Kordocenteza

Kordocenteza (percutaneous umbilical cord blood sampling, PUBS) to inaczej punkcja pępowiny, czyli inwazyjne badanie prenatalne, które polega na pobraniu krwi z naczynia pępowinowego płodu. Jest zatem bardzo istotne w diagnostyce chorób hemolitycznych płodu i wad chromosomalnych. Zabieg przeprowadza się pod kontrolą USG na zlecenie lekarza w warunkach szpitalnych z zastosowaniem znieczulenia miejscowego lub ogólnego, zwykle po 18. tygodniu ciąży. To badanie bezpieczne, gwarantujące w 99% przypadkach utrzymanie ciąży.

1. Wskazania do wykonania kordocentezy

Badanie umożliwia określenie szeregu parametrów laboratoryjnych krwi płodu. Na podstawie wyników badania można m.in. ocenić stan niedotlenienia płodu. Poza tym jest coraz częściej stosowane, szczególnie w przypadku leczenia konfliktu serologicznego. Innymi wskazaniami są:

• rozpoznanie hipotrofii płodu – ograniczenie wewnątrzmacicznego wzrostu płodu;
• transfuzje dopłodowe – w ciężkim konflikcie serologicznym, kiedy matka produkuje przeciwciała niszczące krwinki płodu dochodzi do ciężkiego niedotlenienia, które może doprowadzić do obumarcia płodu;
• infuzje dopłodowe;
• wady dziecka stwierdzone w obrazie ultrasonograficznym – pobranie krwi płodu, by zbadać DNA pod kątem występowania nieprawidłowości genetycznych, prowadzących do rozwoju zespołu Downa, Edwardsa, Pataua itd.;
• obrzęk płodu o nieznanej przyczynie;
• niepowodzenia hodowli komórek płynu owodniowego;
• potencjalnie uleczalne wady wrodzone;
• znacznego stopnia opóźnienie rozwoju płodu o niejasnej przyczynie;
• anomalie chromosomowe;
• anemia, małopłytkowość, koagulopatia, hemoglobinopatia;
• niektóre zaburzenia metaboliczne;
• zakażenia wewnątrzmaciczne typu toksoplazmoza, parwowiroza B19, cytomegalia lub różyczka;
• niedobór immunologiczny;
• wczesne określenie grupy krwi płodu;
• ocena stanu płodu w przypadku nieprawidłowego wyniku badania dopplerowskiego.

Przeciwwskazaniami do wykonania zabiegu diagnostycznego są wzw typu B i C oraz HIV u matki.
W przypadku stwierdzenia ciężkiej anemii lub obrzęku płodu przystępuje się do terapii wewnątrzmacicznej, która polega na powtarzanym co 10 do 14 dni przetaczaniu wewnątrzmacicznym krwi. Takie zabiegi wykonuje się kilka razy do czasu osiągnięcia przez płód dojrzałości. Wówczas około 35. tygodnia ciąży należy wywołać poród naturalny lub ewentualnie wykonać zabieg cięcia cesarskiego.

2. Powikłania kordocentezy

Zobacz film: "Czego należy unikać w ciąży?"

Kordocenteza wykonywana jest w warunkach szpitalnych z uwagi na to, iż jest to zabieg inwazyjny i niesie za sobą ryzyko infekcji wewnątrzmacicznej, krwawienia, a także uszkodzenia struktur płodu. Powikłania kordocentezy są częstsze przed 19. tygodniem ciąży i w usadowieniu łożyska na ścianie tylnej.
Innymi powikłaniami mogą być:

• bradykardia płodu,
• ryzyko pęknięcia pęcherza płodowego,
• krwiak pępowinowy lub zakrzep w pępowinie,
• wewnątrzmaciczne obumarcie płodu,
• poronienie,
• krwawienie z miejsca nakłucia,
• alloimunizacja matki krwinkami płodu.

Wobec ryzyka wystąpienia powyższych powikłań wskazana jest profilaktyka antybiotykowa, a matka z grupą krwi Rh– powinna otrzymać immunoglobulinę anty-D bezpośrednio po zabiegu.