Indukcja porodu - jak się przygotować? Zalecenia i metody

Indukcja porodu polega na sztucznym pobudzeniu mechanizmów, które prowadzą do porodu, nim nastąpi jego spontaniczne rozpoczęcie. Jest konieczna w przypadku, kiedy termin porodu przedłuża się lub gdy dłuższe utrzymanie ciąży może stanowić zagrożenie dla matki oraz dziecka. Decyzja o wykonaniu indukcji porodu zawsze powinna być uzasadniona względami medycznymi. Jak wygląda poród wywoływany? Ile trwa wywoływanie porodu? Czy można nie zgodzić się na wywołanie porodu?

1. Co to jest indukcja porodu?

Indukcja porodu - co to jest? Indukowanie porodu (wywoływanie porodu, poród indukowany, poród prowokowany) to wywołanie porodu w czasie, gdy jeszcze spontanicznie się nie rozpoczął.

Obecnie jest jedną z najczęściej stosowanych procedur w położnictwie. W dostępnych danych wynika, że co piąta ciężarna jest poddawana tej procedurze.

2. Dlaczego przeprowadza się indukcję porodu?

Kiedy wywołuje się poród? Zastosowanie indukcji porodu jest uzasadniane zmniejszaniem ryzyka umieralności oraz występowania powikłań okołoporodowych. Procedura ta stosowana jest również wtedy, gdy ciąża obumarła.

Zobacz film: "Jak przygotować się do porodu?"

Przy podjęciu decyzji o zastosowaniu wywoływania porodu ginekolog położnik uwzględnia rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, zgodnie z którymi indukcja porodu zawsze powinna być uzasadniona względami medycznymi, ponieważ może wiązać się z powikłaniami. Aby do niej doszło, wymagana jest pisemna zgoda od pacjentki.

Czy ciężarna może odmówić indukcji porodu? Jeśli stan rodzącej oraz dziecka jest stabilny, ciężarna może nie zgodzić się na wywoływanie porodu. Może nie zgodzić się także na przebicie pęcherza płodowego.

3. Indukcja porodu - jak się przygotować?

Przygotowanie pacjentki do wywołania porodu to przede wszystkim rozmowa z lekarzem oraz omówienie zaproponowanych przez niego metod, a także przedstawienie wskazań, możliwych powikłań oraz uzyskaniu pisemnej zgody ciężarnej.

Pacjentka powinna mieć świadomość, czym jest i na czym polega indukcja oraz jaki jest zamierzony efekt tej procedury - uzyskanie rozwarcia szyjki macicy i regularnej akcji skurczowej, a w rezultacie poród. Ważne, aby zminimalizować lęk ciężarnej, ponieważ jej właściwe nastawienie jest pomocne w czasie porodu.

Rozpoczęcie przygotowań do porodu powinny zostać zorganizowane przed planowanym pobytem w szpitalu. Od 21. tygodnia ciąży ciężarna ma możliwość spotykania się z położną środowiskową w ramach edukacji przedporodowej. W czasie takich rozmów położna wyjaśnia, czego kobieta może się spodziewać, jeśli lekarz zaproponuje indukcję porodu.

Inną formą edukacji przed porodem są zajęcia w szkole rodzenia. Na spotkaniach organizowanych przez położne, omawiana jest m.in. tematyka dotycząca indukcji porodu.

Właściwie wyedukowana ciężarna dobrze współpracuje z personelem, gdy indukcja porodu staje się konieczna. Zrozumienie mechanizmu porodu pozwala ciężarnej podejść do niego zadaniowo.

Pacjentka powinna mieć jednak zawsze świadomość, że indukcja nie zawsze daje pożądane skutki. Czasem ciało nie reaguje na nią tak, jak powinno a dalsze przedłużanie ciąży może zagrażać zdrowiu i życiu matki oraz dziecka. Indukcja może zakończyć się cesarskim cięciem.

4. Jakie są wskazania do indukcji porodu?

Wskazania do indukcji porodu to m.in.:

• narastająca niewydolność łożyska;
• nadciśnienie tętnicze;
• cukrzyca;
• stan przedrzucawkowy;
• zespół HELLP
• konflikt serologiczny;
• obumarcie płodu w poprzedniej ciąży;
• nieprawidłowe wyniki, sugerujące pogorszenie się stanu płodu;
• pęknięcie pęcherza płodowego i odpłynięcie płynu owodniowego;
• ciąża przenoszona;
• zbyt mała ilość płynu owodniowego;
• wywiad położniczy.

5. Jakie są metody indukcji porodu?

Indukcja porodu - jak wygląda wywoływanie porodu? Obecnie istnieje wiele metod indukcji porodu. Medycyna zna różne sposoby na wywołanie porodu, zarówno farmakologiczne, jak i mechaniczne.

Co na wywołanie porodu? Farmakologiczne metody wywoływania porodu polegają na podaniu ciężarnej:

• oksytocyny;
• prostaglandyny (hormony, które mają wpływ na dojrzewanie szyjki macicy, mogą wystąpić jako żel na wywołanie porodu, nasączona tasiemka na wywołanie porodu lub prostaglandyny dopochwowo jako tabletki na wywołanie porodu).

Metody mechaniczne to zabiegi takie jak:

• amniotomia;
• odklejenie dolnego bieguna pęcherza płodowego (ODBPP);
• założenie Cewnika Foley’a (popularnie określany jako balon przed porodem).

6. Jakie są potencjalne ryzyka związane z indukcją porodu?

Wywoływanie porodu może powodować konieczność wykonania cesarskiego cięcia w sytuacji, gdy w związku z wywołaniem lub przyspieszeniem porodu wystąpi ryzyko:

• niedotlenienia dziecka;
• zbyt wczesnego oddzielenia się łożyska;
• krwotoku poporodowego;
• uszkodzenia szyjki macicy.

Należy pamiętać również, że skurcze macicy w czasie akcji porodowej następującej po indukcji porodu są znacznie silniejsze i bardziej bolesne niż w przypadku porodu, który rozpoczął się naturalnie.

7. Jak długo trwa proces indukcji porodu?

Wywoływanie porodu - ile trwa? Ile trwa poród wywołany oksytocyną lub inną metodą indukcji? Poród przyspieszony przy pomocy indukcji może trwać od kilku do kilkunastu godzin. Zależy to indywidualnych uwarunkowań i zależy od wielu różnych czynników.

Jeden z nich to dojrzałość szyjki macicy. Jeśli rozwarcie ma wielkość 3-4 cm, a szyjka jest miękka i ustawiona do przodu, poród przebiega sprawniej i szybciej.

8. Jakie są czynniki wpływające na skuteczność indukcji porodu?

Najważniejszym elementem decydującym o skuteczności wywoływania porodu jest, jak wspomniano wyżej, stan szyjki macicy i jej dojrzałość. Stan oraz dojrzałość szyjki macicy są oceniane w badaniu klinicznym, a standardem jest skala punktowa według Bishopa.

Ustalenie wartości wskaźnika szyjkowego według Bishopa (tzw. skala Bishopa) to ocena jej pięciu parametrów:

• zgładzenia;
• konsystencji;
• rozwarcia;
• usytuowania w kanale rodnym;
• stosunku części przodującej do linii międzykolcowej.

Jest to najbardziej wiarygodny wskaźnik prawdopodobieństwa przeprowadzenia skutecznej indukcji porodu.

9. Czy indukcja porodu zawsze jest konieczna w przypadku przekroczenia terminu porodu?

Wywoływanie porodu po terminie? Sam fakt przekroczenia ustalonego terminu porodu, jeśli nie występują objawy zagrożenia płodu, zgodnie z rekomendacją PTG nie jest wskazaniem do indukcji porodu. Jeśli nie występują dodatkowe czynniki ryzyka, takie jak:

• słabe odczuwanie ruchów płodu;
• zmniejszona objętość wód płodowych;
• nieprawidłowe zapisy KTG.

Można kontynuować ciążę do 41 0/7 tygodnia. Jeśli stwierdzi się dodatkowe czynniki ryzyka, indukcję porodu można wykonać już w 40 tygodniu ciąży. Przekroczenie zaś 42 0/7 tygodnia ciąży, przy braku przeciwwskazań do porodu siłami natury, jest jednoznacznym wskazaniem do wywołania porodu.

10. Czy istnieją przeciwwskazania do indukcji porodu?

Wśród przeciwwskazań do indukcji porodu znajdują się:

• poprzeczne położenie płodu;
• regularna czynność skurczowa;
• przedwczesne oddzielenie łożyska;
• łożysko przodujące;
• stan po pęknięciu macicy;
• inwazyjny rak szyjki macicy;
• bezwzględna niewspółmierność główka-miednica;
• ciąża wielopłodowa z płodem przodującym w położeniu miednicowym lub poprzecznym;
• przebyte cesarskie cięcie;
• stan po uterotomii;
• objawowy zespół zakażonej owodni;
• aktywna objawowa opryszczka narządów płciowych podczas porodu;
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego z ciężkim ostrymi nawrotami;
• alergie na preparaty prostaglandynowe, ewentualnie na ich składniki;
• matczyny stan astmatyczny w przeszłości/podczas ciąży;
• przeciwwskazania farmakologiczne.

11. Jakie są alternatywy dla indukcji porodu?

Istnieje mnóstwo tradycyjnych metod wywoływania porodu, efektywnie stosowanych przez położne. Nie są to metody o udokumentowanej skuteczności, jednak z powodzeniem stosuje się je na oddziałach porodowych. Mowa m.in.:

• preparatach ziołowych o działaniu naskurczowym, takich jak: pluskawica groniasta, kalina śliwolistna, olej z wiesiołka, liście maliny czerwonej;
• preparatach homeopatycznych o działaniu naskurczowym, takich jak: Caulophyllum thalictroides;
• stosunkach seksualnych przed porodem (w nasieniu znajdują się naturalne prostaglandyny);
• akupunkturze;
• drażnieniu brodawek sutkowych.