Ile kosztują błędy w żywieniu dzieci?
Zasady zdrowego odżywiania dzieci są znane, przynajmniej w teorii, niemal wszystkim rodzicom. Wiedzą oni, że w diecie dziecka powinny znaleźć się wartościowe produkty spożywcze bogate w składniki odżywcze, witaminy i minerały. Teoria ma się jednak nijak do praktyki, co wykazują kolejne badania dotyczące żywienia dzieci w Polsce. Wielu rodziców ignoruje zalecenia żywieniowe i karmi swoje pociechy według własnego uznania, popełniając przy tym poważne błędy. Warto uświadomić sobie, że złe nawyki żywieniowe wyniesione z domu mają wpływ na całe późniejsze życie. Źle zbilansowana dieta dziecka zwiększa bowiem ryzyko wystąpienia poważnych chorób przewlekłych w późniejszym okresie życia.
1. Najczęstsze błędy żywieniowe rodziców
Sposób odżywiania ma kluczowe znaczenie dla rozwoju fizycznego, emocjonalnego oraz intelektualnego dziecka. Rolą rodzica jest ułożenie jadłospisu dziecka w taki sposób, by wraz z pożywieniem otrzymywało wszystkie składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania rozwijającego się organizmu. W diecie dziecka nie może więc zabraknąć białka, zdrowych tłuszczów, węglowodanów złożonych, witamin oraz minerałów. Nie wolno dopuszczać do wystąpienia niedoborów składników odżywczych, ale należy uświadomić sobie, że ich nadmiar również jest niekorzystny dla zdrowia. Jak pokazały wyniki badania przeprowadzonego przez Instytut Matki i Dziecka oraz Instytut „Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka”, wielu rodziców nie zdaje sobie z tego sprawy. Polskie dzieci spożywają zbyt dużo posiłków w ciągu dnia, przyjmując tym samym więcej witamin oraz minerałów, niż faktycznie potrzebują. Co piąte niemowlę jest karmione 10 lub więcej razy w ciągu doby, mimo iż zalecenia pediatrów mówią o 5-6 posiłkach.
Zaledwie 7% matek karmi 12-miesięczne dzieci zgodnie z wytycznymi żywieniowymi. Pozostałe maluchy spożywają ilość białka trzykrotnie przekraczającą ich zapotrzebowanie. W diecie dzieci między 1 a 3 rokiem życia znajduje się również zbyt dużo soli i cukru. Rodzice przyprawiają posiłki spożywane przez dzieci lub podają im takie same potrawy, jakie sami spożywają, czyli w większości przypadków dania tłuste, kaloryczne i ciężkostrawne. W jadłospisie dziecka nierzadko brakuje nabiału i ryb. W rezultacie u ponad 80% rocznych dzieci występują niedobory witaminy D oraz wapnia, które niezwykle niekorzystnie wpływają na rozwój kości. Dzieci spożywają dużo węglowodanów prostych i tłuszczów, co przy stosunkowo niskiej aktywności fizycznej prowadzi do nadwagi i otyłości. Nieprawidłowy wskaźnik ciała (tzw. BMI) notuje się u ponad połowy dzieci w wieku 1-3 lat.
2. Skutki złego odżywiania dzieci
Specjaliści od żywienia biją na alarm – pierwsze trzy lata życia dziecka są kluczowe dla jego rozwoju i stanu zdrowia w późniejszym okresie życia. Dzieci, które doświadczają nadwagi lub otyłości we wczesnym dzieciństwie, w dorosłym życiu są w większym stopniu narażone na poważne choroby cywilizacyjne, takie jak
cukrzyca i choroby serca. Wzrost zachorowań na te schorzenia ma bliski związek z błędami żywieniowymi i siedzącym trybem życia. Prawdopodobieństwo wystąpienia cukrzycy i chorób serca można znacząco zmniejszyć poprzez skuteczną profilaktykę. Jej głównym punktem jest zdrowe odżywianie od najmłodszych lat.
Kluczowe zasady prawidłowego żywienia dzieci to:
- Stosowanie się do wytycznych na temat zapotrzebowania kalorycznego dziecka – wartość energetyczna posiłków, które spożywa maluch powinna być dostosowana do wieku oraz płci dziecka.
- Różnorodność posiłków – podając dziecku produkty z różnych grup, mamy większą szansę na zapewnienie mu wszystkich niezbędnych składników odżywczych.
- Właściwa podaż owoców i warzyw – źródeł cennych witamin i mikroelementów.
- Ograniczenie spożycia węglowodanów prostych i tłuszczów.
- Regularność posiłków oraz ich odpowiednia ilość.
3. Złe odżywianie kosztuje!
Raport przygotowany przez firmę KPMG wykazał, iż już w tym momencie pośrednie i bezpośrednie koszty leczenia przewlekłych chorób cywilizacyjnych sięgają 50 mld złotych rocznie. Suma jest zawrotna, ale należy pamiętać, że obecnie z chorobami serca i cukrzycą zmaga się ponad 10 mln Polaków. Z każdym rokiem przybywa osób z nadwagą i otyłych, rośnie również liczba chorych. Jeśli ten niekorzystny trend nie zostanie zatrzymany, już w 2030 roku koszt leczenia przewlekłych chorób cywilizacyjnych związanych z otyłością będzie dwukrotnie wyższy. Należy przy tym uświadomić sobie, że do 2030 roku w związku z niską liczbą urodzeń zmniejszy się populacja Polski. Według danych szacunkowych liczba osób w wieku 60 lat i starszych przekroczy 10 milionów, a liczba osób w wieku 20-39 lat zmniejszy się o niemal 3 miliony. Koszty leczenia cukrzycy i chorób serca będą niemałym obciążeniem dla budżetu kraju.
Złe nawyki żywieniowe dzieci są i będą kosztowne – jeśli epidemia otyłości nie zostanie zatrzymana, jej skutki boleśnie odczuje całe społeczeństwo. Najwyższy czas, by poprzez eliminację błędów żywieniowych i zwiększenie aktywności fizycznej dzieci poprawić stan ich zdrowia i zapewnić im lepszą przyszłość.