Trwa ładowanie...

Jeziora. Jak powstają i jakie są ich rodzaje?

 Ewa Rosiecka
26.01.2021 23:52
Jeziora. Jak powstają i jakie są ich rodzaje?
Jeziora. Jak powstają i jakie są ich rodzaje? (GettyImages)

Jeziora to naturalne, międzylądowe zbiorniki wodne, których występowanie jest uwarunkowane istnieniem misy jeziornej, gromadzącej wody powierzchniowe. Zasilane są wodami uchodzącymi do rzek, wodami opadowymi i czasem wodami podziemnymi. Jakie są rodzaje jezior? Jakie jeziora mamy w Polsce?

spis treści

1. Czym jest jezioro?

Jezioro jest naturalnym zbiornikiem występującym na powierzchni ziemi. Może powstać w miejscu, w którym wcześniej w głębi ziemi utworzyła się tzw. misa jeziorna, gdzie gromadzą się wody powierzchniowe.

Jeziora nie są bezpośrednio połączone z morzami, przez co nie ma między nimi swobodnego przepływu. Największa część jezior występuje na obszarach zajmowanych kiedyś przez lodowce. Gdy lodowce topniały, pozostała po nich woda wypełniała doliny i tworzyła jeziora. Jeziora polodowcowe występują tak w Tatrach, jak i na nizinach, na których tworzą duże skupiska zwane pojezierzami.

Występują zarówno w górach, np. w Tatrach, jak i na nizinach, gdzie tworzą duże skupiska zwane pojezierzami.

Zobacz film: "Jak możesz pomóc maluchowi odnaleźć się w nowym środowisku?"
Myślisz, że woda w jeziorze jest czysta? Przeczytaj
Myślisz, że woda w jeziorze jest czysta? Przeczytaj

Lato to czas wyjazdów i kąpieli w jeziorach i morzach. Nie każda woda jest jednak czysta. Może się przecież

przeczytaj artykuł

Powstawanie jezior zależy od:

  • rodzaju podłoża;
  • warunków klimatycznych;
  • ukształtowania powierzchni.

Najgłębsze i największe są jeziora pochodzenia tektonicznego. W nich zgromadzonych jest ponad 95% zasobów wód jeziornych. Wypełniają one zagłębienie powstałe w wyniku ruchów tektonicznych.

Największym na świecie, pod względem powierzchni oraz zasobów jest Morze Kaspijskie, które jest słonym jeziorem. Najgłębiej położone jest Jezioro Bajkał (1620 m p.p.m.), znajduje się w nim najwięcej zasobów słodkiej wody.

W skali geologicznej jeziora są krótkotrwałym elementem krajobrazu, jedynie nieliczne jeziora wiekiem sięgają trzeciorzędu (takim jeziorem jest np. Bajkał). W suchym klimacie jeziora wysychają, w wilgotnym zaś zostają zasypywane lub zarastają roślinnością wodną, stając się bagnami.

Jeziora i bagna to naturalne zbiorniki wodne, które gromadzą nadmiar wody i oddają ją, gdy nadchodzą okresy bezopadowe. Dzięki tej funkcji regulują przepływ rzek i wyrównują go w czasie.

Jeziora zapobiegają nadmiernemu obniżeniu stanu wód w czasie suszy oraz zapobiegają powodziom. Duża powierzchnia tych zbiorników sprawia, że klimat panujący na pojezierzach jest bardziej wilgotny niż na innych obszarach. Miejsca te tworzą swoiste ekosystemy z obfitą florą i fauną wodną.

2. Strefy jezior

W jeziorach panują bardzo różne warunki ekologiczne, co wiąże się z istnieniem charakterystycznych warstw i stref w obrębie jeziora. Możemy wyróżnić:

  • strefę litoralną - strefa wody płytkiej;
  • strefę pelagiczną (nerytyczną) - strefa wody otwartej;
  • strefę profundalną - strefa wody głębokiej;
  • strefę denną - obejmuje warstwę mułów i osadów, znajdujących się na dnie jeziora.

3. Klasyfikacja jezior

Jeziora klasyfikowane są według sposobu, w jaki powstała niecka, bądź według cech biologicznych, fizycznych, chemicznych lub hydrologicznych. Jeziora mogą być przepływowe, odpływowe i bezodpływowe. Ich badanie zajmuje się dział hydrobiologii i hydrologii - limnologia.

3.1. Rodzaje jezior powstałych ze względu na sposób powstania niecki

  • tektoniczne;
  • wulkaniczne;
  • meteorytowe;
  • polodowcowe;
  • starorzecza;
  • przybrzeżne;
  • reliktowe;
  • krasowe;
  • eoliczne;
  • deltowe.

3.2. Rodzaje jezior ze względu na skład wody

  • słone;
  • słodkie;
  • słonawe.

3.3. Rodzaje jezior ze względu na okresy wypełnienia wodą

  • stałe;
  • okresowe;
  • epizodyczne.

3.4. Rodzaje jezior ze względu na termikę wód

  • zimne (poniżej +4°C);
  • ciepłe (powyżej +4°C);
  • zmienne (temperatura zależy od pór roku).

3.5. Rodzaje jezior za względu na zawartość substancji organicznych

  • oligotroficzne;
  • diastroficzne;
  • eutroficzne.

4. Największe jeziora w Polsce

W Polsce znajdują się 33 jeziora, których powierzchnia przekracza 1000 ha. Są to:

  • Śniardwy;
  • Mamry;
  • Łebsko;
  • Dąbie;
  • Miedwie;
  • Jeziorak;
  • Niegocin;
  • Gardno;
  • Jamno;
  • Wigry;
  • Gopło;
  • Drawsko;
  • Roś;
  • Wielimie;
  • Tałty-Ryńskie;
  • Nidzkie;
  • Bukowo;
  • Rajgrodzkie;
  • Lubie;
  • Żarnowieckie;
  • Wdzydze;
  • Charzykowskie;
  • Narie;
  • Selment Wielki;
  • Wicko Wielkie;
  • Druzno;
  • Raduńskie;
  • Powidzkie;
  • Łańskie;
  • Wicko;
  • Orzysz;
  • Pile;
  • Dadaj.
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze