Szczepienie na odrę
Odra to choroba zakaźna, wywoływana przez wirusy. Jej charakterystyczne objawy to gorączka oraz czerwone plamki, grudki na ciele. Nietrudno o zarażenie chorobą. Dlatego też istotne jest szczepienie na odrę. Wirusy, przenikając przez błony śluzowe, docierają do różnych narządów wewnętrznych i mogą spowodować poważne powikłania po odrze. Jedynym możliwie skutecznym zabezpieczeniem jest szczepienie przeciw odrze.
1. Szczepionka przeciw odrze
Szczepionka przeciw odrze to żywy, atenuowany wirus, tzn. o osłabionym działaniu. Jego zaaplikowanie do organizmu człowieka powoduje wytworzenie przeciwciał przeciwko wirusowi odry. Wytwarza się tzw. czynna odporność organizmu. Przeciwciała przeciwko odrze mogą utrzymywać się we krwi nawet przez całe życie. W Polsce zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych szczepienie przeciw odrze należy do grupy szczepień obowiązkowych.
Dostępne są różne rodzaje szczepionek. Mogą to być monowalentne (pojedyncze) szczepionki, czyli takie, które zawierają tylko wirusa odry, lub szczepionki skojarzone (wieloważne), zawierające oprócz wirusa odry, także wirusa świnki i różyczki. W tym drugim przypadku pacjent otrzymuje ochronę przeciwko trzem chorobom w jednym czasie. W zależności od producenta danej szczepionki, droga jej podania może być podskórna lub domięśniowa. Najczęściej iniekcja następuje w mięsień naramienny.
Jak przy każdej szczepionce, tak i w tej, po zaszczepieniu mogą pojawić się niepożądane odczyny poszczepienne. Najczęściej są to niegroźne reakcje miejscowe, jak zaczerwienienie, bolesność czy obrzęk w miejscu iniekcji czy przejściowe powiększenie węzłów chłonnych, które samoistnie ustępują. Z objawów ogólnoustrojowych może pojawić się podwyższenie temperatury ciała, dlatego też nie wolno nigdy szczepić pacjenta z wysoką gorączką. Oprócz tego mogą pojawić się: kaszel, katar, osutka, złe samopoczucie, osłabienie, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, nudności czy wymioty. Poważne powikłania po szczepieniu pojawiają się bardzo rzadko.
2. Kiedy szczepić, a kiedy nie przeciw odrze?
Szczepienie przeciw odrze należy do grupy szczepień obowiązkowych w Polsce. Szczepionka podawana jest w dwóch dawkach. Pierwsza z nich podawana jest w 13.-14. miesiącu życia, druga zaś w wieku 10 lat. W przypadku, gdy dziecko nie zostało zaszczepione w dzieciństwie, obowiązkowe szczepienie powinno zostać wykonane do ukończenia 19. roku życia. Gdy szczepienie wykonywane jest u dorosłej kobiety, nie powinna ona zajść w ciążę przez 3 miesiące od szczepienia.
Chociaż szczepienie na odrę jest szczepieniem obowiązkowym, to niekiedy nie jest ono wskazane do wykonania. Dzieje się tak w przypadku, gdy dziecko choruje na chorobę infekcyjną, szczególnie gdy w jej przebiegu występuje wysoka gorączka. Przeciwskazaniami są także wrodzone lub nabyte zaburzenia odporności, leczenie immunosupresyjne, czynna gruźlica. Istotny jest także fakt uczulenia lub nadwrażliwości na neomycynę czy białko jaja kurzego, które wchodzą w skład szczepionki, czy też uczulenia na inne składniki szczepionki.
Szczepienie przeciw tej chorobie zakaźnej powinno być także odroczone na przynajmniej 3 miesiące po transfuzji krwi, osocza lub immunoglobulin.