Kiedy należy odroczyć szczepienie dziecka?

Szczepienia budzą wśród rodziców różne emocje. Jedni są ich zwolennikami, inni przeciwnikami. Zdecydowana większość rodziców decyduje się jednak podejmować działania profilaktyczne i w ten sposób chronić swoje dzieci przed wieloma groźnymi chorobami.

Przeciwwskazań ogólnych do podania szczepionki dziecku jest niewiele. Są również przypadki, w których konieczne jest jej odroczenie. Istnieją wskazania medyczne, które są przeciwwskazaniami do szczepienia. Jakie?

Szczepień nie wykonuje się u dzieci, w przypadku których w przeszłości wystąpiła ciężka reakcja alergiczna (np. wstrząs anafilaktyczny). Jeśli dziecko jest uczulone na białko jaja kurzego, nie podaje się mu szczepionki namnażanej na fibroblastach kurzych (w Polsce w ten sposób produkowana jest szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce oraz szczepionka przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu).

Szczepionek zawierających żywe drobnoustroje nie podaje się dzieciom z ciężkim niedoborem odporności (wrodzone niedobory odporności, zakażenie wirusem HIV, leczenie nowotworów złośliwych, stan po przeszczepieniu narządów).

Nie każdą szczepionkę można również podać kobiecie ciężarnej. Unikać powinna szczepionek „żywych”, które stosuje się w profilaktyce odry, świnki i różyczki, ospy wietrznej oraz gruźlicy, gdyż podany matce chorobotwórczy drobnoustrój może wywołać zakażenie u płodu.

1. Odroczenie szczepienia

Szczepionki powinny być podawane zgodnie z obowiązującym Programem Szczepień Ochronnych, jednak każde dziecko musi być traktowane indywidualnie.

Przed szczepieniem konieczna jest wizyta u lekarza, który na podstawie rozmowy z rodzicem oraz po dokładnym zbadaniu małego pacjenta oceni, czy dziecko może być zaszczepione.

Zasadne jest odroczenia szczepienia, w przypadku w którym dziecko otrzymało krew lub jej preparaty (np. krwinki czerwone, płytki krwi, immunoglobuliny, gammaglobuliny). Małoletniemu nie wolno podawać wówczas szczepionek zawierających żywe drobnoustroje.

Przeciwwskazaniem do szczepienia jest również poważna infekcja, która objawia się m.in. gorączką, złym samopoczuciem dziecka, osłabieniem.

Jeśli w dniu szczepienia dziecko ma katar, a przy tym jest marudne, apatyczne i nie ma apetytu, warto poczekać z podaniem mu szczepionki. Być może są to pierwsze objawy poważnej infekcji, która dopiero zaczyna manifestować swoją obecność.

Szczepić nie powinno się również dziecka, które ma gorączkę (organizm jest wówczas osłabiony).

2. Niepożądane odczyny poszczepienne (NOP)

Zdarza się, że po podaniu szczepionki u dziecka występuje niepożądana reakcja. Większość z nich ma łagodny przebieg, objawia się gorączką lub odczynem w miejscu wstrzyknięcia.

Są jednak sytuacje, w których NOP jest poważny. Każdy taki przypadek powinien być zgłoszony do sanepidu, co reguluje prawo (Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 21 grudnia 2010 roku).

Jako ciężki niepożądany odczyn poszczepienny kwalifikuje się taką reakcję organizmu na szczepienie, która bezpośrednio zagraża zdrowiu lub życiu pacjenta.

Może ona wymagać hospitalizacji w celu ratowania zdrowia lub prowadzić do trwałego ubytku sprawności fizycznej lub intelektualnej.

Jako poważny NOP kwalifikuje się ponadto objawy, tj:

• omdlenie, zaburzenia przytomności,
• problemy z oddychaniem,
• wysoka gorączka (powyżej 40°),
• krzyk lub trudny do uspokojenia płacz dziecka, który trwa co najmniej trzy godziny i wystąpił w ciągu dwóch dni od szczepienia,
• drgawki,
• zmniejszone napięcie mięśniowe,
• utrudniony kontakt z dzieckiem,
• krew w stolcu,
• wymioty zawierające żółć (po podaniu szczepionki doustnej).

Każdą wątpliwość dotyczącą podania dziecku szczepionki warto omówić z lekarzem.