Krwawienie dokomorowe

Krwawienie dokomorowe dotyczy w głównej mierze wcześniaków, a szczególnie tych, które przyszły na świat przed 32 tygodniem ciąży. Może pojawić się także u dzieci z małą masą urodzeniową. Jego przyczyną jest niedojrzałość i kruchość naczyń krwionośnych wcześniaków oraz niedobór, odpowiadającej za krzepnięcie krwi, witaminy K. Bowiem dopiero po 34 tygodniu ciąży warstwa macierzysta z naczyniami krwionośnymi odpowiednio dojrzewa, przez co naczynia nabierają odpowiedniej elastyczności. W przypadku noworodków donoszonych, tzn. urodzonych między 37. a 42. tygodniem ciąży, wylew krwi do komór mózgumoże czasami także się pojawić. Wtedy przyczyna może być związana z:

• obecnością przetrwałej warstwy macierzystej,
• malformacją naczyniową,
• splotem naczyniowym,
• brakiem odpowiedniej suplementacji witaminy K po porodzie.

Czynnikami ryzyka krwawień dokomorowych wcześniaków należą:

• posocznica,
• bezdech,
• choroby serca, np. niewydolność mięśnia sercowego,
• sztuczna wentylacja.

Wyróżniamy cztery stopnie krwawienia dokomorowego wg Papille'a:

• Stopień I – jest to krwawienie podwyściółkowe, charakteryzujące się obecnością niewielkiej krwi pod wyściółką. Takie krwawienie ustępuje samoistnie i brak jest powikłań z nim związanych.
• Stopień II – to krwawienie dokomorowe bez poszerzenia komór. W tym przypadku niewielka ilość krwi dostaje się do komór mózgu, ale nie jest to niebezpieczne dla dziecka, ponieważ z czasem krew ulega resorpcji. Także z tym krwawieniem nie są związane żadne powikłania.
• Stopień III - krwawienie dokomorowe z poszerzeniem światła komór. Tego typu krwawienie związane jest już z obecnością dużej ilości krwi w komorach mózgu, co powoduje ich znaczne poszerzenie. Krew w pewnym stopniu ulega resorpcji, ale ze względu na jej dużą ilość, następuje zaburzenie funkcjonowania układu krążenia wokół mózgu i resorpcji ulega także płyn mózgowo-rdzeniowy. W wyniku tego dochodzi do zaburzeń rozwojowych dziecka. Pojawia się również wodogłowie pokrwotoczne.
• Stopień IV - krwawienie dokomorowe oraz do tkanki mózgu (krwawienie wewnątrzczaszkowe). Ten typ krwawienia objawia się obecnością krwi w komorach oraz bezpośrednim krwawieniu do tkanki mózgowej. Jest to najgorsza postać krwawienia dokomorowego i w 80-90% kończy się śmiercią dziecka. W przypadku przeżycia wcześniaka pojawiają się u niego zaburzenia rozwojowe oraz trwałe uszkodzenie mózgu.

Do schorzeń mogących ujawnić się u wcześniaka, przy zdiagnozowanym III lub IV stopniu krwawienia dokomorowego, zaliczamy:

• leukomalacja okołokomorowa - rozmiękanie istoty białej mózgu i powstawanie jam w obrębie tkanki mózgowej,
• padaczka,
• postać kurczowa dziecięcego porażenia mózgowego,
• zaburzenia rozwojowe,
• zanurzenia widzenia, słuchu,
• zaniki podkorowe oraz poszerzenie komór mózgu.

Objawy związane z wylewem dokomorowym mogą być różnie nasilone, w zależności od zdiagnozowanego stopnia krwawienia. Najbardziej wyraźne są w III i IV stopniu. Różnią się także nieco u wcześniaka i noworodka donoszonego.
Objawy u wcześniaka:

• zaburzenia krążenia mózgowego,
• zaburzenia snu,
• zaburzenia oddychania,
• wzmożone napięcie mięśniowe,
• zmniejszona lub zwiększona pobudliwość,
• szeroko otwarte oczy,
• tzw. „krzyk mózgowy”,
• czasami drżenie rąk lub drgawki.

Objawy u noworodków donoszonych:

• zmniejszona ruchliwość,
• słabe napięcie mięśniowe,
• nudności, wymioty, wzdęcia, niedrożność porażenna jelit,
• napadowy bezdech,
• sinica,
• obrzęki.

Wszystkie dzieci urodzone przed 32. tygodnie ciąży zostają badane na obecność krwawienia do komór mózgu. Do podstawowego badania diagnostycznego zaliczamy badanie USG centralnego układu nerwowego (ultrasonografia przezciemiączkowa).
Postępowanie przy wykryciu krwawienia dokomorowego polega na umieszczeniu wcześniaka w inkubatorze. Należy zapewnić dziecku spokój, a w przypadku nadpobudliwości dziecka podać odpowiednie środki uspokajające, ponieważ nadmierny ruch, wstrząsy, zmiana położenia może spowodować pogorszenie ich stanu. Wykonywane są zabiegi, które umożliwiają wyprowadzenie dziecka ze stanu zagrożenia życia. Regulowana jest gospodarka wodno – elektrolitowa.

Źródła

1. Szczapa J. (red), Podstawy neonatologii. Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2008. ISBN 978-83-200-3456-1.