6. miesiąc ciąży: jak rozwija się dziecko?

Szósty miesiąc ciąży kończy drugi trymestr. Maluszek ma prawie 35 cm wzrostu i waży od 50 do 70 dag (dziecku nadal brakuje tkanki tłuszczowej). Maź płodowa pokrywa obficie jego skórę i chroni ją przed zmacerowaniem przez sole mineralne zawarte w płynie owodniowym. Jakie są dolegliwości ciążowe szóstego miesiąca i jak wygląda rozwój dziecka w szóstym miesiącu ciąży? Sprawdźmy.

1. Kiedy zaczyna się 6. miesiąc ciąży?

6. miesiąc ciąży przypada na 23. tydzień i trwa do około 27. tygodnia ciąży. Jest to ostatni etap drugiego trymestru.

1.1. Jakie są typowe zmiany i rozwój płodu w szóstym miesiącu ciąży?

W szóstym miesiącu ciąży dziecko zaczyna magazynować substancje potrzebne po urodzeniu: wapń, żelazo, białka, ciała odpornościowe. Szkielet intensywnie kostnieje, wytwarzają się wiązadła stawowe, rosną włosy i paznokcie, dojrzewają narządy wewnętrzne.

Płuca dziecka zaczynają wytwarzać surfaktant – substancję chroniącą przed zapadaniem się pęcherzyków płucnych i po urodzeniu pomagającą w rozprężeniu się płuc i nabraniu powietrza. Na początku siódmego miesiąca ciąży płuca są na tyle dojrzałe, że w razie porodu przedwczesnego istnieje szansa na przeżycie dziecka poza łonem matki.

Zobacz film: "Rozwój niemowlęcia miesiąc po miesiącu"

W 6. miesiącu kończy się wzrost liczby komórek i zwojów nerwowych. Pod koniec tego miesiąca fale mózgowe dziecka przypominają fale u noworodka. Warto wiedzieć, że stres matki ma w tym okresie szczególnie szkodliwy wpływ na tworzenie się sieci połączeń między komórkami mózgu. Na zdenerwowanie mamy maluszek reaguje bezruchem lub nerwowym pobudzeniem ruchowym.

Prawidłowo rozwijające się dziecko jest bardzo ruchliwe. Swoją obecność manifestuje kopaniem i fikaniem koziołków. Wykazuje regularne cykle aktywności, ponieważ zaczyna się kształtować jego rytm dobowy. W tym miesiącu przyszła mama może więc z łatwością rozpoznać, kiedy dziecko jest aktywne, a kiedy śpi. W czasie snu około 60 proc. zajmuje faza marzeń sennych, tzw. faza REM (ang. Rapid Eye Movements – faza szybkiego ruchu gałek ocznych), w której silnie dojrzewa mózg.

Następuje wtedy intensywne porządkowanie i integrowanie sygnałów, jakie dotarły z narządów zmysłów i mięśni i były materiałem doświadczeń dziecka, a także jego prostych odczuć. O dojrzałości układu nerwowego świadczy również tworzenie się niektórych odruchów bezwarunkowych.

Aktywność maluszka uzależniona jest od docierających do niego bodźców zmysłowych. Ruchy matki i dziecka są naprzemiennie zharmonizowane: aktywność matki hamuje ruchy maleństwa, a zaprzestanie ruchu przez matkę pobudza dziecko do aktywności.

Pod koniec 6. miesiąca stopniowo otwierają się powieki. Dziecko porusza oczami w górę, w dół i na boki. Potrafi reagować na silne światło.

2. Jakie są typowe dolegliwości w szóstym miesiącu ciąży i jak sobie z nimi radzić?

Pod koniec 6. miesiąca ciąży kobieta czuje się nieco rozdrażniona i poirytowana. Pojawiają się huśtawki nastrojów, które przypominają trochę te z początku ciąży. Chwilowe obniżenie nastroju to naturalne zjawisko i nie powinno niepokoić.

Aby sobie pomóc i nawiązać kontakty z innymi przyszłymi mamami, warto zapisać się do szkoły rodzenia. Tam przygotujesz się do porodu, dowiesz się wielu ciekawych rzeczy na temat pielęgnacji noworodka oraz znajdziesz grupę wsparcia, z którą łatwiej znosić ciążowe dolegliwości i dylematy.

Z powodu powiększającego się brzucha kobieta może odczuwać problemy z oddychaniem. Oddech staje się płytszy i krótszy, ponieważ rozciągająca się macica coraz bardziej uciska na przeponę, a ta na płuca. W 6. miesiącu ciąży normalnym zjawiskiem są również obrzęki stóp, łydek i niewielkie obrzmienia dłoni.

W ciele gromadzi się woda z powodu działania hormonu zwanego relaksyną. Relaksyna prowadzi do rozluźniania się wiązadeł w miednicy i przygotowuje ciało kobiety do porodu. Jej wysokie stężenie we krwi utrudnia jednak krążenie krwi w nogach, dlatego pojawia się lekka opuchlizna.

Niektóre kobiety skarżą się również na popękane naczynka krwionośne. By przeciwdziałać pajączkom na skórze, warto odpoczywać w ciągu dnia, podczas siedzenia opierać nogi na podwyższeniu, a wieczorem robić sobie kąpiele stóp i delikatne masaże. Pomocne mogą być również proste ćwiczenia – wykonywanie palcami krążeń lub rysowanie w powietrzu ósemek.

Szósty miesiąc ciąży objawia się również zaparciami. Warto więc zadbać o regularne wypróżnianie się poprzez wypijanie na czczo przegotowanej wody i jedzenie surowych warzyw lub owoców przed snem. Inne dolegliwości ciążowe tego okresu ciąży to upławy z pochwy, bóle w podbrzuszu i rozstępy na piersiach.

Problematyczne może być też swędzenie brzucha, które wynika z jego intensywnego powiększania się, kiedy to skóra napina się i rozciąga. Warto dlatego stosować odżywcze balsamy i kremy na rozstępy. Gdy swędzi nie tylko brzuch, ale również dłonie i stopy, należy skonsultować się z lekarzem. Są to bowiem objawy cholestazy – choroby skutkującej upośledzeniem czynności wątroby.

3. Rady dla kobiet w szóstym miesiącu ciąży

Bóle w dole brzucha w czasie ciąży nie mogą być nigdy lekceważone, zwłaszcza gdy występują nagminnie. W 6. miesiącu może pojawić się rwący ból nad spojeniem łonowym, spowodowany rozciąganiem się wiązadeł podtrzymujących od dołu macicę. Można go uniknąć, wstając powoli z łóżka i regularnie odpoczywając.

Nasilają się również bóle pleców, zwłaszcza w odcinku krzyżowym, z powodu dźwigania ciężkiego brzuszka. Na bóle kręgosłupa pomóc może delikatny masaż wykonany przez partnera, a także ciepły, relaksujący prysznic lub okład.

Dokuczać również mogą uderzenia gorąca i nadmierne pocenie się, zwłaszcza nocą. Najlepiej więc ubierać się na tzw. cebulkę, by móc w razie gorąca zdjąć wierzchnią warstwę ubrania, a także pić dużo płynów. W ciąży dobra jest niegazowana woda mineralna lub naturalny sok z owoców.

Coraz trudniej również znaleźć kobiecie wygodną pozycję do spania, bo brzuszek jest już dość pokaźny. Z powodu ucisku macicy na pęcherz moczowy, konieczne są częste wizyty w toalecie. Nic dziwnego, że w nocy przyszła mama nie może zasnąć i ma kłopoty ze snem.

Najbardziej komfortowe ułożenie się do snu, to pozycja na lewym boku z prawą nogą zgiętą w kolanie i podciągniętą pod brzuch. Można pod nią podłożyć małą poduszeczkę. Jest to pozycja wygodna i dla mamy, i dla dziecka.

4. Jakie badania i wizyty lekarskie są zalecane w szóstym miesiącu ciąży?

W tym okresie kobiecie w ciąży lekarz zleca najczęściej:

• zbadanie poziomu glukozy po obciążeniu doustnym (24-28 tyg.),
• morfologię krwi,
• badanie ogólne moczu,
• oznaczenie przeciwciał anty-D u kobiet Rh (-) ujemnych,
• u kobiet z ujemnym wynikiem w I trymestrze wykonuje się też badanie w kierunku toksoplazmozy (IgM).

Lekarz wykonuje ponadto badanie USG i ocenia czynności serca płodu. W czasie wizyty mierzy też kobiecie ciśnienie i masę ciała.

5. Jakie działania można podjąć, aby wspierać zdrowy rozwój dziecka w szóstym miesiącu ciąży?

Droga Mamo! Zadbaj o siebie. Aktywnie odpoczywaj, np. podczas spacerów. Może być coraz ciężej, dlatego reaguj na sygnały wysyłane przez organizm.

Staraj się dobrze odżywiać, dostarczając w diecie wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Pij wodę, unikaj kawy i herbaty. Bezwględnie wystrzegaj się picia alkoholu i palenia papierosów.

W szóstym miesiącu do dziecka docierają już dźwięki z otoczenia. Możesz więc czytać na głos lub włączać ulubioną muzykę. Jak najczęściej też mów do maluszka.

Unikaj stresu. Nie jest to łtwe w dzisiejszym świecie, ale staraj się znaleźć czas, by odetchnąć, nabrać dystansu i nastroić się pozytywnie.

Jeśli masz starsze dziecko, zacznij przygotowywać je na pojawienie sie rodzeństwa. By odpowiednio się do tego zabrać, polecamy książkę Natalii Minge "Drugie dziecko. Nowa codzienność i nowe emocje w rodzinie" (Wydawnictwo Mamania).