Pęknięcie szyjki macicy
Pęknięcie szyjki macicy podczas porodu naturalnego zwykle rozpoczyna się od jej zewnętrznego ujścia i biegnie bocznie ku górze. Pęknięcie szyjki macicy może sięgać aż do jej ujścia wewnętrznego i grozi krwawieniami porodowymi. Jeśli występuje uszkodzenie gałęzi szyjkowej odchodzącej od tętnicy macicznej, może wystąpić silne krwawienie z dróg rodnych, a nawet krwotok. Przy mocnym pęknięciu szyjki macicy dochodzi często do szerokiego i głębokiego uszkodzenia przymacicz.
1. Przyczyny i objawy pęknięcia szyjki macicy
Niebezpieczne, wysokie pęknięcie szyjki macicy jest prawie zawsze związane z użyciem siły, np. w trakcie przedwczesnej, nieprawidłowo wykonanej operacji położniczej (m.in. użycie kleszczy położniczych lub wyciągacza próżniowego). Pęknięcie szyjki macicy może nastąpić zwłaszcza wtedy, gdy nie dojdzie do całkowitego rozwarcia szyjki macicy lub gdy konieczne jest wykonanie okołoporodowego zabiegu położniczego. Pęknięcie występuje zazwyczaj na boku szyjki i ma linijny przebieg. Pojawia się przeważnie po jednej stronie szyjki macicy. Przypadki obustronnego uszkodzenia szyjki macicy zdarzają się niezwykle rzadko.
Charakterystycznym objawem pęknięcia szyjki macicy podczas porodu jest krwawienie z dróg rodnych. Czasami zdarza się jednak, że nawet głębokie uszkodzenia szyjki macicy nie krwawią. Pęknięcie szyjki macicy przebiegające z uszkodzeniami tętnic może skutkować bardzo silnymi krwotokami. Nierozpoznane i niezaopatrzone pęknięcie szyjki macicy grozi krwawieniami połogowymi, zakażeniami poporodowymi i wystąpieniem gorączki. Do zakażenia dochodzi drogą wstępującą, w wyniku przenikania drobnoustrojów do krwiobiegu i tkanek sąsiadujących. Nawet drobne urazy szyjki macicy stanowią wrota dla bakterii i mogą kończyć się uogólnionym zakażeniem krwi, czyli sepsą, albo dawać nacieki zapalne w przymaciczach.
2. Diagnostyka i leczenie pęknięcia szyjki macicy
Rozpoznanie pęknięcia szyjki macicy ułatwiają kliniczne objawy, do których zalicza się krwawienia po porodzie, występujące pomimo prawidłowego obkurczania się ścian macicy. Krwawienia z dróg rodnych mają zazwyczaj nasilony charakter. Na uszkodzenia szyjki macicy może również wskazywać stężenie fibrynogenu mieszczące się w granicach normy, a także występowanie atonii macicy. Niedowład macicy spowodowany pęknięciem szyjki można rozpoznać już w trakcie porodu, gdy nagle następują zaburzenia czynności skurczowej macicy lub gwałtowne zatrzymanie akcji porodowej.
Jeśli pęknięcie szyjki macicy zostanie rozpoznane w trakcie porodu naturalnego, postępowaniem z wyboru jest szybkie wydobycie łożyska. Wskazane jest niezwłoczne zszycie uszkodzenia szyjki macicy, zaopatrzenie urazu i zatamowanie ewentualnego krwawienia tętniczego. Gdy pęknięcie szyjki macicy przebiega powyżej jej ujścia wewnętrznego, konieczna jest laparotomia, czyli chirurgiczne otwarcie jamy brzusznej i zaopatrzenie uszkodzenia. Jeśli pęknięcie szyjki macicy jest zaopatrzone odpowiednio wcześnie, rokowanie jest pomyślne. Rokowanie w przypadku przeoczonych pęknięć szyjki macicy jest gorsze, ponieważ wiąże się z możliwością rozwoju późnych powikłań: krwawienia połogowego i wtórnego zakażenia rany szerzącego się na sąsiednie tkanki i grożącego rozwojem posocznicy połogowej.