Jod w ciąży – rola, źródła, suplementacja i konsekwencje niedoboru
Jod w ciąży pełni kluczową rolę. Jest ważny dla rozwoju ośrodkowego układu nerwowego płodu. Jego niedobór może skutkować opóźnieniem rozwoju umysłowego i zaburzeniami neurologicznymi u dzieci. Ponieważ zapotrzebowanie na pierwiastek trudno zaspokoić dietą, zalecana jest suplementacja jodu u wszystkich kobiet w ciąży. Co warto wiedzieć?
1. Jod w ciąży – dlaczego jest ważny?
Jod w ciąży odgrywa kluczową rolę w zdrowiu kobiet w ciąży oraz w prawidłowym rozwoju płodu. Co to dokładnie znaczy? Dlaczego jod jest kluczowy w diecie kobiety w ciąży?
Po co jod w ciąży? Okazuje się, że pierwiastek jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu i jego rozwoju przede wszystkim w pierwszym trymestrze ciąży. W największym stopniu wpływa na rozwój mózgu i układu nerwowego płodu, ale i produkcji hormonów tarczycy (tyroksyny i trójjodotyroniny), które regulują metabolizm, wzrost i rozwój organizmu.
Niedobór jodu w ciąży – powikłania
Jakie mogą być konsekwencje niedoboru jodu dla matki i rozwijającego się dziecka? To przede wszystkim:
- zaburzenia neurologiczne,
- obniżone IQ, opóźnienie rozwoju umysłowego,
- nieprawidłowości w zakresie wzrostu i rozwoju fizycznego dziecka,
- zaburzenia funkcji tarczycy tak u dziecka, jak i matki.
Głównym objawem niedoboru jest powiększenie tarczycy, czyli tak zwane wole. Co więcej, niedobór jodu jest jedną z przyczyn trudności z zajściem w ciążę, ale może również wiązać się z większym odsetkiem porodów martwych płodów oraz poronień.
2. Ile jodu w ciąży?
Warto pamiętać, że szkodliwy może być nie tylko niedobór, ale i nadmiar jodu. Suplementowanie zbyt dużych dawek jodu podczas ciąży oraz dostarczanie bardzo dużych ilości jodu wraz z jedzeniem może powodować nadczynność tarczycy u dziecka i rozwój wola. Nadmiar jodu skutkuje także zwiększeniem czynności gruczołów śluzowych (obserwuje się obrzęk twarzy), biegunką i wymiotami. To dlatego tak ważne jest, by wiedzieć, jakie są zalecane dawki jodu dla kobiet w ciąży.
Dzienne zapotrzebowanie na jod zależy od wieku, płci i trybu życia. W ciąży wzrasta i wynosi 250 µg/dziennie. Taka ilość jest odpowiednia zarówno dla matki, jak i rozwijającego się płodu. Zapewnia prawidłowy przebieg ciąży i rozwój dziecka.
Zapotrzebowanie na jod w okresie ciąży jest zwiększone, ponieważ zwiększa się jego wydalanie wraz z moczem, pierwiastek jest transportowany do płodu w celu produkcji hormonów przez tarczycę dziecka, a i o około połowę wzrasta produkcja tyroksyny (hormon produkowany przez tarczycę), niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania tarczycy w organizmie matki oraz zaspokojenia potrzeb płodu.
3. Źródła jodu
W organizmie jod jest magazynowany przede wszystkim w gruczole tarczowym, niewielkie ilości znajdują się w śliniankach, błonie śluzowej żołądka, mięśniach szkieletowych, a także w jajnikach u kobiet.
Aby zapewnić jego odpowiednią podaż, zaleca się spożywanie pokarmów, które są w niego zasobne. Jakie źródła jodu są najbardziej zalecane dla kobiet w ciąży? To ryby morskie, zwłaszcza białe (dorsz, mintaj, makrela, flądra, ale i łosoś, tuńczyk), także owoce morza (np. krewetki, małże) oraz algi i rośliny rosnące na glebach o dużej zawartości jodu.
Pewne ilości jodu dostarczają także produkty mleczne, takie jak mleko, jogurt i ser oraz jaja i artykuły spożywcze wzbogacone w jod, takich jak sól jodowana. Warto też wiedzieć, że na terenach nadmorskich jog jest wchłaniany także przez układ oddechowy i skórę.
Komponując jadłospis, trzeba wziąć pod uwagę, że niektóre pokarmy zaburzają wchłanianie jodu. To kapusta, brokuły, brukselka i rzepa.
4. Suplementacja jodu w ciąży
Ponieważ zapotrzebowanie na jod w ciąży zwykle nie może być pokryte przez produkty spożywcze obecne w diecie, zaleca się suplementację jodu w postaci tabletek w dawce 150 µg na dobę od samego początku ciąży lub jeszcze przed ciążą. To pozwala na zgromadzenie odpowiednich zapasów niezbędnych do zwiększonej produkcji tyroksyny już w pierwszych tygodniach ciąży.
Jaki jod w ciąży? Warte uwagi są suplementy prenatalne, które cechuje bezpieczeństwo, optymalny skład dostosowany do potrzeb ciężarnej kobiety. Niemniej stosowanie preparatów witaminowo-mineralnych i wybór odpowiedniego produktu najlepiej omówić z ginekologiem. Lekarz może zalecić odpowiednią dawkę jodu, uwzględniając indywidualne potrzeby zdrowotne i dietetyczne.
