Rozwój motoryczny niemowlaka
Rozwój motoryczny niemowlęcia w pierwszym roku życia stanowi odzwierciedlenie rozwoju układu nerwowego i jest ogólną miarą dojrzewania organizmu dziecka. Maluszek bardzo szybko przestaje być nieporadnym noworodkiem i staje się ruchliwym niemowlęciem, ciekawym świata i ludzi. Pierwszy rok życia to mnóstwo zmian w rozwoju szkraba. Mówi się nawet o tzw. skokach rozwojowych, czyli momentach przełomowych, w których pojawiają się określone umiejętności i zdolności. Rodzice powinni być bardzo czujni, by nie przegapić ewentualnych nieprawidłowości w rozwoju psychomotorycznym niemowlęcia. Nie warto jednak wpadać w panikę, kiedy nasz szkrab nie chodzi, a synek sąsiadów, młodszy o dwa tygodnie, już dawno bryka. Każde dziecko jest inne i rozwija się w swoim indywidualnym tempie.
1. Etapy rozwoju motorycznego niemowląt
W pierwszym roku życia dziecko rozwija się bardzo intensywnie. Około czwartego miesiąca życia maluch podwaja swoją wagę z momentu narodzin. Roczne dziecko jest też dwukrotnie wyższe niż w chwili przyjścia na świat. Rozwój motoryczny manifestuje się najbardziej w zdolności dziecka do panowania nad swoim ciałem, w pionizacji i umiejętności zmiany pozycji. W okresie niemowlęcym licznym modyfikacjom ulega kościec i układ mięśniowy, które są filarami w rozwoju motorycznym niemowlęcia.
Niektórzy kierują się w ocenie rozwoju szkraba tabelami, które opisują, w jakim czasie powinna być nabyta przez dziecko określona umiejętność motoryczna. Trzeba jednak podchodzić do tego typu zestawień z rozsądkiem, gdyż każde dziecko prezentuje ma indywidualne tempo rozwoju.
Niektóre dzieci rozwijają się na początku bardzo wolno, by potem zanotować akcelerację i dogonić rówieśników. Inne z kolei odwrotnie. W pierwszych miesiącach życia rozwijają się szybko, wyprzedzają kolegów ze swojego rocznika, a potem „stopują”. Trudno zatem o uśrednione standardy rozwoju motorycznego niemowląt.
Niemniej jednak pediatrzy, lekarze i psychologowie określają pewne ramy czasowe, optymalne dla pojawienia się określonej funkcji ruchowej u dziecka.
I tak – dwumiesięczne niemowlę powinno umieć podnieść główkę wzdłuż osi ciała, a miesiąc starszy brzdąc w pozycji na brzuchu powinien potrafić utrzymać uniesioną głowę już przez dłuższy czas. Półroczne dziecko powinno pełzać – jest to spowodowane nierównoczesnym rozwojem kończyn dolnych i górnych. Dziecko w ten sposób przemieszcza się do przodu dzięki sile rąk, natomiast nogi pełnią tylko funkcję pomocniczą.
Około piątego miesiąca życia niemowlę kontroluje już ruchy głowy i szyi. W pozycji na plecach umie zgiąć głowę w kierunku tułowia, a nawet za pomocą ruchów mięśni karku i szyi zdolne jest usiąść.
Ośmiomiesięczny niemowlak siedzi samodzielnie bez podtrzymywania. Około dziewiątego miesiąca maluch wstaje podtrzymywany za rączki, raczkuje na dłoniach i kolanach oraz chodzi podtrzymywany za pachy. W dziesiątym miesiącu życia niemowlę powinno samo stać, w jedenastym miesiącu – chodzić trzymane za rękę, a około roku – zacząć stawiać pierwsze kroki.
Jest to oczywiście tylko hipotetyczny model rozwoju ruchowego dziecka w pierwszym roku życia. Jeśli maluch nieco odstaje od zaproponowanych ram czasowych, nie warto wpadać w panikę. W przypadku znacznych odchyleń od normy, warto skontaktować się z lekarzem pediatrą.