Ciąża jajowodowa

Ciąża jajowodowa to ciąża ektopowa, a więc taka, w której zarodek rozwija się poza granicami macicy. Stanowi ok. 99% wszystkich pojawiających się ciąży pozamacicznych. W zależności od części jajowodu, w którym dochodzi do zagnieżdżenia się zarodka, wyróżniamy:

• ciąża jajowodowa bańkowa – zarodek rozwija się w bańce,
• ciąża jajowodowa cieśniowa - zarodek rozwija się w cieśni,
• ciąża jajowodowa środścienna - zarodek rozwija się w wewnątrz ściany jajowodu.

Dlaczego rozwija się ciąża jajowodowa? W bańce jajowodu ma miejsce zapłodnienie komórki jajowej przez plemnik, a powstała zygota przemieszcza się w kierunku jamy macicy. Gdy pojawią się jakiekolwiek przeszkody na drodze zapłodnionej komórki jajowej lub w przypadku, gdy zaburzona jest perystaltyka jajowodu, zygota może pozostać w jajowodzie, dochodzi do jej zagnieżdżenia i rozwija się ciąża jajowodowa.

Zaburzenia wędrówki zapłodnionej komórki jajowej w jajowodzie obejmują:

• zlepienie się fałdów błony śluzowej,
• drążące ubytki błony śluzowej, które są wynikiem zagojenia się ropni. Ma to miejsce po wyleczeniu rzeżączkowego zapalenia jajowodu, po poronieniu gorączkowym czy zakażeniach połogowych,
• zachyłki ściany jajowodu,
• endometrioza. Powoduje ona zwężenia i uchyłki w jajowodzie,
• operacja na macicy, która spowodowała zagięcie jajowodu.

Zaburzenia perystaltyki najczęściej spowodowane jest poprzez obecność wkładki wewnątrzmacicznej.

Objawy tego rodzaju ciąży pozamacicznej dzielimy na trzy stadia.

• I stadium

Jest to stadium bezobjawowe. Bardzo trudno w tym okresie odróżnienie ciąży jajowodowej od ciąży wewnątrzmacicznej.

• II stadium – skąpoobjawowe

W tym stadium pojawiają się pierwsze objawy ciąży jajowodowej. Po ok. 6-8 tygodniach od ostatniego krwawienia miesiączkowego pojawia się jednostronny ból w podbrzuszu (po stronie, w której zagnieździł się zarodek) oraz plamienie z dróg rodnych. Takie objawy wskazują na obumieranie jaja płodowego.

• III stadium- podrażnienie otrzewnej

Ciąża jajowodowa rzadko kończy się rozwiązaniem. Jest to jedna z częstszych przyczyn poronienia. Dochodzi do poronienia trąbkowego lub pęknięcia jajowodu. Poronienie trąbkowe występuje przy ciąży jajowodowej bańkowej, natomiast pęknięcie jajowodu – przy cieśniowej lub śródściennej.

Poronienie trąbkowe objawia się bólem z jednej strony podbrzusza, w okolicy odbytu oraz przy oddawaniu gazów. Pojawiają się krwiaki – krwiak jajowodu, krwiak okołojajowodowy lub krwiak zamaciczny, wykrywane w badaniu ginekologicznym. W wyniku podrażnienia otrzewnej wypływającą krwią mogą pojawić się zasłabnięcia, bladość skóry czy przyśpieszenie tętna.

Pęknięcie jajowodu natomiast objawia się nagłym, silnym bólem oraz wstrząsem, wynikającym z wypełnieniem dużą ilością krwi jamy otrzewnej. Na wstrząs składają się takie objawy, jak bladość, słabe tętno, trudności w oddychaniu, zimny pot, bolesny brzuch. Jest to bezpośredni stan zagrożenia życia kobiety.

Rozpoznanie opiera się na dokładnym wywiadzie lekarskim. Gdy istniej podejrzenie ciąży jajowodowej wykonuje się badania:

• beta-HCG we krwi matki,
• badanie USG, ewentualnie USG przezpochwowe,
• badanie laparoskopowe jamy otrzewnej, jajników, macicy i jajowodów,
• nakłucie zagłębienia odbytniczo-macicznego przez tylne sklepienie pochwy, w przypadku gdy istnienie podejrzenie ciąży jajowodowej ze wstrząsem.

Każdy przypadek rozpoznania ciąży jajowodowej wymaga wykonania laparotomii, tj. otwarcia jamy brzusznej. W większości przypadków usuwa się jajowód, pozostawiając jajnik. Czasami także udaje się zachować jajowód. Aby zapobiec pojawieniu się zrostów, wykonuje się dokładną toaletę jamy brzusznej.