Nerwica u niemowląt

U dzieci w wieku niemowlęcym nie można zdiagnozować zaburzeń nerwicowych. Lęki przejawiane przez dzieci są często elementem ich normalnego rozwoju. Maluchy przejawiają lęki społeczne, lęki przed obcymi osobami, lęki w nowych miejscach, lęki przed hałasem, dziwnymi dźwiękami, a nawet zabawkami. Reakcje lękowe nie są symptomem zaburzeń lękowych, nazywanych potocznie nerwicami, ale stanowią wyraz dojrzewania emocjonalnego dziecka. Niektóre maluchy jednak mogą być nadwrażliwe i reagują nieadekwatnie do działających bodźców. Jak zachowują się dzieci lękliwe i jak im pomóc?

1. Objawy reakcji lękowych u dzieci

Nerwica jest chorobą, którą można zdiagnozować tylko i wyłącznie u osób dorosłych. Nerwicy nie można rozpoznać u niemowląt. Małe dzieci mogą jednak przejawiać pewne zachowania, które mogą uprawdopodabniać rozwój nerwicy w późniejszych latach życia. Co może wskazywać na lękliwość u dziecka? Histeria na wszelkie zmiany w otoczeniu, paniczny lęk przed obcymi osobami, płacz na widok hałaśliwych zabawek, problemy ze snem, częste budzenia się w nocy, brak apetytu, kaszel, czkawka, problemy z oddychaniem, niepokój ruchowy, problemy gastryczne – biegunki i wymioty. Niemowlęta, które reagują lękiem, mają wrażliwy układ nerwowy, który reaguje na bodźce nadmiernym pobudzeniem. Dziecko jest napięte, niespokojne, drażliwe. System nerwowy u małego szkraba cały czas się rozwija, dlatego nie można w tym czasie rozpoznać zaburzeń lękowych. Być może w wieku niemowlęcym maluch będzie nadpobudliwy i lękliwy, ale w wieku przedszkolnym będzie pogodnym, spontanicznym, pełnym ciekawości dzieckiem. Małym dzieciom nie można przepisywać żadnych leków uspokajających, gdyż są one silnie uzależniające i niekorzystnie wpływają na rozwijający się układ neuronalny maluszka. Niektórzy rodzice stosują czopki homeopatyczne albo syropy z melisą, które mają wyciszyć i uspokoić zdenerwowanego szkraba.

2. Jak pomóc dzieciom lękliwym?

Układ nerwowy małego dziecka intensywnie się rozwija, następuje proces mielinizacji włókien nerwowych, dlatego maluch potrzebuje znacznie więcej czasu, by przystosować się do nowych sytuacji niż człowiek dorosły. Dobrym antidotum przeciw nerwicy u dzieci jest bliski kontakt malucha z rodzicami, bliskość emocjonalna i uczuciowa, wsparcie dorosłych, a także dbałość o stały rytm dnia, dzięki czemu dziecko ma zapewnione poczucie bezpieczeństwa. Chaos i nieprzewidywalność budzą w małym dziecku stres i szereg negatywnych emocji. Dziecko, które czuje się bezpieczne i kochane, będzie odważnie wkraczało w świat i eksplorowało najbliższe otoczenie. Bardzo istotne jest również to, w jaki sposób rodzice szkraba reagują na jego zachowania i lęki – czy przypadkiem nie podsycają zachowań lękowych, nie nasilają patologicznych reakcji? Czasami rodzice sami prezentują nadmiernie lękliwe postawy, które zaczyna naśladować dziecko. Wskutek tego może powstać w przyszłości pełnoobjawowa nerwica albo reakcje lękowe, do których można zaliczyć jąkanie się, moczenie mimowolne, tiki nerwowe, obgryzanie paznokci, nadpobudliwość psychoruchową, wymioty psychogenne, wybuchy gniewu, zaburzenia łaknienia i zaburzenia snu.

Zobacz film: "Depresja u dzieci"

Jak pomagać dzieciom, które są niespokojne i nadpobudliwe?

• Należy dozować społeczne interakcje.
• Ograniczać nowe atrakcje, ale towarzyszyć dziecku w czasie eksplorowania otoczenia.
• Prowadzić w miarę spokojny i ustabilizowany tryb życia (stałe pory posiłków i snu).
• Unikać zasypywania dziecka zabawkami i innymi gadgetami (czasami dzieci są niespokojne ze względu na zaburzenia integracji sensorycznej, a nadmiar bodźców skutkuje drażliwością i płaczem).
• Dbać o zasady higieny snu, np. kołysanka, muzyka relaksacyjna przed snem, ograniczenie hałasów.
• Nie uczyć wycofania i unikania, ale zaznajamiać dziecko ze światem, tuląc w bezpiecznych ramionach.

To, co zwyczajowo nazywa się „nerwicą u niemowląt” jest po prostu wzmożoną pobudliwością psychiczną i nerwową dziecka. Nadmierna pobudliwość może wynikać z typu układu nerwowego, cech osobowości, temperamentu, ale także z sytuacji życiowej dziecka, atmosfery w domu rodzinnym i jakości relacji między rodzicami. Jeżeli reakcje lękowe u malucha będą utrzymywać się powyżej trzeciego roku życia, warto skonsultować się z psychologiem dziecięcym.