Wymiary noworodka

W pierwszej godzinie po porodzie noworodek jest ważony i uzyskany wynik określany jest jako urodzeniowa masa ciała. Podobnie mierzona jest długość ciała, obwód główki i klatki piersiowej. Wartości prawidłowe zarówno masy ciała noworodka, jak i jego długości, obwodu głowy czy klatki piersiowej są określane na podstawie tak zwanych siatek centylowych, które określają takie normy, w których mieści się większość populacji. Do tych norm zawartych w siatkach centylowych porównywane są uzyskane wymiary noworodka i na ich podstawie uznawane za prawidłowe lub nie.

Ogólnie rzecz ujmując donoszony noworodek, to znaczy urodzony pomiędzy 38., a 42. tygodniem ciąży, powinien ważyć od 2500 do 4500 g. Długość ciała donoszonego noworodka mieści się w przedziale 46 do 54 cm i jest to długość ciemieniowo-piętowa. Obwód głowy powinien wynosić 34 do 35 cm i prawidłowo jest on większy od obwodu klatki piersiowej, który wynosi 32 do 33 cm.

Ze względu na czas trwania ciąży noworodki dzielimy na donoszone (ciąża trwała 38-42 tygodnie), przedwcześnie urodzone (wcześniaki – urodzone przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży) oraz przenoszone (urodzone powyżej 42. tygodnia ciąży). W każdej z tych grup mamy noworodki o prawidłowej, zbyt małej i za dużej w stosunku do wieku ciążowego masie ciała, określanej na podstawie wspomnianych już siatek centylowych.

W przypadku noworodka donoszonego masa urodzeniowa powinna wynosić od 2500 do 4500 g. Jeżeli waży on mniej niż 2500 g, to określamy go jako noworodka o małej masie urodzeniowej, jeśli mniej niż 1500 g, to jest to noworodek o bardzo małej masie urodzeniowej, a jeżeli mniej niż 1000 g, to jest to noworodek o ekstremalnie małej masie urodzeniowej.

Natomiast w przypadku, gdy urodzone o czasie dziecko waży więcej niż 4500 g, określamy to jako makrosomię. Przyczyną małej urodzeniowej masy ciała noworodka donoszonego jest opóźnienie wzrastania wewnątrzmacicznego. To opóźnienie może być asymetryczne i symetryczne. W przypadku asymetrycznego opóźnienia wzrostu noworodki są długie i chude, a wśród przyczyn wymienia się niewydolność łożyska, stan przedrzucawkowy, nadciśnienie, chorobę nerek, palenie tytoniu i ciążę mnogą. Natomiast symetryczne opóźnienie wzrostu, znacznie gorzej rokujące, oznacza noworodka zarówno z małą masą, jak i krótkiego – wynika ono najczęściej z infekcji wewnątrzmacicznych, wad chromosomalnych, wad kośćca oraz płodowego zespołu alkoholowego.

Mała masa urodzeniowa, poniżej 2500 g, może także wynikać ze zbyt krótkiego czasu trwania ciąży (wcześniactwa). W takim przypadku pomimo masy urodzeniowej poniżej 2500 g również możemy wyróżnić noworodki urodzone przedwcześnie o masie odpowiedniej do wieku płodowego, zbyt dużej w stosunku do wieku płodowego oraz zbyt małej w stosunku do wieku płodowego.

Noworodki o małej masie urodzeniowej stanowią w Polsce około 7%, natomiast wcześniaki około 9% wszystkich noworodków. Mała masa urodzeniowa zwiększa ryzyko wystąpienia takich powikłań, jak przewlekłe choroby płuc, zaburzenia widzenia i słuchu, opóźnienie rozwoju psychoruchowego, ryzyko zmian neurologicznych, a nawet wzrost ryzyka zgonu w 1. roku życia dziecka.