3 miesiąc ciąży - rozwój dziecka, zdrowie mamy i badania prenatalne
3 miesiąc ciąży jest bardzo ważnym okresem dla rozwoju dziecka. To czas ostatecznego kształtowania się większości narządów. Jak rozwija się płód w trzecim miesiącu ciąży? Jakie symptomy i dolegliwości, które odczuwa kobieta, są na tym etapie typowe?
1. 3 miesiąc ciąży - od którego tygodnia?
3 miesiąc ciąży, który włącza się w I trymestr ciąży, trwa od 9 do 12 tygodnia ciąży. Oznacza to, że 9 tydzień ciąży to początek trzeciego miesiąca, a 12 tydzień to jego koniec.
Fizjologiczna ciąża donoszona trwa 40 tygodni, czyli 280 dni (to 9 miesięcy kalendarzowych lub 10 miesięcy księżycowych). Oblicza się ją od dnia rozpoczęcia ostatniej miesiączki. Każdy kolejny tydzień przelicza się na miesiące i trymestry ciąży.
2. 3 miesiąc ciąży - jak wygląda dziecko?
Na początku 3 miesiąca życia płodowego płód mierzy 5–6 cm (od ciemienia do końca tułowia) i waży około 8 g. Cały czas intensywnie się rozwija. Pod koniec 3 miesiąca ciąży mierzy 9 cm, a waży 25 g.
Dziecko jest płodem (w 11. tygodniu zarodek zyskuje status płodu), zaczyna przypominać człowieka. Na tym etapie kształtują się jego narządy wewnętrzne, takie jak serce, mózg, wątroba, jelita i nerki (pod koniec 3 miesiąca większość narządów jest już ukształtowana).
Organy dziecka zaczynają funkcjonować, w miarę upływu czasu i rozwoju ciąży będą się powiększać i dojrzewać. Wątroba produkuje żółć, przysadka mózgowa wydziela hormony, pracuje również układ pokarmowy, który zajmuje się trawieniem wód płodowych. W uchu środkowym rozwija się aparat słuchowy, choć narząd słuchu nie jest w pełni wykształcony, a chrząstka kośćca stopniowo zmienia się w kość, stąd szkielet staje się twardszy.
W 3 miesiącu ciąży kształtują się także ręce, nogi, palce u rąk i nóg oraz twarz (narządy zewnętrzne). I tak:
- wykształcone są obie wargi (otwierają się i zamykają),
- palce dłoni i stóp oddzielają się od siebie, nie są już połączone błoną. Pojawiają się paznokcie,
- zrośnięte powiekami oczy przesuwają się ku nosowi, twarz coraz bardziej przypomina ludzką. Rozwijają się tęczówki,
- na głowie wyrastają pierwsze włoski, na cienkiej i przezroczystej skórze pojawia się meszek płodowy (tzw. lanugo). Można przez nią dostrzec narządy wewnętrzne,
- w 10. tygodniu narządy męskie i żeńskie są jeszcze bardzo podobne, choć powoli zaczynają przybierać właściwą dla płci postać.
Pod koniec 3 miesiąca ciąży dziecko zaczyna wykonywać pierwsze ruchy, co jest związane z rozwoju układu nerwowego i mięśni. Są one jednak na tyle subtelne, że przyszła mama jeszcze ich nie odczuwa. Co maluch potrafi? Pod koniec 3 miesiąca porusza kończynami, podnosi i obraca głowę, zgina i prostuje palce dłoni, ziewa, ssie kciuk, połyka płyn owodniowy, ćwiczy ruchy oddechowe.
3. 3 miesiąc ciąży - brzuch i zdrowie mamy
Jakie są najważniejsze zmiany fizyczne i emocjonalne w 3 miesiącu ciąży? Na tym etapie większość kobiet zaczyna zauważać przyrost masy ciała i powiększenie obwodu brzucha (choć najprawdopodobniej jeszcze nie widać, że kobieta jest w ciąży), co jest naturalnym efektem rozwijającej się ciąży i powiększającego się rozmiaru dziecka oraz macicy. Typowe są także wahania nastroju, za co mogą odpowiadać hormony.
3 miesiąc ciąży - dolegliwości ciążowe
W 3. miesiącu ciąży wiele kobiet doświadcza różnych dolegliwości, takich jak:
- nudności i wymioty, wzrost apetytu lub zmiany w preferencjach żywieniowych,
- osłabienie, zmęczenie, senność,
- częste oddawanie moczu,
- bóle głowy,
- bóle pleców i miednicy.
3 miesiąc ciąży – niepokojące objawy
Powyższe dolegliwości ciążowe są typowe, doświadcza ich większość mam. Jednak w sytuacji, gdy obserwuje się: upławy, które mają niepokojący kolor lub zapach, świąd albo pieczenie miejsc intymnych, krwawienie z dróg rodnych, silne bądź nieustające bóle brzucha, bardzo silne, długotrwałe bóle głowy, należy skonsultować się z lekarzem.
4. 3 miesiąc ciąży - badania
Jakie są najważniejsze badania i wizyty lekarskie w 3 miesiącu ciąży?
Na tym etapie często przeprowadza się badanie USG (badanie ultrasonograficzne) pozwalające na ocenę rozwoju rozwój płodu i wykrycie ewentualnych problemów (np. ryzyko wystąpienia wad genetycznych płodu, takich jak zespół Downa, zespół Edwardsa czy zespół Patau).
USG genetyczne wykonuje się między 11. a 14. tygodniem ciąży. Podczas USG lekarz sprawdza przezierność karkową (NT), czyli zbiorniczek płynu na karku płodu, a także długość ciemieniowo-siedzeniową płodu (CRL) oraz ocenia obecność lub brak kości nosowej (NB). Badanie z oceną ryzyka wad genetycznych płodu warto uzupełnić o test PAPP-A.
W sytuacji, gdy wynik nieinwazyjnych badań prenatalnych jest nieprawidłowy, zleca się dodatkowe badania, takie jak na przykład amniopunkcja, która wyklucza lub potwierdza zaburzenia chromosomalne płodu. To badanie inwazyjne (w przeciwieństwie do USG, które jest prenatalnym badaniem nieinwazyjnym).
Inne ważne badania to procedury wykonywane w gabinecie ginekologicznym, które obejmują: wywiad i badanie lekarskie, pomiar ciśnienia tętniczego, pomiar masy ciała, badanie ginekologiczne i ocena ryzyka ciążowego.
Obowiązkowe badania dodatkowe w tym okresie to badania laboratoryjne z krwi i moczu oraz badanie cytologiczne, jeśli nie było wykonane we wcześniejszym okresie ciąży.
