Węglowodany - co to jest? Proste, złożone i ich funkcje w organizmie

Węglowodany to ogromna grupa organicznych związków chemicznych, które zbudowane są z atomów węgla, wodoru oraz tlenu. Mają dość słodki smak i bez problemu rozpuszczają się w środowisku wodnym. Obok tłuszczu, a także w mniejszym stopniu białek, są podstawowym źródłem energii.

Jeden gram węglowodanów daje około 4 kcal. Węglowodany są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, szczególnie mózgu. Minimalna ilość potrzebna do właściwej pracy mózgu została określona przez ekspertów i kształtuje się na poziomie min. 130 g w ciągu doby.

Węglowodany znajdujące się w żywności można podzielić pod względem ilości jednostek cukrowych, mieszczących się w danej cząstce. Z uwagi na tę zawartość powstał podział na cukry proste i cukry złożone. Wśród cukrów wymienia się: cukry proste (jednocukry i monosacharydy), w skład których wchodzi fruktoza, glukoza i galaktoza.

Węglowodany złożone, czyli cukry złożone, to większa grupa cukrów. Zaliczane są do niej dwucukry, czyli disacharydy, oligosacharydy (czyli cukry złożone małocząsteczkowe, zawierające małą ilość cukrów prostych) a także polisacharydy (czyli cukry złożone wielocząsteczkowe, zawierające dużą ilość cukrów prostych).

Węglowodany występują w konkretnych substancjach i produktach. Gdzie można je znaleźć? Glukozę i fruktozę znaleźć można np. w miodzie, owocach oraz warzywach w syropie glukozowo-fruktozowym.

Sacharoza to cukier znajdujący się w domowej cukiernicy, który również znajduje się w miodzie. Laktoza to cukier występujący w mleku i mlecznych przetworach, zaś maltozę zawierają produkty zbożowe - żyto oraz słód jęczmienny.

Najpopularniejszym źródłem skrobi są ziemniaki, ale jest ona także w składzie produktów zbożowych i suchych nasionach roślin strączkowych. Błonnik pokarmowy zawierają owoce, warzywa, orzechy i pełne ziarna zbóż.

Węglowodany pełnią bardzo ważną rolę w organizmie. Dzięki nim zachodzą w organizmie rozmaite procesy, prawidłowo pracują organy wewnętrzne, są także odpowiedzialne za utrzymanie poprawnej temperatury ciała, pracy mózgu, serca, mięśni czy wątroby.

Dostarczanie zbyt małej ich ilości może utrudnić prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Z tego powodu Instytut Żywności i Żywienia ściśle określił przedziały z zapotrzebowaniem na węglowodany u osób w różnym wieku, u kobiet w ciąży, a także u matek karmiących piersią.

Węglowodany przyswajalne stanowią niezbędne źródło energii przede wszystkim dla układu nerwowego i erytrocytów. Biorą udział w procesie utleniania kwasów tłuszczowych, zaś razem z białkami oraz tłuszczami współpracują przy budowie struktur komórkowych.

Węglowodany w postaci glikogenu kumulują się w wątrobie i w mięśniach, a następnie są wykorzystywane jako paliwo podczas aktywności fizycznej. Regulują także poziom glukozy we krwi.

Węglowodany nieprzyswajalne mogą się wydawać zupełnie zbędne. Jednak to tylko pozory, ponieważ i one odgrywają istotną rolę we właściwym funkcjonowaniu układu pokarmowego.

Zadaniem węglowodanów nieprzyswajalnych jest pobudzenie perystaltyki oraz ukrwienia jelit, a także pomoc w regulowaniu insuliny i glukozy we krwi. Są także pomocne w utrzymaniu cholesterolu na odpowiednim poziomie. Dzięki nim dłużej odczuwamy sytość.