Zagrożenia ciąży po 35 roku życia

W takim wieku istotnie wzrasta ryzyko wystąpienia powikłań zarówno u matki, jak i u dziecka. W związku z tym kobiety w ciąży po 35. roku życia powinny być objęte szczególnym nadzorem medycznym, zarówno w okresie planowania ciąży, podczas jej trwania, jak i w trakcie porodu. Istotne jest również poinformowanie o możliwości, a wręcz konieczności, wykonania badań prenatalnych. Pozwalają one na określenie ryzyka lub wczesne wykrycie wad genetycznych u płodu. Ponadto kobiety muszą być poddane szczególnej kontroli, jeśli chodzi o możliwość wystąpienia u nich schorzeń, takich jak cukrzyca ciążowa lub nadciśnienie tętnicze.

W przypadku kobiet powyżej 35. roku życia częściej zdarzają się trudności z zajściem w ciążę. Problem niepłodności w tej grupie wiekowej jest zdecydowanie częstszy niż wśród młodszych kobiet. Największe zagrożenie, jeśli chodzi o ciążę po 35. roku życia, jest związane z możliwością wystąpienia wad genetycznych u płodu. Należą do nich zespół Downa, zespół Edwardsa czy zespół Pataua.

Rośnie także ryzyko wad rozwojowych płodu o typie embriopatii lub fetopatii, czyli przepuklin mózgowo-rdzeniowych, wad serca, wad w obrębie przewodu pokarmowego itp. Ryzyko takie jest szczególnie duże w przypadku wcześniejszego urodzenia dziecka z wadami genetycznymi oraz przy występowaniu takich schorzeń w najbliższej rodzinie. Wiąże się to prawdopodobnie ze wzrostem odsetka komórek jajowych z nieprawidłowym materiałem genetycznym. U wszystkich kobiet ciężarnych powyżej 35. roku życia, zwłaszcza w przypadku dodatkowych czynników ryzyka, zaleca się przeprowadzanie pełnej diagnostyki prenatalnej.

Kolejnym powikłaniem związanym z późną ciążą jest większa częstość poronień. Zdarza się, że są one nawracające, czyli trzy lub więcej następuje po sobie. Przyczyn takiego stanu upatruje się właśnie w zwiększonej częstotliwości wad genetycznych u płodów, co doprowadza do ich samoistnego wydalenia z jamy macicy.

Wśród innych powikłań ciąży powyżej 35. roku życia wymienia się wzrost odsetka płodów hipotroficznych (o zbyt małej masie), makrosomii płodu (zbyt duża masa), większą częstość zgonów wewnątrzmacicznych oraz porodów przedwczesnych. Częściej występuje też konieczność wykonania cesarskiego cięcia. Jeżeli chodzi o powikłania późnej ciąży dla kobiety, to należy wspomnieć o wzroście ryzyka występowania cukrzycy ciążowej i nadciśnienia tętniczego.

Kompleksowymi badaniami prenatalnymi, mającymi na celu wykrycie wad genetycznych płodu, są objęte wszystkie kobiety powyżej 35. roku życia oraz te, które urodziły dzieci z wadami genetycznymi lub wrodzonymi. Badania te możemy podzielić na nieinwazyjne i inwazyjne. Do metod nieinwazyjnych zaliczamy rutynowo stosowaną u każdej kobiety ultrasonografię. Ocenia ona tzw. przezierność karkową (NT) oraz budowę kości nosowej płodu, co ma znaczenie w diagnostyce zespołu Downa. Ponadto powyżej 20. tygodnia ciąży ocenia się narządy wewnętrzne w celu wykrycia wad rozwojowych.

Badaniami nieinwazyjnymi, które są wykonywane jedynie u kobiet z grupy podwyższonego ryzyka, są test podwójny oraz test potrójny. Test podwójny wykonuje się pomiędzy 10. a 14. tygodniem ciąży. Polega on na oznaczeniu w surowicy krwi ciężarnej stężenia białka ciążowego A (PAPP-A) oraz podjednostki beta gonadotropiny kosmówkowej (beta-HCG). Z kolei test potrójny wykonuje się między 15. a 17. tygodniem ciąży. Oznacza się w nim stężenia podjednostki beta gonadotropiny kosmówkowej (beta-HCG), estriolu oraz alfa fetoproteiny (AFP). W obu testach, w zależności od uzyskanych wartości, określa się ryzyko wystąpienia wad genetycznych.

Zarówno USG, jak i testy podwójny oraz potrójny to jedynie badania przesiewowe, mające na celu określenie ryzyka wady płodu. Pełne rozpoznanie uzyskuje się dopiero po wykonaniu badań inwazyjnych, takich jak amniopunkcja (pobranie płynu owodniowego drogą nakłucia przez powłoki brzuszne, wykonywanego między 12. a 15. tygodniem ciąży), biopsja kosmówki (pobranie fragmentu kosmówki między 11. a 12. tygodniem ciąży) oraz kordocenteza (pobranie próbki krwi płodu drogą nakłucia naczyń pępowinowych). Uzyskany w ten sposób materiał poddaje się badaniom genetycznym, które potwierdzają lub wykluczają istnienie wady genetycznej u płodu. Badania inwazyjne są obarczone ryzykiem, ale jest ono niewielkie i wynosi od 0,5% do 3%.