Etapy porodu naturalnego

Etapy porodu naturalnego obejmują trzy cykle: okres rozwierania się szyjki macicy, okres porodu właściwego oraz okres rodzenia łożyska. Za początek porodu uznaje się moment występowania regularnych, bolesnych skurczów macicy. Bólom porodowym towarzyszą zmiany zachodzące w szyjce macicy, jak jej skracanie i rozwieranie. Warto zapoznać się z tym, jak przebiega poród i czego można się spodziewać w kolejnych etapach rodzenia dziecka.

1. Pierwszy okres porodu

W typowym przebiegu poród zaczyna się od odczuwania przez kobietę delikatnych skurczów mięśni macicy. Pierwsze skurcze porodowe pojawiają się cyklicznie i dość regularnie, co 10-30 minut i trwają około 40 sekund. Czasami już w pierwszym okresie porodu dochodzi do przerwania błon płodowych i wypłynięcia ciepłego płynu owodniowego. Czasami jednak pęcherz płodowy pozostaje nienaruszony aż do drugiego okresu porodu. W miarę upływu czasu skurcze się coraz bardziej nasilają i stają się coraz częstsze. Mogą powodować dość silny ból porodowy. Zazwyczaj, ale nie zawsze, pod koniec pierwszego okresu porodu skurcze pojawiają się co dwie minuty i trwają przez 70-90 sekund.

W czasie odczuwania bólów porodowych wydłużone w czasie ciąży mięśnie macicy zaczynają się kurczyć, zmniejszając jej rozmiary. Proces obkurczania się ścian macicy rozpoczyna się zwykle od jej szczytu i powoli rozszerza się ku dołowi. Podczas każdego skurczu mięśnie macicy stają się coraz krótsze, skutkując stopniowym rozszerzaniem się szyjki macicy. Cykliczne skurcze trwają aż do momentu, gdy średnica otworu szyjki osiągnie przynajmniej 10 cm.

Zobacz film: "Jak przygotować się do porodu?"

W pierwszym okresie porodu kobieta przechodzi serię zmian nastroju. Na początku jest zwykle mocno podekscytowana. Później, kiedy skurcze porodowe stają się bardziej bolesne i intensywne, stara się skupić na właściwym oddychaniu. Pod koniec tego etapu większość rodzących przeżywa rodzaj kryzysu psychicznego, objawiającego się silnym lękiem, że poród się nie uda, albo że ból w czasie przechodzenia dziecka przez kanał rodny będzie nie do wytrzymania. Pierwszy okres porodu jest najdłuższy ze wszystkich trzech. Najprostszy sposób jego przyspieszenia to utrzymywanie rodzącej w ruchu tak długo, jak to możliwe, a więc spacerowanie, siadanie na worku sako, korzystanie z wanny i masażu, opieranie się o drabinki czy trenowanie oddechu potrzebnego przy drugim etapie porodu.

2. Drugi okres porodu

W drugim etapie porodu następuje urodzenie dziecka. Maluch jest wypychany za pomocą skurczów partych z brzucha mamy przez kanał rodny. Dziecko przychodzi na świat dzięki parciu kobiety oraz samoistnym skurczom macicy. Zazwyczaj noworodek wychodzi z łona matki najpierw głową. Czasem zdarza się niewłaściwe ułożenie płodu i pierwsze w kanale rodnym pojawiają się stopy lub pośladki dziecka. W polskiej praktyce położniczej nieprawidłowe ułożenie płodu było do niedawna natychmiastowym wskazaniem do cesarskiego cięcia. Obecnie jednak uważa się, że w niektórych przypadkach poród siłami natury jest możliwy również przy nieprawidłowym ułożeniu płodu.

Rozróżnia się kilka typów nieprawidłowego ułożenia płodu:

• pełne odwrócenie płodu – ułożenie dziecka pośladkami do dołu z nóżkami podwiniętymi pod brzuszek,
• ułożenie Franka – podobne do pełnego odwrócenia, jednak nóżki dziecka są wyprostowane i skierowane w stronę główki,
• odwrócenie niekompletne – jedna lub obie nóżki dziecka są wyprostowane ku dołowi,
• pozycja obrócona – dziecko obrócone jest bokiem lub twarzą ku plecom matki, na skutek czego w kanale rodnym pojawiają się najpierw rączki lub ramiona dziecka.

Ostatnia pozycja jest przeciwwskazaniem do porodu naturalnego, ponieważ istnieje znaczne ryzyko zawinięcia się kończyn dziecka w kanale rodnym i jego zaklinowania.

Drugi etap porodu u pierworódki – kobiety, która rodzi po raz pierwszy – może trwać do dwóch godzin, natomiast u wieloródki około 30 minut. Drugi okres porodu jest najbardziej bolesny i niebezpieczny dla matki i dziecka. W czasie każdego parcia główka maluszka przesuwa się do przodu, a w przerwie między skurczami nieco się cofa. Dziecko stopniowo rozsuwa tkanki krocza, tak że w końcu rozwiera się szpara sromowa i widać fragment główki. Najcięższe dla kobiet jest pokonanie oporu krocza i urodzenie główki dziecka.

3. Trzeci okres porodu

Ostatni etap porodu odbywa się około 15 minut po urodzeniu dziecka. Polega on na urodzeniu łożyska. Kobieta traci w tym czasie nie więcej niż 500 ml krwi. Ważne jest, aby organizm wydalił całe łożysko, gdyż fragmenty pozostałe w macicy po porodzie mogą powodować infekcje i krwotoki. Położna sprawdza, czy wydalone łożysko jest kompletne. Zdarza się, że łożysko nie wychodzi w całym kawałku, lecz na wcześniejszych etapach porodu zostało poszarpane na kilka części. W takim przypadku kobieta jest poddawana znieczuleniu pod narkozą, a lekarz wykonuje zabieg wyłyżeczkowania jamy macicy.

Samo łożysko stanowi cenne źródło komórek i substancji leczniczych, dlatego niektóre matki decydują się na jego zabezpieczenie po porodzie. Jeśli kobieta nie zgłosi faktu oddania łożyska czy odciętej pępowiny do banku komórek macierzystych, szpital traktuje je jako swoją własność i bez zgody matki może nimi dowolnie rozporządzać. Zwykle łożyska są sprzedawane firmom zewnętrznym, które produkują z nich wiele unikalnych leków.

Natychmiast po porodzie zaczyna się proces fizjologicznej adaptacji dziecka do życia poza łonem matki. Trwa on przez pierwsze dwa-trzy dni od urodzenia i polega na rozpoczęciu przez noworodka samodzielnego oddychania, na zmianach w funkcjonowaniu układu krwionośnego, na nauce ssania piersi, itp. Stan dziecka po porodzie ocenia się według skali APGAR opartej na pięciu parametrach. W Polsce oceny zdrowia noworodka dokonuje się zwykle zaraz po odcięciu pępowiny, następnie po kwadransie i po godzinie od porodu. Skala APGAR pozwala ocenić lekarzowi, czy dziecko wymaga interwencji pediatry czy też można je bezpiecznie zostawić przy matce.