Macica dwurożna – przyczyny, objawy, leczenie i ciąża
Macica dwurożna to wada wrodzona macicy, która może skutkować problemami z zajściem w ciążę i powikłaniami w jej trakcie. Jakie są przyczyny anomalii? Jak wygląda macica dwurożna i czy wywołuje jakieś objawy? Na czym polega jej leczenie?
1. Co to jest macica dwurożna?
Macica dwurożna jest wadą macicy, o której mówi się, gdy organ rozwija się w sposób podwójny. Narząd posiada dwie oddzielne komory i rogi.
Wady macicy dzieli się na wrodzone i nabyte. Pierwsze powstają na etapie życia płodowego, są konsekwencją nieprawidłowego różnicowania się przewodów Müllera (przyśródnerczowych). Drugie są zwykle związane z obecnością zrostów wewnątrzmacicznych, mięśniaków oraz polipów endometrialnych. Macica dwurożna to wrodzona wada macicy.
Dwurożna macica da to wada stosunkowo rzadka. Dotyczy zaledwie 0,4-0,5 proc. populacji kobiet. ASMR (Amerykańskie Towarzystwo Medycyny Rozrodu) tego rodzaju zaburzenie rozwojowe układu rozrodczego u kobiet uznało za klasę IV wad wrodzonych macicy.
2. Jak wygląda macica dwurożna?
Macica dwurożna jest anomalią oznaczającą nieprawidłową budowę zarówno wewnętrznej jamy macicy, jak i zewnętrznej trzonu macicy.
Istotą wady jest obecność dwóch oddzielnych wydatnych rogów, co objawia się obecnością wgłębienia na powierzchni zewnętrznej macicy powyżej jednego centymetra. Z kolei jama macicy dwurożnej jest podzielona na dwie części na odcinku co najmniej 15 milimetrów.
Macica dwurożna może być całkowicie oddzielona (macica z podwójnymi komorami, macica dwurożna z przegrodą całkowitą) lub mieć częściowo wspólną ścianę między komorami (macica dwurożna z przegrodą częściową).
Niekiedy może również występować podwójna szyjka macicy. Wskutek powstania dwóch wyraźnych rogów, macica zamiast prawidłowego kształtu przypominającego gruszkę przybiera kształt serca lub litery W.
3. Macica dwurożna – przyczyny
Macica dwurożna zostaje uformowana na etapie życia płodowego. Tworzy się w wyniku połączenia przewodów przyśródnerczowych (przewodów Müllera), które tworzą kanał maciczno-pochwowy.
Dwa rogi charakteryzujące macicę dwurożną wykształcają się wskutek nieprawidłowego przebiegu procesu, gdy:
- dojdzie do podziału narządu na dwie części,
- nieprawidłowo rozwinął się wyłącznie jeden z przewodów.
4. Macica dwurożna – objawy
Jakie są objawy i powikłania związane z macicą dwurożną? W większości przypadków nie są odczuwane żadne dolegliwości, choć może pojawić się ból podbrzusza, ból podczas stosunku, bardzo bolesne miesiączkowanie czy rozregulowanie cyklu miesiączkowego.
Trzeba podkreślić, że kobiety z macicą dwurożną mogą nie zdawać sobie sprawy z wady organu, dopóki nie pojawią się problemy związane z krwawieniem z macicy, płodnością i ciążą. Macica dwurożna bardzo często wykrywana jest dopiero w trakcie wnikliwej diagnostyki niepłodności czy nawracających poronień.
Macica dwurożna a ciąża
Macica dwurożna może prowadzić do problemów z zajściem w ciążę (nietypowy kształt wpływa bowiem na zagnieżdżenie zarodka i położenie płodu), jak i komplikacje w czasie ciąży.
W przypadku macicy dwurożnej zagrożenie stanowi:
- poronienie i poród przedwczesny (zarodek, rozwijając się w jednym z rogów, nie ma wystarczająco miejsca),
- nieprawidłowy rozwój płodu (wskutek niedokrwienia),
- zaburzenie czynności skurczowej podczas porodu i inne komplikacje okołoporodowe, takie jak na przykład krwawienia położnicze,
- nieprawidłowe położenie płodu, co wyklucza poród naturalny i jest wskazaniem do cesarskiego cięcia.
Co ważne, wszystkie kobiety, u których anomalię macicy wykryto przed zajściem w ciążę, przez całą ciążę muszą pozostawać pod opieką ginekologa. To pozwala monitorować rozwój dziecka i zmiany, a co za tym idzie zapobiegać ewentualnym powikłaniom. Ciąża kobiety z macicą dwurożną jest traktowana jako ciąża wysokiego ryzyka.
5. Leczenie macicy dwurożnej
Jak diagnozuje się macicę dwurożną i jakie są dostępne opcje leczenia? Rozpoznanie opiera się na badaniu ultrasonograficznym (USG) lub innym rodzajem obrazowania medycznego (np. rezonans magnetyczny, RM), jednoczesnej laparoskopii z histeroskopią, sonohisterografii 3D/4D, badaniu HSG.
Leczenie macicy dwurożnej, gdy ta nie wywołuje żadnych objawów i nie utrudnia zajścia w ciążę, nie jest konieczne. Wiele zależy od zaawansowania deformacji macicy. Wskazaniem do podjęcia działań – leczenia chirurgicznego lub innej interwencji medycznej – są trudności z zajściem w ciążę, nieprawidłowe ułożenie płodu oraz inne komplikacje czy dolegliwości.
W niektórych przypadkach przeprowadza się operację w celu usunięcia przegrody między rogami macicy (to zapewnia więcej miejsca dla rozwijającego się zarodka i płodu). W sytuacji, gdy wystąpi niewydolność cieśniowo-szyjkowa, na szyjkę macicy zakłada się szew okrężny, który powstrzyma jej przedwczesne rozwarcie.
