Burza hormonów

W okresie dojrzewania w organizmie naszego dziecka zachodzi wiele zmian. Nasze dziecko coraz bardziej przypomina osobę dorosłą. Za zmiany te odpowiedzialne są hormony. Bez nich żadne procesy życiowe, w tym metabolizm, wzrost, czy rozmnażanie, nie przebiegałyby prawidłowo. Zwiększona aktywność hormonów powoduje jednak pewne skutki uboczne. Nastolatek staje się bardziej nerwowy, nadwrażliwy, a jego nastrój jest bardzo zmienny.

Okres dojrzewania to także czas kształtowania się psychiki i osobowości dziecka. Przede wszystkim czuje się ono bardziej dorosłe i tak właśnie chce być traktowane, co rzadko ma miejsce. Ponadto większego znaczenia nabiera poczucie niezależności i prywatności. Nastolatek oczekuje większego zrozumienia, zaufania i wolności. Z kolei rodzice wciąż traktują go jak dziecko, a w dodatku, w obawie przed zgubnym wpływem otoczenia, a także ze względu na chęć zapobiegania wybrykom wieku dojrzewania, jeszcze bardziej go ograniczają i wprowadzają nowe zakazy. W tym momencie dochodzi do buntu. Rodzice przyzwyczajeni do respektowania ich autorytetu są zaskoczeni nowym zachowaniem dziecka i wprowadzają kolejne restrykcje. To zaś sprawia, że młody człowiek, niezrozumiany przez najbliższych, zamyka się w sobie i nie chce z nimi rozmawiać. I tak nastolatek krzyczy na rodziców, zamyka się w pokoju i szuka nowych autorytetów wśród znajomych i swoich idoli. Bunt nastolatkamoże się objawić w wyglądzie młodego człowieka, który zmienia fryzurę, strój i wystrój pokoju. W tym okresie pojawia się też chęć zrobienia sobie tatuażu lub przekłucia różnych części ciała.

Najlepsze co rodzice mogą zrobić, gdy nastolatek przechodzi burzę hormonów, to zaakceptować sytuację. Lepiej znosi się burzę, gdy ma się świadomość, co jest jej przyczyną. Dlatego w chwilach kłótni warto powtarzać sobie, że nic złego nie wstąpiło w nasze dziecko, że to tylko hormony. Naturalne jest, że dziecko na którymś etapie życia będzie się buntować. W takiej chwili najlepiej otworzyć się na dialog. Przyczyną konfliktów jest brak zrozumienia, dlatego należy zrobić wszystko, aby zrozumieć to, co czuje nasze dziecko.

Z wiekiem dzieci potrzebują coraz więcej wolności i przestrzeni. Nadopiekuńczy rodzice gorzej zniosą burzę hormonów u nastolatka niż rodzice, którzy stopniowo zwiększają swoje zaufanie do dziecka. Wraz ze zwiększaniem obowiązków dziecka i oczekiwań względem niego powinno iść rozszerzanie jego praw. Jeśli odbierzemy mu raz dane prawa w obawie, że dziecko w tym wieku zrobi coś głupiego, narażamy się na bunt.
Gdy dziecko przechodzi fazę dojrzewania, szczególnego znaczenia nabiera dobry kontakt z ojcem. Bunt nastolatka zwykle skupia się na matce, która w większym stopniu zajmuje się wychowaniem dziecka, dlatego tak cenny jest jego głos i opinia.

Warto pokazać dziecku, że mamy do niego zaufanie. Należy przy tym jasno określić zasady i konsekwentnie się ich trzymać. Jeśli dziecko o to prosi, pozwólmy mu zorganizować imprezę. Z góry zaznaczmy jednak do której godziny ma trwać. Ponadto powinniśmy dać dziecku nieco przestrzeni. Pozwólmy mu wpłynąć na kształt jego najbliższego otoczenia – wystrój pokoju, własne ubrania. Dajmy mu możliwość wyboru i głosu w ważnych sprawach rodziny. Wtedy nastolatek poczuje, że traktujemy go poważnie.

W czasie burzy hormonów u nastolatka sztuka skutecznego porozumiewania się z dzieckiem nabiera ogromnego znaczenia. Sam fakt, że rozmawiamy z dzieckiem jak równy z równym sprawia, że nastolatek czuje się doceniony i zrozumiany. Jeśli jednak przedmiot rozmowy jest drażliwy, a nasze dziecko zachowuje się jak typowy rozemocjonowany nastolatek, bardzo łatwo może dojść do sytuacji, gdy górę wezmą negatywne emocje. Warto jednak pamiętać, aby rozmowa z dzieckiem przebiegała spokojnie, bez krzyku i zbędnych komentarzy.

Gdy dziecko mówi, nie przerywaj mu. Jeśli oczekuje czegoś, czego nie możesz mu dać, nie odmawiaj mówiąc: „Nie i już!” Wytłumacz, dlaczego w danej sytuacji się nie zgadzasz. Niech dziecko pozna twoje pobudki.
Najgorsze co możesz zrobić, to wypominać, jaki ty byłeś w jej lub jego wieku i jakie to były czasy. Coś tak odległego i abstrakcyjnego nie jest dla dziecka żadnym argumentem. Nie traktuj go również jak małe dziecko i nie wygłaszaj wykładów. Mów zwięźle, konkretnie i w taki sposób, aby dziecko mogło cię zrozumieć.
Burza hormonów to trudny czas dla nastolatka. Bądź przy nim w tym ciężkim okresie, rozmawiaj, gdy widzisz, że ma jakiś problem. Zaproponuj najlepsze rozwiązanie, a gdy takiego nie znajdziesz, przynajmniej okaż swoje wsparcie. W ten sposób utrzymasz swoją więź z dzieckiem i uchronisz ją przed osłabieniem w okresie dojrzewania.

Anna Świeboda