Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Kamila Drozd

Co powinien umieć sześciolatek?

Avatar placeholder
08.09.2015 16:50
Co powinien umieć sześciolatek?
Co powinien umieć sześciolatek? (Zdjęcie autorstwa Wolfgang Lonien / CC BY-SA 2.0)

Sześciolatek to mały szkrab, który stoi przed nowym wyzwaniem życiowym, a mianowicie pójściem do zerówki. Wchodzi w nową społeczność, do której musi się zaadaptować. Umiejętności, które składają się na zdolność dziecka do podjęcia systematycznej nauki w szkole, świadczą o dojrzałości szkolnej szkraba. Wcześniej o decyzji posłania dziecka do zerówki decydowało państwo. Współcześnie to od rodziców wymaga się, by podjęli decyzję o posłaniu dziecka do szkoły i byli czujni oraz potrafili ocenić, czy ich pociecha jest w stanie podołać nowym obowiązkom. Niejednokrotnie rodzice sami nie potrafią ocenić, czy ich mała Kasia jest zdolna udźwignąć wymagania na poziomie zerówki, dlatego wiele par prosi o pomoc poradnie pedagogiczno-psychologiczne, w których przeprowadza się testy dojrzałości szkolnej w sferze rozwoju fizycznego, emocjonalnego i poznawczego dziecka. Co powinien umieć sześciolatek, by poradzić sobie w zerówce?

spis treści

1. Dziecko dojrzałe do podjęcia nauki w szkole

W poradniach pedagogiczno-psychologicznych przeprowadza się zwykle wiele testów, które mają ocenić poziom rozwoju malucha w sferze poznawczej, motywacyjno-społecznej i fizycznej, które składają się na dojrzałość szkolną szkraba. Badania te przeprowadzają zwykle psycholog, pedagog i logopeda. Wielu jednak rodziców może samodzielnie obserwować swoje dziecko i w oparciu o poczynione obserwacje ocenić jego gotowość do podjęcia nauki w szkole. Dojrzałość szkolna to, najogólniej biorąc, gotowość dziecka do rozpoczęcia nauki, zależna od poziomu jego ogólnego rozwoju, stanu zdrowia i zdolności przystosowania się do nowego środowiska. Dziecko dojrzałe do podjęcia nauki w szkole to takie, które:

  • jest dostatecznie rozwinięte fizycznie i ruchowo, zwłaszcza w zakresie precyzyjnych ruchów rąk i palców;
  • posiada dobrą orientację w otoczeniu oraz określony zasób wiedzy ogólnej o świecie;
  • posiada na tyle rozwinięte zdolności komunikacyjne, aby móc porozumiewać się w sposób zrozumiały dla rozmówcy, zarówno dorosłego, jak i rówieśnika;
  • potrafi działać intencjonalnie – podejmuje celowe czynności i wykonuje je do końca;
  • jest uspołecznione w stopniu, który pozwala na zgodne i przyjazne współdziałanie z rówieśnikami, liczenie się z chęciami i życzeniami innych oraz wykonywanie poleceń kierowanych przez dorosłych do całej grupy dzieci;
  • jest na tyle dojrzałe emocjonalnie, aby rozstać się z matką na czas pobytu w szkole oraz kontrolować doświadczane emocje (lęk, złość), nie uzewnętrzniając ich w sposób zbyt gwałtowny.
Zobacz film: "Dlaczego dziewczynki mają lepsze oceny w szkole?"

Gotowość dziecka do podjęcia nauki w szkole to gotowość do rozpoczęcia nowych zadań, zdolność przystosowania się do nieznanego środowiska i ogólnie zmienionej sytuacji życiowej. Dojrzałość szkolna, według Stefana Szumana, to osiągnięcie przez dzieci takiego poziomu rozwoju fizycznego, społecznego i psychicznego, który czyni je wrażliwymi i podatnymi na systematyczne nauczanie i wychowanie szkoły podstawowej. Dzieci osiągają dojrzałość szkolną w następujących dziedzinach:

  • w kształtowaniu się ich organizmu;
  • w rozwoju sprawności motorycznych;
  • w rozwoju mowy, czyli opanowywaniu języka ojczystego;
  • w zakresie zdobytej przez nie wiedzy, stanowiącej podstawę ich orientacji w świecie przyrody i życiu społecznym;
  • w zakresie umiejętności celowego posługiwania się rozmaitymi przedmiotami codziennego użytku i niektórymi narzędziami;
  • w zakresie rozwoju i usprawniania pracy ich umysłu, m.in. pod względem ukształtowania się umiejętności dostrzegania zagadnień i prób rozwiązania ich, zdolności krytycznego ustosunkowania się do własnych i cudzych twierdzeń oraz w zakresie ukształtowania się pojęć;
  • w zakresie emocjonalności, czyli w dziedzinie uczuciowo dodatniego lub ujemnego ustosunkowania się do różnych zjawisk, zdarzeń i faktów oraz poleceń i zadań, które mają wykonać;
  • w zakresie rozwiniętych zainteresowań i zamiłowań, charakterystycznych dla ich wieku;
  • w zakresie ukształtowani się woli, stopnia uległości woli wychowawców, zdolności do świadomego wysiłku i celowej, wytrwałej pracy.

2. Dojrzały sześciolatek

Wiek między szóstym a dwunastym rokiem życia dziecka Erik Erikson określił mianem wieku pracowitości albo poczucia niższości. Jest to okres związany z kształtowaniem się poczucia kompetencji i skuteczności w działaniu (związane jest to z celową aktywnością, typową dla tego wieku oraz z uczeniem się i ćwiczeniem różnych sprawności w dziedzinach indywidualnych i grupowych), natomiast zagrożony możliwością wytworzenia się u dzieci poczucia mniejszej wartości z powodu braku sukcesów i nieradzenia sobie z zadaniami. Podstawowe kryteria dojrzałości szkolnej, to:

1) dojrzałość fizyczna:

  • prawidłowe funkcjonowanie organów zmysłowych;
  • odporność na choroby i zmęczenie;
  • samodzielność i sprawność ruchowa, a zwłaszcza sprawność manualna;
  • sprawność w zakresie poszczególnych analizatorów (wzroku, słuchu itd.);
  • dobra koordynacja wzrokowo-ruchowa;
  • dobry stan zdrowia somatycznego;

2) dojrzałość emocjonalno-społeczna:

  • potrzeba kontaktów społecznych;
  • łatwość nawiązywania kontaktów z ludźmi;
  • zaradność;
  • umiejętność współdziałania w grupie oraz podporządkowania się regułom i normom;
  • poczucie obowiązku wobec zadań;
  • wytrwałość w działaniu;
  • osiągnięcie pewnej równowagi, pozwalającej na opanowanie reakcji emocjonalnych;
  • ustabilizowana reakcja na ocenę;
  • zdolność do rozstawania się z rodzicami (sytuacja izolacji);

3) dojrzałość umysłowa:

  • ciekawość i aktywność poznawcza;
  • orientacja w najbliższym otoczeniu;
  • dobra koncentracja uwagi i pojemność pamięci;
  • odpowiednia motywacja do nauki i kontynuowania podjętych zadań;
  • umiejętność swobodnego i poprawnego wypowiadania się, wyrażania własnych życzeń, ocen i wniosków;
  • umiejętność dokonywania analizy i syntezy wzrokowej oraz słuchowej;
  • orientacja przestrzenna, umożliwiająca rozpoznawanie i odtwarzanie kierunków, położenia i propozycji odwzorowywanych form graficznych oraz umiejętność kontrolowania własnych ruchów i świadome nimi kierowanie;
  • rozumienie i umiejętność określania stosunków przestrzennych, czasowych i ilościowych w praktycznym działaniu;
  • dokonywanie prostego klasyfikowania przedmiotów;
  • dodawanie i odejmowanie na konkretach w zakresie do 10.

Podsumowując, dojrzałość szkolna dziecka to taki moment w jego rozwoju, w którym osiąga ono stan równowagi między wymaganiami szkoły a swoimi zdolnościami i możliwościami.

Następny artykuł: Depresja młodzieńcza
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze