany apetytu, problemów z karmieniem i chorób.