Stres w ciąży - czy wpływa na dziecko i jak sobie z nim radzić?

Stres w ciąży nie jest pożądanym stanem. Każda przyszła mama dobrze wie, że w ciąży powinna unikać niepotrzebnych stresów, mimo to ciężko opanować podenerwowanie, na początku ciąży szczególnie. Kiedy denerwuje się kobieta, napięcie odczuwa także jej dziecko noszone pod sercem.

Ale jak tu się nie denerwować, kiedy pracodawca nie chce przedłużyć umowy o pracę na wieść o ciąży, mąż nie rozumie humorów ciężarnej, przyjaciółka zawiodła na całej linii i jeszcze dochodzą zmartwienia, czy dzidziuś się prawidłowo rozwija i jak będzie wyglądała cała akcja porodowa?

Rozdrażnienie w ciąży ma miejsce między innymi z powodu burzy hormonalnej i do tego nakładają się codzienne utrapienia. Codzienne stresy w życiu ciężarnej nie są niebezpieczne.

To naturalne, że każdy od czasu do czasu czymś się przejmuje. Problem pojawia się, kiedy kobieta odczuwa silne zdenerwowanie w ciąży i nie ma momentu, kiedy mogłaby poczuć się rozluźniona czy zrelaksowana.

W organizmie kobiety hormony stresu – katecholaminy, kortyzol, kortykosterydy – krążą nieustannie. Niebezpieczeństwo pojawia się wtedy, gdy hormony w ciąży m.in. kortyzol drastycznie wzrasta z powodu permanentnego niepokoju i podenerwowania. Płód reaguje na wszelkie wahania stężenia hormonów w ciele mamy.

Kiedy kobieta w ciąży przeżywa zdenerwowanie, pojawia się płacz, jej dziecko zostaje wręcz zalewane przez hormony stresu, wydzielane przez nadnercza. Czym może skutkować taka „inwazja substancji chemicznych” na płód? Z badań naukowych wynika, że permanentnie odczuwane napięcie może grozić poważnymi powikłaniami ciąży.

Jaki jest wpływ stresu na ciążę? Kobieta może poronić dziecko ze względu na zbyt wysoki poziom epinefryny, która może wywołać skurcze macicy, albo urodzić dziecko przedwcześnie. Stres w ciąży w 1 trymestrze skutkuje też niską wagę urodzeniową – niższą niż dzieci matek zrelaksowanych, które nie doświadczały skrajnego stresu podczas ciąży.

Stres w ciąży a rozwój dziecka? Stres matki może zaburzać też funkcje mózgu płodu i po urodzeniu maluszek może wykazywać opóźnienia w rozwoju motorycznym. Noworodki zestresowanych mam mogą być także niedożywione i niedotlenione, gdyż hormony stresu obkurczają naczynia krwionośne, doprowadzające tlen i substancje odżywcze do łożyska.

Dzieci w okresie noworodkowym bywają wówczas rozdrażnione, ruchliwe, niespokojne, kapryśne i więcej płaczą. Istnieją też doniesienia, jakoby stres w ciąży przyczyniał się po powstawania wad wrodzonych u dziecka, np. zespołu Downa lub rozszczepu wargi, a nawet sprzyjał rozwojowi orientacji homoseksualnej u chłopców. Są to jednak dość kontrowersyjne teorie, które wymagają dalszych badań i analiz.

Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:

• Wpływ stresu w ciąży na dziecko - odpowiada mgr Agnieszka Glica
• Krótkotrwały silny stres w ciąży - odpowiada lek. Izabela Ławnicka
• Stres w ciąży i kwas foliowy - odpowiada lek. Aneta Zwierzchowska

Wszystkie odpowiedzi lekarzy

Zły wpływ stresu na ciążę znany jest w medycynie od lat. Jednorazowy silny stres w ciąży nie jest jeszcze groźny, jeśli jednak towarzyszy ciężarnej każdego dnia, powinna udać się na wizytę do psychologa lub terapeuty.

Jakie są objawy nadmiernego stresu w ciąży?

• pogłębione wdechy i wydechy;
• wzrost tętna;
• częste bóle głowy;
• nudności i biegunka;
• uczucie kłucia w klatce piersiowej;
• bóle mięśni;
• zaburzenia łaknienia;
• zmniejszona odporność organizmu.

Stres zagraża zarówno matce, jak i dziecku, tak jak opisaliśmy to wyżej. Kobieta ciągle zestresowana nie może normalnie funkcjonować, co odbija się na jej życiu rodzinnym, towarzyskim i zawodowym. Może również czuć się przez otoczenie niezrozumiana, co potęguje ten stres.

W wyniku permanentnego stresu mogą pojawić się także różne choroby i dolegliwości, zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Może pojawić się płacz i stres w ciąży, którego skutkiem będzie załamanie nerwowe w ciąży.

Depresja w ciąży jest niezwykle poważnym problemem, którego w żadnym wypadku nie można bagatelizować, ponieważ jej skutki mogą być bardzo destrukcyjne, w skrajnych przypadkach nawet prowadzić do tragedii.

Silny stres w ciąży może powodować różne skutki, poważne i mniej poważne. Oto najczęściej występujące:

• bóle głowy;
• przedwczesne skurcze macicy, mogące doprowadzić do przedwczesnego porodu;
• powstanie wad rozwojowych u dziecka;
• zaburzenia czynności mózgu u płodu.

Przyszła mama powinna dbać o dobre samopoczucie, chociażby ze względu na dziecko. Prawidłowa dieta i witaminy to czasem zbyt mało, by maluszkowi było wygodnie w brzuchu mamy.

Dziecko reaguje na wszelkie zmiany nastroju, nerwowość kobiety. Kiedy łatwo się denerwujesz, przeżywasz strach w ciąży lub silne stresy, np. z powodu braku wsparcia ze strony partnera, choroby, utraty pracy, śmierci kogoś bliskiego albo rozstania z ojcem dziecka, pamiętaj, że musisz dbać o siebie ze względu na dobro maluszka. Ono jest teraz najważniejsze. Co możesz zrobić, by się nieco zrelaksować i ukoić złość w ciąży?

Jak uspokoić nerwy w ciąży? Na emocje w ciąży może pomóc:

• rozmowa z przyjaciółką lub partnerem – czasami możliwość wygadania się daje poczucie, że negatywne emocje gdzieś sobie poszły. Rozmowa z kimś bliskim stwarza okazję do korzystania ze wsparcia i pozwala na poznanie strategii radzenia sobie w trudnych sytuacjach przez inne osoby;
• letni prysznic lub kąpiel – woda działa kojąco na zmysły. Pozwala się uspokoić. Możesz sobie wyobrazić, że woda zmywa z ciebie wszelkie stresy i niepotrzebne napięcia;
• masaż – możesz udać się do profesjonalnego masażysty albo poprosić, by mąż wymasował ci plecy, kark lub stopy;
• muzyka relaksacyjna – spokojne dźwięki wyciszają umysł. Muzykę można połączyć z wizualizacjami, np. wyobrażaniem sobie pobytu na ciepłej plaży, czumu towarzyszy w tle szum morskich fal;
• relaks – po prostu rób to, na co masz ochotę i co sprawia ci przyjemność. Idź na zakupy, do kina, do teatru albo poczytaj książkę.

• Emocje w ciąży
• Kłótnie w ciąży
• Sposoby na stres w ciąży
• Zwalcz stres magnezem!
• Objadanie się oznaką stresu

Oczywiście, to tylko niektóre metody walki ze stresem. Każdy ma indywidualny repertuar strategii radzenia sobie ze zdenerwowaniem. Przyszłe mamy muszą jednak pamiętać, że alkohol, hektolitry wypijanej kawy i papierosy nie tylko nie przegonią napięcia, co zaszkodzą dziecku.

Lepiej wziąć kilka głębokich oddechów, uśmiechnąć się w myślach do dzidziusia i przestać się stresować. Przecież zestresowana mama to zestresowane dziecko!

Źródła

1. Delahaye M.C., Zdrowa ciąża, Hachette Polska, Warszawa 2011, ISBN 978-83-7575-850-4.
2. Jaros E., Lipska B., Joga dla kobiet w ciąży, Świat Książki, Warszawa 2011, ISBN 978-83-24720-79-8.