Krainy geograficzne Polski (definicja i charakterystyka)

Krainy geograficzne Polski, zwane niekiedy regionami geograficznymi, dzielą nasz kraj na obszary wyróżniające się podobnymi cechami krajobrazowymi i geologicznymi.

1. Krainy geograficzne Polski – definicja

Krainy geograficzne to obszary usystematyzowane w pasach rzeźby terenu. W Polsce wyróżnia się:

• pas pobrzeży (niziny nadmorskie),
• pas pojezierzy,
• pas nizin środkowopolskich,
• pas wyżyn (Wyżyny Polskie),
• pas kotlin (Kotliny Podkarpackie),
• pas gór.

Zapamiętaj: Powierzchnia Polski ma pasowy układ rzeźby terenu!

Krainy geograficzne w Polsce zostały wydzielone z uwzględnieniem ukształtowania powierzchni. W naszym kraju mamy zarówno niziny, jak i wyżyny oraz góry, których rozmieszczenie ma związek z budową geologiczną. Z kolei temperatura, wiatr i opady to procesy, które kształtowały rzeźbę terenu. Nie bez znaczenia jest też klimat, wody powierzchniowe, roślinność i zaludnienie na danym obszarze.

Zapamiętaj: W Polsce dominują niziny. Zajmują ok. 75 proc. całego obszaru kraju.

Strefy krajobrazowe Ziemi - co to jest i jakie strefy wyróżniamy?

Strefy krajobrazowe wyznacza układ stref klimatycznych. To od klimatu w dużej mierze zależy, jakie rośliny

przeczytaj artykuł

2. Jakie są krainy geograficzne w Polsce (charakterystyka)

Wiesz już, co to są krainy geograficzne. Wiesz też, że charakterystyczną cechą ukształtowania powierzchni naszego kraju jest pasowość. A czym wyróżniają się konkretne regiony?

2.1. Pas pobrzeży (niziny nadmorskie)

• pas o szerokości kilku do kilkunastu kilometrów, rozciągający się wzdłuż południowych wybrzeży Bałtyku (od Zatoki Kilońskiej aż po Zalew Wiślany)
• w obrębie tego pasa wyróżnia się krajobrazy: wydmowy, deltowy, jeziorno-bagienny i wysoczyznowy (nadmorskie urwiska)
• panują tu łagodne zimy i niezbyt upalne lata, na co wpływ ma bliskość Morza Bałtyckiego
• na tym terenie są dwa nadmorskie parki narodowe, pięć parków krajobrazowych i kilkadziesiąt rezerwatów przyrody
• teren mający ogromne znaczenie dla turystyki

2.2. Pas pojezierzy

• teren o urozmaiconej rzeźbie
• malowniczy krajobraz (dominują lasy i pola, wokół których rozciagają się jeziora)
• gleby mało żyzne

2.3. Pas nizin środkowopolskich

• dominują tereny rolnicze (pola uprawne, pastwiska i sady)
• mało urozmaicona rzeźba

2.4. Pas wyżyn (Wyżyny Polskie)

• na tym terenie występują jaskinie i wąwozy
• zagospodarowanie tego obszaru jest uzależnione od warunków naturalnych (np. na Śląsku wydobywa się węgiel kamienny, a na Wyżynie Lubelskiej dominuje rolnictwo)

2.5. Pas kotlin (Kotliny Podkarpackie)

• wąski pas z monotonną rzeźbą (tereny równinne z niezbyt wysokimi wzniesieniami)
• można go podzielić na Kotlinę Oświęcimską, Bramę Krakowską i Kotlinę Sandomierską
• występuje tu spora ilość surowców mineralnych (takich jak sól kamienna, ropa naftowa i gaz ziemny)

2.6. Pas gór

• zajmuje graniczną część Polski południowej i południowo-zachodniej
• dzieli się je na Karpaty (Beskidy, Bieszczady, Pieniny i Tatry) i Sudety (Góry Izerskie, Góry Kaczawskie, Góry Sowie, Góry Stołowe, Góry Kamienne, Góry Bystrzyckie, Góry Orlickie, Kotlina Kłodzka, Góry Złote, Góry Opawskie i Masyw Śnieżnika)

3. Jak zapamiętać krainy geograficzne?

W pierwszej kolejności opracuj własne notatki. Zapisz najważniejsze definicje, odpowiadajac na pytania: co to krainy geograficzne oraz jakie są krainy geograficzne w Polsce. Możesz to zrobić hasłowo lub pełnymi zdaniami, w zeszycie lub na małych karteczkach – wszystko zależy od tego, w jaki sposób najłatwiej jest Ci przyswajać informacje.

Odszukaj krainy geograficzne Polski (mapa będzie najpewniej dostępna w podręczniku, w atlasie lub internecie). Możesz zaznaczyć na niej miejsca, w których byłeś. Przypomnij sobie, jak wyglądał tamtejszy krajobraz? Jakie tereny dominowały? Jak wyglądała roślinność na tym obszarze?

Możesz też pooglądać zdjęcia z wakacji. Na fotografiach od razu zauważysz, że inaczej wyglądał krajobraz nad morzem, inaczej w górach, a jeszcze inaczej, gdy byliście na Mazurach. Możesz o swoich spostrzeżeniach porozmawiać z rodzicami i poprosić ich, by spróbowali wskazać cechy tego terenu.