Wstydzę się!
Wstydliwość dziecięca przypada na różne okresy życia i rozwoju malucha. Wynika z konfrontacji z nieznanym światem, z sytuacjami, w których pojawiają się nowe osoby, a dziecko jest eksponowane na ich widok, często zmuszone do zaśpiewania piosenki lub wyrecytowania wierszyka. To, że dziecko należy do wstydliwych, wynika także z jego osobowości. Jeśli jest introwertyczna, dziecko należy do spokojnych, unikających zbyt dużej liczby nieznanych osób i sytuacji. Lubi być samo i jest wtedy spokojniejsze, bo w tłumie ludzi często przychodzi mu być ocenianym. A często oceny stanowią dla dziecka czynnik stresogenny, więc woli unikać takich sytuacji i jest określane mianem nieśmiałego dziecka.
1. Przyczyny wstydu u dziecka
Według ekspertów, przyczynami takich zachowań niektórych dzieci są:
- predyspozycje genetyczne,
- osłabione relacje z rodzicami lub ich nadopiekuńczość,
- niedostateczne opanowanie umiejętności społecznych,
- zbyt częsta i surowa krytyka działań dziecka.
Wstydliwe dzieci dużo rzadziej angażują się w działania niewłaściwe, z punktu widzenia prawa niemoralne, ponieważ bardzo dbają o to, co myślą o nich inni ludzie. Jednak mimo to wstydliwość powoduje rozmaite kłopoty natury praktycznej i emocjonalnej. Nieśmiałe dziecko czy nastolatek ma mniej kolegów. Unika pewnych aktywności i zachowań, takich jak uprawianie sportu, występowanie w teatrzykach szkolnych i na akademiach, nie zabiera głosu w dyskusjach. Czuje się w związku z tym często osamotnione, ma niską samoocenę oraz częstsze niż jego rówieśnicy zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Nieśmiałe dzieci często stają się niespokojnymi, lękliwymi nastolatkami.
2. Jak pomóc dziecku, które się wstydzi?
Warto postarać się i nie etykietować dziecka jako nieśmiałego. Opisując dziecięce zachowania w gronie przyjaciół czy rodziny, wzmacniamy w dziecku poczucie, że należy do jakiejś „innej” kategorii ludzi. Uczymy go, że bycie nieśmiałym to kategoria problemu, o którym trzeba wszystkim przypominać, a nie go rozwiązywać za pomocą różnych metod. Tym samym podkreślamy, że nieśmiali ludzie mogą stawać się ofiarami losu, zamiast stawić czoła rozmaitym problemom i podejmować coraz nowe wyzwania.
Dobrze jest przyjrzeć się relacjom na linii rodzic-dziecko i zastanowić się, z czego może wynikać ta nadmierna wstydliwość dziecka. Często okazuje się, że rodzice nie rozmawiają o tym z dziećmi, nie dzielą się swoimi doświadczeniami na tym polu, nie dają przykładu, jak pokonać swoją nieśmiałość. Dziecko, które się wstydzi potrzebuje dużo wsparcia i zachęty ze strony dorosłych. Trzeba nauczyć je, że warto angażować się w pokonywanie nieśmiałości, bo otwarta postawa niesie ze sobą korzyści, np. nowe, interesujące znajomości z ludźmi. Można zacząć od nauczenia dziecka, że wszystkim sąsiadom i gościom odwiedzającym dom należy się ukłonić, mówiąc „dzień dobry”.