Połóg po cesarce
Połóg po cesarskim cięciu dla wielu kobiet jest nieco bardziej długotrwały i dokuczliwy niż po porodzie naturalnym. Dolegliwości poporodowe, powrót do formy i karmienie dziecka piersią wyglądają trochę inaczej, gdy rodzi się przez cesarkę, a nie siłami natury. Niektóre kobiety obawiają się, że rana po cesarskim cięciu będzie źle się goić, że ból po porodzie uniemożliwi opiekę nad noworodkiem, że znieczulenie użyte do cesarki wywoła niepożądane skutki... itd. Jak wygląda połóg po cesarce i czego możesz się spodziewać, rodząc w ten sposób?
1. Samopoczucie kobiety po cesarce
Gdy znieczulenie przestaje działać, kobiety po cesarskim cięciu zaczynają odczuwać ból wokół rany na podbrzuszu. Może być on dość silny lub niedotkliwy – w zależności od tolerancji bólu kobiety, stanu zdrowia, sprawności fizycznej i formy poprzednich porodów. Jeśli kobieta wcześniej rodziła przez cesarskie cięcie, prawdopodobnie przy kolejnym porodzie będzie mniej obolała. Niektóre świeżo upieczone mamy wstają z łóżka już po kilku godzinach od operacji, inne czują się bardzo źle nawet przez kilka dni. Jeśli kobieta do cesarki miała zastosowane znieczulenie zewnątrzoponowe, przez kilka godzin od zabiegu będzie dostawać przez cewnik umieszczony na plecach niewielkie dawki środków przeciwbólowych. W przypadku operacji przeprowadzonej w znieczuleniu ogólnym, kobiecie podaje się leki w kroplówce lub zastrzyku. Jeżeli zaistnieje taka potrzeba, przyjąć można środek przeciwbólowy w postaci czopka. Wszelkie medykamenty podawane są w celu złagodzenia dolegliwości bólowych i nie są szkodliwe dla dziecka.
2. Możliwe skutki zastosowanego znieczulenia
Po znieczuleniu zewnątrzoponowym kobiety w pierwszych dniach od urodzenia dziecka skarżą się często na silne bóle głowy. Niektórym dokuczają również bóle pleców oraz mrowienie i drętwienie nóg. Tego typu dolegliwości pojawiają się zwłaszcza wtedy, gdy środek znieczulający dostaje się nie do przestrzeni nadtwardówkowej, lecz do płynu rdzeniowego. Po znieczuleniu ogólnym użytym do cesarki mogą występować nudności i wymioty, a także bóle głowy i ból gardła (po intubacji gardło może być podrażnione).
Po narkozie kobiety najczęściej są mocno osłabione. W płucach może zalegać wydzielina. W celu pozbycia się jej zalecane jest odkasływanie oraz intensywne wydychanie powietrza. Jest to ważne, ponieważ zalegająca w drogach oddechowych flegma, może wywołać zapalenie płuc. Z drugiej strony, kaszel wiąże się z wzrostem napięcia mięśni brzucha, co może się okazać bolesne tuż po operacji. Dlatego lepszym wyjściem jest wciąganie brzucha i gwałtowny wydech powietrza.
3. Wstawanie z łóżka po cesarskim cięciu
Im szybsze wstanie z łóżka po operacji, tym lepiej dla kobiety. Zanim świeżo upieczona mama wstanie, leżąc w łóżku, powinna poruszać stopami i kręcić nimi kółka w różnych kierunkach. Takie ćwiczenia po cesarskim cięciu pomagają uruchomić krążenie w nogach. Kilka kroków od zabiegu można robić już po około ośmiu godzinach, co zapobiega zakrzepom i zatorom naczyniowym. Kobieta nie powinna wstawać z łóżka sama, bo może jej się zakręcić w głowie i łatwo o upadek. Najlepiej poprosić o pomoc we wstawaniu położną lub bliską osobę.
Przed wstaniem należy usiąść na łóżku, spuścić nogi na podłogę, odczekać dłuższą chwilę i dopiero wtedy spróbować się podnieść. Pierwsze kroki po cesarskim cięciumogą być dość bolesne. Jednak ból z każdym krokiem będzie coraz mniejszy. Podczas chodzenia należy unikać garbienia się. Kobiety często się garbią odruchowo, bojąc się, że „puszczą” szwy. Szwy na pewno się nie rozejdą, a w pozycji wyprostowanej jest dużo wygodniej i mniej dokucza bolesność rany na brzuchu.
4. Oddawanie moczu po cesarskim cięciu
Samodzielnie do ubikacji można pójść wtedy, gdy jest się w stanie stanąć na nogi i chodzić. Położna usuwa wówczas cewnik moczowy, służący do tej pory opróżnianiu pęcherza. Po wykonaniu zabiegu, kobieta może samodzielnie załatwiać potrzeby fizjologiczne. Na początku mogą pojawić się problemy z oddawaniem moczu. Warto wtedy odkręcić kran w łazience, ponieważ szum płynącej wody ułatwia mikcję.
Niektóre kobiety po cesarskim cięciu mają problemy z wypróżnieniem się. W takim przypadku warto wzbogacić dietę suszonymi śliwkami lub rodzynkami, które obfitują w błonnik pokarmowy i zapobiegają zaparciom. Jeśli oddanie stolca przedłuża się do kolejnej doby od operacji, należy poprosić położną o czopek glicerynowy. Aby pobudzić prawidłowe funkcjonowanie jelit i ponownie uruchomić pęcherz moczowy, najlepsze jest wczesne wstanie z łóżka po zabiegu i krótkie spacery.
5. Gojenie się rany po cesarce
Już od trzeciej doby od operacji można się normalnie kąpać pod prysznicem, co wcale nie przeszkadza w gojeniu się rany na podbrzuszu. Blizna po cesarskim cięciu może trochę pobolewać, a później swędzieć – nawet przez kilka tygodni od porodu. Świąd rany podbrzusza świadczy o prawidłowym gojeniu się. Z czasem dolegliwości będą się stopniowo zmniejszać. Aby rana po cesarce właściwie się zabliźniała, warto nosić dość obszerną bieliznę, która nie będzie urażać miejsca cięcia. Jeśli ból rany pojawia się podczas kaszlu, kichania czy śmiania się, ulgę może przynieść przyłożenie do brzucha miękkiej poduszki. Jeśli do zszycia rany zastosowano zwykłe szwy, zwykle zdejmuje się je po sześciu-ośmiu dniach od operacji. Niekiedy stosuje się szwy rozpuszczalne i wtedy nie ma takiego problemu. Po miesiącu od porodu rana na podbrzuszu nie powinna już sprawiać większych kłopotów, choć niektóre kobiety czują lekkie zdrętwienie blizny nawet po kilku miesiącach.
W celu przyspieszenia procesu gojenia się rany, można stosować naświetlania lampami, delikatne suszenie rany suszarką i preparaty arniki. Jeśli blizna ładnie się goi, nie trzeba używać żadnych płynów ani kremów antyseptycznych. Blizna po cesarskim cięciu będzie stopniowo bledła: z czerwonej stanie się różowa, a w końcu jaśniejsza niż skóra. Pod włosami łonowymi blizna po cesarce jest praktycznie niewidoczna. Co powinno niepokoić? Jeśli rana po cesarskim cięciu czerwienieje, puchnie, staje się bardziej bolesna, sączy się z niej wydzielina lub ropa i dodatkowo występuje gorączka, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem. Być może konieczna będzie antybiotykoterapia.
6. Dolegliwości po cesarskim cięciu
- Bolesne obkurczanie się macicy – macica wraca do rozmiarów sprzed ciąży i obkurczanie się jej ścian może wywoływać bóle brzucha. To jednak całkiem normalne zjawisko. Bóle brzucha mogą się nasilać podczas karmienia piersią, ponieważ uwalniana do organizmu oksytocyna przyspiesza obkurczanie się macicy.
- Odchody połogowe – krwawienia z dróg rodnych po porodzie, które przypominają najpierw krwawienia miesiączkowe. Na początku są czerwone, potem różowe, brązowawe, aż wreszcie stają się bezbarwne. Mogą utrzymywać się nawet do czterech tygodni. Po cesarce odchody połogowe są zwykle mniej obfite niż po porodzie siłami natury. Jeśli krwawienia połogowe są bardzo skąpe albo w ogóle zanikły, należy skonsultować się z lekarzem. Być może konieczne będzie zastosowanie leków na obkurczanie macicy.
7. Karmienie piersią po cesarce
Przez pierwsze dni po cesarce karmienie piersią jest nieco utrudnione. Na początku kobiety potrzebują zwykle pomocy w przystawianiu dziecka do piersi i w znalezieniu wygodnej pozycji do karmienia. Do karmienia można usiąść na krześle z rękami na oparciach, a maluszka położyć na miękkiej poduszce na brzuchu. Można również poduszkę wraz z maluchem włożyć sobie pod pachę, tak by jego nóżki nie leżały na brzuchu mamy, lecz pod jej ramieniem. Drugą ręką główkę dziecka należy przysunąć do piersi i podtrzymać ją w tej pozycji. Bardzo wygodna jest także pozycja leżąca. Kobieta kładzie się na boku i przysuwa malucha do piersi.
Na początku laktacja może być dość skąpa. Jednak nie ma powodów do obaw, na początku noworodek potrzebuje naprawdę niewiele mleka, żeby się najeść. Regularne przystawianie dziecka do piersi wzmaga produkcję mleka. W trzeciej lub czwartej dobie od porodu następuje nawał mleczny – piersi maksymalnie napełniają się pokarmem. Właśnie w tym okresie ilość mleka u matki jest największa. Należy pamiętać, aby nie starać się rozmasować piersi na siłę. W ciągu kilku dni ilość produkowanego pokarmu dopasuje się do apetytu dziecka.
W początkowym okresie karmienia brodawki są niezwykle wrażliwe oraz nieco obrzmiałe i jest to całkowicie normalny stan. Jeśli jednak karmienie dziecka wywołuje ból przez cały czas, należy poradzić się położnej. Być może konieczna będzie zmiana techniki karmienia. Pobyt na oddziale położniczym po cesarskim cięciu trwa z reguły od trzech do sześciu dni. Zanim kobieta powróci do pełni zdrowia, upłynie około miesiąca do dwóch – w zależności od stanu zdrowia i szybkości dochodzenia do siebie.
Joanna Krocz
