Potas w organizmie. Rola, dzienne zapotrzebowanie u dzieci, źródła potasu

Potas jest jednym z najważniejszych pierwiastków, które występują w ludzkim organizmie. Obok wapnia, magnezu i sodu to jeden z głównych elektrolitów w naszych komórkach. Od niego zależy m.in. prawidłowe funkcjonowanie naszej gospodarki wodno - elektrolitowej i kwasowo - zasadowej.

Potrzebny jest także do właściwego spalania białek oraz węglowodanów. Jest konieczny również w procesie dotleniania naszego mózgu i komórek oraz kluczowy dla prawidłowej pracy układu mięśniowego. Za właściwe stężenie potasu w organizmie odpowiadają nerki.

Potas w formie nieorganicznej (jako nadmanganian potasu) jest często stosowanym środkiem odkażającym. W takim wypadku roztwór powinien mieć bardzo niskie stężenie.

Jedną z częściej występujących form tego pierwiastka jest wodorotlenek potasu. Wykorzystuje się go np. do produkcji wybielaczy, czy mydła, źle przechowywany zaś może stać się silnie żrący i spowodować groźne oparzenie chemiczne.

Potas odpowiada za właściwe przewodzenie impulsów nerwowych, reguluje poziom pH komórek, zaś jego odpowiedni poziom ma korzystny wpływ na pracę całego układu nerwowego oraz mózgu. Od stężenia potasu zależą także zasoby glikenu - związku odpowiadającego za prawidłową pracę mięśni.

Pierwiastek ten jest antagonistą sodu i jego przeciwstawne działanie polega m.in. na zmniejszaniu objętości płynów zewnątrzkomórkowych, co pomaga utrzymać właściwą ilość wody w organizmie. Z tą rolą potasu wiąże się też możliwość utrzymania właściwego ciśnienia krwi przez jego obniżanie.

Potas tracimy z krwiobiegu razem z poceniem się i moczem. Bardzo ważne jest zatem, aby regularnie spożywać produkty zawierające potas. Jest to szczególnie istotne dla osób aktywnych fizycznie oraz uprawiających sport, dlatego zalecane są dla nich suplementy diety, zawierający ten pierwiastek.

Rekomendowane dzienne spożycie potasu w przypadku dzieci wygląda następująco:

• u niemowląt w pierwszym półroczu życia: 400 mg;
• u niemowląt w drugim półroczu życia: 700 mg;
• u dzieci w wieku 1 - 3 lat: 2400 mg;
• u dzieci w wieku 4 - 6 lat: 3100 mg;
• u dzieci w wieku 7 - 9 lat: 3700 mg;
• u dzieci w wieku 10 - 12 lat: 4100 mg.

Skutkiem niedoboru potasu jest hipokaliemia. Jej objawy nie muszą być groźne, są jednak uciążliwe, jak np. drganie powiek. Jeśli nie będziemy jednak dostarczać odpowiednich ilości potasu do organizmu dziecka, możemy doprowadzić do zaburzeń rytmu serca i znacznego wzrostu ciśnienia tętniczego.

Niski poziom potasu u dziecka to również:

• drżenie i osłabienie mięśni;
• bolesne skurcze;
• zaburzenie właściwego funkcjonowania układu nerwowego;
• zmęczenie;
• problemy z koncentracją;
• senność.

Co może być przyczyną niedoboru potasu? Podstawowym powodem mogą być zaburzenia odżywiania lub niedożywienie dziecka. Wpływ na to mogą mieć także częste wymioty lub biegunki, nadużywanie alkoholu i choroby nerek.

Powodem mogą być także regularnie przyjmowane leki moczopędne, które wypłukują z organizmu cenne minerały i witaminy.

Skutki hiperkaliemii - nadmiaru potasu mogą być jeszcze groźniejsze dla organizmu niż jego niedobór. Osoby ze zbyt wysokim stężeniem potasu we krwi często odczuwają znaczne osłabienie. W niektórych przypadkach dochodzi nawet do zaburzeń świadomości i czucia lub nawet porażenia mięśni szkieletowych.

Zbyt duża ilość potasu niekorzystnie wpływa również na układ krwionośny - spowalnia tętno i zaburza rytm serca, może nawet doprowadzić do zatrzymania jego akcji. Co ważne znaczny nadmiar potasu blokuje naturalny proces wydalania nadmiaru tego pierwiastka.

Pamiętajmy, że nie przedawkujemy potasu przez jedynie spożyte pokarmy. Jest to możliwe jednak w przypadku spożywania suplementów diety zawierających ten pierwiastek.

Nadmiar potasu w organizmie może wynikać także z niektórych schorzeń, takich jak choroby nerek, wrzody żołądka, niewłaściwe funkcjonowanie trzustki. Choroby te mogą zaburzać funkcjonowanie naszego metabolizmu i powodować zatrzymanie zbyt dużych ilości potasu.

W jakich produktach znajdziemy najwięcej tego pierwiastka? Najwięcej potasu znajduje się w owocach, szczególnie w tych suszonych: figach, morelach i rodzynkach. Znajdziemy go też w:

• kiwi;
• bananach;
• pomarańczach;
• pomelo;
• orzechach;
• awokado;
• kaszach;
• otrębach;
• płatkach zbożowych;
• pomidorach;
• grochu;
• bobie;
• brokułach;
• fasoli;
• czekoladzie.