Łyżeczka za mamusię, czyli jak dbać o właściwą dietę dziecka?
Optymalny rozwój dziecka jest warunkowany przez właściwie skomponowaną dietę, aktywność fizyczną oraz miłość rodzicielską. Niedobór lub nadmiar energii i substancji odżywczych w diecie nieodwracalnie zaburza rozwój oraz negatywnie wpływa na zdrowie. Niedobór składników odżywczych powoduje zahamowanie wzrostu dziecka, a nadmiar zaburza gospodarkę hormonalną oraz rozwój kośćca.
1. Optymalna dieta dla dziecka
Dziecko to najcenniejszy skarb każdego rodzica, który pragnie, aby rozwijał się prawidłowo. Jednakże istotną rolę we właściwym wzroście i rozwoju dziecka odgrywa dieta. Szczególnie w okresie niemowlęctwa i wieku przedszkolnym powinna pokrywać zapotrzebowanie na energię, składniki odżywcze oraz
witaminy i sole mineralne, gdyż w tym czasie zachodzi intensywny wzrost dziecka. Dzieci są świetnymi obserwatorami i szybko się uczą zarówno dobrych, jak i złych nawyków, dlatego też rodzice lub ich prawni opiekunowie powinni pokazywać maluchom, jak należy się odżywiać – np. nie wychodzić z domu bez śniadania, zjadać warzywa i owoce, nie podjadać słodyczy przed obiadem itp.
Dieta dziecka powinna zawierać 5 posiłków spożywanych co 3-4 godziny, najlepiej o tych samych porach. Taki nawyk żywieniowy sprawi, że dziecko nie będzie miało ochoty na podjadanie między posiłkami, chętniej zje przygotowaną przez nas potrawę, a przede wszystkim uniknie nadwagi i otyłości.
Dieta dla dzieci każdego dnia powinna zawierać:
- pełnowartościowe białko, którego źródłem są: nabiał (mleko, sery twarogowe, jogurty), mięso (indyk, wołowina), wysokiej jakości wędliny (>70% mięsa), nasiona roślin strączkowych (fasola, soja, soczewica, cieciorka). Białko w diecie dziecka jest niezbędne do wzrostu i rozwoju oraz odporności.
- tłuszcze, zwłaszcza tłuszcze nienasycone z grupy omega-3 (kwas DHA i EPA). Doskonałe źródło kwasów omega-3 stanowią: olej lniany, oliwa z oliwek, orzechy włoskie i laskowe, a także sezam i słonecznik. Kwasy tłuszczowe warunkują prawidłowy rozwój układu nerwowego i narządu wzroku, budują bowiem komórki mózgu oraz siatkówkę. Ponadto podnoszą odporność organizmu oraz zmniejszają objawy alergii.
- węglowodany złożone, występujące w pieczywie pełnoziarnistym, kaszach, warzywach i owocach. Dostarczają one energię. Węglowodany nierozpuszczalne w wodzie to błonnik, który wpływa na pracę jelit, przeciwdziała zaparciom.
Zapotrzebowanie na wszystkie witaminy i sole mineralne powinno być w 100% pokrywane z dietą. Jednakże rodzice szczególną uwagę powinni zwrócić na witaminę D, która występuje w tłustych rybach morskich (łosoś norweski, tuńczyk, makrela, mintaj) oraz pełnotłustych przetworach mlecznych. Witamina D jest niezbędna do budowy kości, gdyż zatrzymuje wapń w organizmie oraz poprawia odporność organizmu. Z kolei witaminy: C, B6, B12, kwas foliowy, a także żelazo przeciwdziałają rozwojowi anemii i korzystnie wpływają na pracę mózgu.
Czy dieta dziecka może zawierać słodycze? Tak! Pod warunkiem, że są podawane jako posiłek – podwieczorek. Do zdrowych słodyczy należą suszone owoce (morele, śliwki, banany, jabłko), galaretka owocowa, kisiel, budyń polany sokiem owocowym, batony musli i sezamki. Mają słodki smak, a jednocześnie są źródłem błonnika, beta-karotenu, witamin oraz soli mineralnych. Nie warto dzieciom podawać chipsów ziemniaczanych, gdyż zawierają spore ilości kalorii oraz sód, który obciąża nerki i układ krążenia malucha.
Ze względu na duże zanieczyszczenie rtęcią oraz dioksynami dzieciom nie zaleca się podawania ryb z Morza Bałtyckiego, zwłaszcza śledzia, łososia bałtyckiego. W sklepach rybnych należy wybierać ryby poławiane w oceanie.
Ponadto, w diecie dzieci (zwłaszcza małych) należy ograniczyć podaż podrobów (wątroby, serca), ponieważ są źródłem cholesterolu i tłuszczów nasyconych. Ze względu na dużą zawartość tłuszczu magazynują wiele substancji toksycznych. Zamiast podrobów lepiej jest podać maluchowi gotowaną lub duszoną pierś z indyka, królika lub młodą wołowinę.
Najlepsze napoje dla dziecka to herbatki owocowe z suszonych owoców, ziół (mięta, rumianek), gdyż wspomagają trawienie i zapobiegają bólom brzuszka. Warto jest nauczyć dziecko od małego spożywania zielonej herbaty, gdyż stanowi ona źródło fluoru, który wzmacnia szkliwo zębów oraz polifenoli, które wpływają na odporność, zmiatają wolne rodniki tlenowe i chronią przed rozwojem nowotworów. Woda średnio zmineralizowana (1000-1500 mg/l) jest najlepsza dla dzieci powyżej 3 roku życia, bowiem doskonale gasi pragnienie i jest źródłem substancji mineralnych. Młodszym dzieciom i niemowlętom należy podawać wodę źródlaną (