Dojrzewanie chłopców – etapy, objawy fizyczne i psychiczne

Dojrzewanie chłopców i dziewcząt to etap życia pomiędzy dzieciństwem a dorosłością, którego istotą są przeobrażenia w sferze fizycznej, ale także psychicznej, społecznej i psychoseksualnej. W tym czasie kształtuje się ciało, osobowość oraz postawy, także wobec płci. Co to dokładnie znaczy?

1. Co to jest dojrzewanie chłopców?

Dojrzewanie chłopców i dziewcząt to naturalny etap w życiu człowieka, który może trwać kilka lat. Jego istotą są zmiany fizyczne, emocjonalne i społeczne, sprawiające, że kształtuje się ciało, osobowość oraz postawy, także wobec płci (prowadzi do rozwoju reprodukcyjnego).

Kiedy zaczyna się dojrzewanie u chłopców? Choć jest to uzależnione od czynników genetycznych, płciowych, środowiskowych, klimatycznych i kulturowych, przyjmuje się, że okres dojrzewania chłopców zazwyczaj rozpoczyna się pomiędzy 9 a 14 rokiem życia (u dziewcząt zwykle między 8 a 13 rokiem życia).

Kiedy kończy się okres dojrzewania u chłopców? Pokwitanie u chłopców trwa od 2 do 5 lat. Zarówno moment rozpoczęcia się pokwitania, jak i czas jego trwania, są kwestią indywidualną (w dużej mierze związaną z genetyką).

Zobacz film: "Dziecko też jest seksualne"

2. Etapy dojrzewania u chłopców

Jak przebiega dojrzewanie chłopców? Specjaliści wyróżnili różne fazy dojrzewania. To:

• faza prepubertalna (przygotowawcza faza przedpokwitaniowa, faza utajona), która rozpoczyna się mniej więcej 2 lata przed tym, nim zaczynają być widoczne pierwsze zmiany związane z dojrzewaniem,
• faza pubertalna (pokwitanie właściwe, faza dojrzewania właściwego) – to najdłuższa faza, trwająca około 4 lata (między 10 a 16 rokiem życia),
• faza postpubertalna (popokwitaniowa faza dorastania) – to okres, w którym zmiany się stabilizują, a chłopiec osiąga dojrzałość płciową.

3. Dojrzewanie chłopców – hormony

W okresie dojrzewania u chłopców kluczową rolę w regulowaniu procesów fizycznych, emocjonalnych i społecznych odgrywają hormony. Szczególnie zaangażowany w proces pokwitania jest:

• testosteron, główny hormon płciowy u mężczyzn – w okresie dojrzewania produkcja testosteronu zwiększa się, co prowadzi do różnych zmian fizycznych,
• hormony wzrostu (somatotropina), które stymulują wzrost kości i tkanki mięśniowej, odpowiadają za regulowanie wzrostu ciała,
• hormony gonadotropowe, takie jak hormon folikulotropowy (FSH) i hormon luteinizujący (LH), które regulują wydzielanie testosteronu przez jądra. Ich wzrost aktywności odpowiada za rozpoczęcie dojrzewania płciowego u chłopców.

4. Objawy dojrzewania u chłopców – zmiany fizyczne i psychiczne

Jakie są typowe zmiany fizyczne i emocjonalne u dojrzewających chłopców? Oznaki dojrzewania u chłopców są bardzo różne. To przede wszystkim zmiany fizyczne (w tym czasie rozwijają się drugo- i trzeciorzędowe cechy płciowe), ale także emocjonalne i psychiczne.

Jeśli chodzi o zmiany fizyczne, to obserwuje się przede wszystkim:

• wzrost masy ciała,
• wzmożone rośnięcie – największy skok wzrostu u chłopców zwykle obserwuje się między 12 a 16 rokiem życia, choć dokładny wiek może się różnić w zależności od jednostki,
• zwiększenie masy mięśniowej, poszerzenie barków i klatki piersiowej, wydłużenie rąk i nóg, dłoni i stóp (chłopięca sylwetka coraz bardziej przypomina męską),
• zmiana rysów twarzy,
• pojawienie się owłosienia na ciele – pojawiają się włosy łonowe u chłopca (początkowo u nasady członka, z czasem także nad członkiem, na mosznie, po wewnętrznej stronie ud i wokół odbytu), ale i zarost na twarzy, włosy pod pachami, włosy na klatce piersiowej i nogach,
• zmiana głosu z dziecięcego na męski – charakterystyczna jest mutacja głosu, czyli faza przejściowa między dziecięcym głosem a głosem męskim, która objawia się załamywaniem głosu w czasie mówienia i trudnościami w kontrolowaniu wysokości dźwięku, także częstą chrypką; dzieje się tak wskutek znacznego rozrostu krtani (rozrastają się chrząstki krtaniowe, wydłużają się struny głosowe, powiększa się tchawica); u niektórych pojawia się jabłko Adama (powiększona chrząstka tarczowata),
• wzrost i rozwój genitaliów – powiększają się jądra (moszna robi się luźniejsza, jej skóra staje się ciemniejsza) i prącie (penis się pogrubia i wydłuża, kształtuje się żołądź). Dojrzewanie płciowe chłopców cechuje się także tym, że pojawiają się polucje, inaczej zmazy nocne (to wytrysk nasienia związany ze snem erotycznym).

Dojrzewanie chłopców to także takie problemy, takie jak choćby nadpotliwość oraz nadmierna produkcja łoju powodująca trądzik młodzieńczy, często także obniżenie odporności i bóle wzrostowe, które zwykle wywołuje szybkie rośnięcie.

Okres dojrzewania u chłopców – psychika

Zmiany zachodzące w okresie dojrzewania u chłopców to także zmiany emocjonalne, psychologiczne i społeczne, takie jak pojawienie się zainteresowania płcią przeciwną, zwiększona potrzeba akceptacji rówieśników, zmiany nastroju i większa skłonność do ryzykownego zachowania (często oznacza to eksperymentów z używkami, takimi jak alkohol, narkotyki i papierosy).

Normalny dla chłopców w okresie pokwitania jest nasilony pociąg seksualny (zwiększenie libido) i bunt wobec dorosłych.