Ryzyko poronienia
Poronienie to utrata ciąży przed jej 22 tygodniem. Według danych szacunkowych nawet połowa ciąż kończy się poronieniem, przy czym często dochodzi do niego jeszcze zanim kobiecie spóźnia się okres, przez co może nawet nie zdawać sobie sprawy z tego, że doszło do poczęcia. Około 15% zdiagnozowanych ciąż kończy się utratą dziecka, z czego aż 80% przypadków poronienia ma miejsce w pierwszym trymestrze ciąży.
1. Przyczyny poronienia
Większość przypadków poronienia występujących w pierwszym trymestrze ciąży jest spowodowana nieprawidłowościami chromosomalnymi u płodu. Chromosomy to niewielkie struktury w komórkach ciała, które noszą w sobie wiele genów. Geny określają wszystkie fizyczne atrybuty danej osoby: płeć, kolor oczu i włosów, a także grupę krwi. Większość problemów chromosomalnych występuje przypadkowo i nie ma związku ze stanem zdrowia matki lub ojca.
Do poronienia przyczynić się mogą również następujące czynniki:
- infekcje,
- promieniowanie lub styczność z chemikaliami,
- zaburzenia hormonalne,
- wady w budowie macicy,
- niewydolność cieśniowo-szyjkowa – przedwczesne rozszerzanie i otwarcie szyjki macicy bez dolegliwości bólowych i objawów porodu,
- palenie papierosów, picie alkoholu, stosowanie narkotyków,
- zaburzenia układu odpornościowego (np. toczeń),
- poważna choroba nerek,
- wrodzona choroba serca,
- niekontrolowana cukrzyca,
- choroby tarczycy,
- przyjmowanie niektórych leków (np. na trądzik),
- poważne niedożywienie.
Na wystąpienie poronienia wpływ ma również wiek kobiety. Ryzyko utraty ciąży u dwudziestolatek jest stosunkowo niskie i wynosi 12-15%. Dla kontrastu, u kobiet czterdziestoletnich prawdopodobieństwo poronienia może osiągnąć nawet 50%. Wbrew obiegowej opinii, nie ma dowodu na to, że aktywność seksualna, stres lub wysiłek fizyczny powodują poronienie, jednak u osób predysponowanych w/w czynniki mogą być początkiem stanu zagrożenia ciąży.
2. Czynniki ryzyka a poronienie
Różnorodne czynniki ryzyka mogą zwiększać prawdopodobieństwo utraty ciąży, ale nie w każdym przypadku możliwe jest ustalenie, w ilu procentach ciąż spowodują one ich przedterminowe zakończenie. Z tego powodu naukowcy określili iloraz szans poszczególnych czynników. Iloraz szans pokazuje odsetek zwiększonego ryzyka poronienia, a nie samo prawdopodobieństwo utraty ciąży. W praktyce oznacza to, że iloraz szans wynoszący 1,5 wskazuje na 1,5-krotnie większe ryzyko poronienia u danej kobiety, jeśli występuje u niej dany czynnik ryzyka. Iloraz ten jest równoznaczny z większym o 50% prawdopodobieństwem poronienia. Nie oznacza to bynajmniej, że ryzyko utraty ciąży wynosi 50%!
Odsetek poronień związany ze znanymi czynnikami ryzyka utraty ciąży wynosi:
- 25% u kobiet w wieku 30-39 lat,
- około 50% u kobiet w przedziale wiekowym 40-44,
- nawet 95% u kobiet powyżej 45 roku życia,
- 20% u kobiet, które mają za sobą dwa poronienia,
- 40% u kobiet po trzech poronieniach,
- 54% u kobiet po co najmniej czterech poronieniach.
Z kolei iloraz szans w przypadku utraty ciąży u kobiet otyłych wynosi 1,2. W przypadku kobiet o zbyt niskiej wadze (BMI poniżej 18,5) iloraz szans jest nieco większy i wynosi 1,24. Do zwiększenia ryzyka poronienia może przyczynić się wiek ojca dziecka powyżej 40 lat (iloraz szans 1,6), spożywanie co najmniej 5 jednostek alkoholu w tygodniu (iloraz szans 4,84), a także palenie więcej niż 10 papierosów dziennie (iloraz szans 1,4).