Niemowlę pręży się
Bywa, że na skutek pewnych czynników, jak komplikacje w czasie porodu, nieprawidłowo funkcjonują u dziecka mechanizmy nerwowe sterujące napięciem jego mięśni. Wzmożone napięcie mięśniowe nie jest stanem zagrażającym zdrowiu, czy życiu dziecka i po szybkim jego zdiagnozowaniu może być błyskawicznie wyleczone. Wystarczy komplet odpowiednio dobranych ćwiczeń ruchowych, które przywrócą prawidłowe, rozkładające się równomiernie napięcie mięśniowe.
1. Przyczyny i objawy napięcia mięśniowego niemowlaka
Tuż po porodzie neonatolog bada dziecko pod kątem skali Apgar. Wśród przeprowadzanych testów znajduje się także ocena napięcia mięśniowego – nie może ono być ani za niskie, ani za wysokie. Jeżeli wystąpi któryś z tych stanów maluch zostanie skierowany do specjalisty. Zbyt napięte lub wiotkie mięśnie mogą świadczyć o nieprawidłowym funkcjonowaniu systemu nerwowego lub mózgu szkraba. W niektórych przypadkach są także zwiastunem schorzeń genetycznych i metabolicznych. Właściwe napięcie mięśniowe gwarantuje dziecku zdrowy rozwój ruchowy i sprawne opanowywanie kolejnych zdolności, czyli siadania, wstawiania i chodzenia.
Na nadmierne napięcie mięśniowe często są narażone wcześniaki albo noworodki, które długo chorowały na tak zwaną poporodową żółtaczkę mechaniczną lub przeżyły niedotlenienie podczas porodu. Ryzyko wzrasta również wtedy, kiedy mama ma kłopoty z układem krążenia, choruje na tarczycę lub nerki albo podczas ciąży cierpiała na anemię, nadciśnienie, miała plamienia, krwawienia i przedwczesne skurcze.
Niemowlęta cierpiące na nadmierne napięcie mięśniowe na ogół są bardzo niespokojne i kiepsko śpią. Dużo płaczą, prężą się i wyginają ciało do tyłu lub niesymetrycznie na bok, a rączki lub nóżki mają napięte, jakby usztywnione, że czasami trudno je z tego powodu ubrać. Często są również rozdrażnione i nie dają się uspokoić nawet przy piersi. Niepokojący może być także w późniejszych miesiącach życia maluszka brak odruchów typowych dla wieku, na przykład trudności z przekręcaniem się na bok, trzymaniem główki czy zginaniem nóżek.
2. Jak leczyć nadmierne napięcie mięśniowe?
Jeżeli dziecko ma wyżej omówione objawy, koniecznie i jak najszybciej należy wybrać się z maluchem do pediatry. Czas jest bardzo ważny, ponieważ niemowlę z nadmiernym napięciem mięśniowym porusza się tylko w takim zakresie, na jaki pozwalają mu naprężone mięśnie. Jeżeli nie jest leczone, te złe nawyki zostają utrwalone. Konsekwencją tych nawyków jest nie tylko nieprawidłowy rozwój ruchowy, ale także późniejsze problemy w przedszkolu czy szkole, jak trudności z wykonywaniem ćwiczeń fizycznych, gorsza koordynacja ruchowa, kłopoty z pisaniem czy słaba koncentracja na lekcjach. Wczesne leczenie pomoże dziecku odzyskać sprawność. Zwłaszcza że zdaniem fachowców, najlepsze rezultaty daje terapia podjęta jeszcze w pierwszym roku życia malucha.
Niemowlętom, u których stwierdzono nadmierne napięcie mięśniowe, zaleca się rehabilitację. Istnieją dwie podstawowe metody leczenia nieprawidłowego napięcia. Pierwsza z nich to metoda Vojty. Polega ona na uciskaniu wybranych punktów na ciele maluszka kilka razy dziennie. Daje ona szybkie efekty, ale dzieci zwykle jej nie lubią i często płaczą w trakcie ćwiczeń, bo odczuwają ból. Druga to metoda Bobath. Jest łagodniejsza, ale trzeba ją stosować dłużej. Składają się na nią łagodne ćwiczenia dostarczające dziecku odpowiednich doznań ruchowych i czuciowych. Starszym dzieciom zaleca się między innymi ćwiczenia ruchowe w specjalnym skafandrze.