Dlaczego elektrolity są tak cenne?
Chyba każdy z nas słyszał, że w trakcie biegunki organizm traci cenne elektrolity, prawda? Ale czy wiemy, dlaczego są one takie cenne i należy szybko uzupełnić ich poziom?
Wodę tracimy praktycznie przez cały czas – podczas oddychania, pocenia się czy wydalania moczu. Utrata płynów do 2% masy ciała może przebiegać bezobjawowo, ale jeśli nie uzupełnimy płynów na czas, odwodnienie będzie postępować. Dopiero wtedy pojawia się pierwszy jego objaw – pragnienie. Jeżeli w tym momencie nie zareagujemy, niebawem poczujemy suchość w ustach. Mogą wystąpić bóle i zawroty głowy, skurcze mięśni, bezmocz, zaburzenia widzenia czy omdlenia. Ubytek wody powyżej 5% skutkuje sennością, a przekraczając 10–15% prowadzi do zaburzeń świadomości, drgawek i utraty przytomności. Gdy odwodnienie osiągnie 15–20%, zagrożone jest już życie.
1. Elektrolity na wagę złota
Elektrolity znajdują się we wszystkich płynach naszego ciała (krwi, limfie, osoczu, płynach otaczających i wypełniających komórki). Ich rola jest nie do przecenienia, ponieważ odpowiadają m.in. za wchłanianie i rozprowadzanie wody oraz kurczenie mięśni. To dzięki nim możliwe jest przenoszenie ładunków elektrycznych, bez których układ nerwowy nie mógłby funkcjonować. Odwodnienie, czyli zbyt duży spadek zawartości wody i elektrolitów w organizmie, prowadzi do tego, że wzrasta poziom sodu we krwi, podwyższa się ciśnienie, może także dojść do zaburzenia pracy układów wewnętrznych i utraty świadomości. Warto przy tym pamiętać, że im mniejsze dziecko, tym ryzyko odwodnienia większe!
O odwodnieniu u niemowląt i małych dzieci świadczą m.in. suche usta, płacz bez łez, brak zmoczonej pieluszki w ciągu 3 godzin, rozdrażnienie lub apatia. Uwagę rodzica mogą zwrócić również zapadnięte oczy lub ciemiączko. Aby sprawdzić, czy malec jest faktycznie odwodniony, można przeprowadzić samemu prosty test. Skóra brzucha ujęta w palce, gdy tylko ją puścimy, powinna wrócić natychmiast na miejsce. Jeśli tak się nie dzieje, możemy być pewni, że dziecko jest odwodnione. Wówczas należy od razu rozpocząć nawadnianie dziecka doustnymi płynami z elektrolitami.
2. Uwaga przyszłe mamy: dla was odwodnienie może być szczególnie niebezpieczne!
W ciąży zapotrzebowanie organizmu na wodę ulega zwiększeniu, a niestety aż w 80% ciąż pojawiają się nudności i wymioty (zwłaszcza w pierwszym trymestrze). Jeśli poziom płynów nie będzie na bieżąco uzupełniany, może dojść do odwodnienia grożącego powikłaniami. Jednym z najpoważniejszych jest stan zwany ketonurią, kiedy w moczu pojawią się ciała ketonowe. Dlatego, jeśli przyszła mama podczas oddawania moczu poczuje intensywny zapach acetonu, jest to sygnał alarmowy – powinna natychmiast rozpocząć nawadnianie, które pozwoli na wyrównanie poziomu elektrolitów w organizmie.