Wpływ prebiotyków i polisacharydów na układ immunologiczny
Prebiotyki to substancje, które nie ulegają trawieniu enzymatycznemu w żołądku i jelicie cienkim. W niezmienionym stanie trafiają do jelita grubego, gdzie ulegają fermentacji pod wpływem korzystnych bakterii - probiotyków. Pożyteczne bakterie namnażają się, przylegają do błony śluzowej jelita i zwiększają produkcję śluzu. W ten sposób utrudniają potencjalnie chorobotwórczym szczepom bakteryjnym dostęp do śluzówki jelita i zdolność wywoływania choroby.
1. Rola układu pokarmowego w budowaniu odporności - rozwój mikroflory przewodu pokarmowego
Układ odpornościowy lub limfatyczny to system narządów, węzłów chłonnych i naczyń. 70-80% całego układu limfatycznego mieści się na powierzchni błony śluzowej układu pokarmowego. Powierzchnia tej błony to około 300 metrów kwadratowych. Od jej stanu i mikroflory jelitowej zależy, w jakim stopniu składniki pokarmowe są trawione i wchłaniane. Bakterie jelitowe podane w postaci gotowych preparatów lub produktów mlecznych, takich jak jogurty i kefiry, to tzw. probiotyki. Potrzebują one do przetrwania i rozwoju odpowiedniego pożywienia polisacharydowego, czyli prebiotyków. W takich korzystnych warunkach wykonują szereg pożytecznych działań: ułatwiają trawienie białek, tłuszczów i cukrów oraz wchłanianie witamin i minerałów. Ponadto produkują szereg związków, które modulują reakcje odpornościowe. Zwiększają odporność na zakażenia, a także działają przeciwalergicznie, utrzymując w równowadze czynniki stymulujące i hamujące reakcje zapalne. Dotyczy to zarówno lokalnej, jak i ogólnej odpowiedzi odpornościowej i wymaga współdziałania bakterii probiotycznych, prebiotyków, komórek odpornościowych i komórek nabłonka jelitowego. W rezultacie przyczyniają się do prawidłowego dojrzewania układu odpornościowego. Odnotowano korzystny efekt w zapobieganiu i leczeniu alergii pokarmowej, infekcji układu oddechowego i przewodu pokarmowego, a także wzrost liczby komórek odpornościowych w sytuacjach stresowych.
2. Wzmacnianie odporności dzięki polisacharydom
Szczepy bakterii probiotycznych należą najczęściej do rodzajów Lactobacillus i Bifidobacterium oraz drożdżaków Saccharomyces. Ich polisacharydowym pożywieniem są prebiotyki, takie jak arabinogalaktan z kory modrzewia. W jelicie pełni on funkcję błonnika i ulega całkowitej fermentacji wywołanej przez bakterie jelitowe. Produkty fermentacji obniżają pH okrężnicy, co wywiera korzystny efekt przeciwrakowy.
Tradycyjnie zarówno w Europie, jak i Ameryce Północnej, korze modrzewia przypisywano zdolności zwalczania różnych infekcji. Obecnie są doniesienia o jej stosowaniu w leczeniu przeziębień, grypy, zapaleń uszu, nowotworów wątroby i uszkodzeń mózgu spowodowanych chorobami wątroby.
czytaj też
Źródła pokarmowe zawierające ten związek w niewielkich ilościach to marchew, rzodkiewka, zboża, pomidor, gruszka, czarna fasola, orzech kokosowy. Arabinogalaktan jest również głównym immunostymulatorem wielu ziół, np. arcydzięgla, kurkumy.
Do składników stymulujących odporność należą również cynk oraz witaminy C i D3. Witamina C wspomaga układ odpornościowy i uszczelnia naczynia krwionośne. Witamina D3 jest niezbędna do prawidłowego rozwoju zębów i kości. Cynk zwiększa odporność i bierze udział w procesie syntezy DNA.
3. Prebiotyki a odporność
Prebiotyki przyczyniają się do zwiększenia liczebności bakterii przyjaznych człowiekowi, wzmacniając tym samym mechanizmy obronne organizmu. Prebiotyki zapobiegają przywieraniu drobnoustrojów chorobotwórczych do śluzówki jelita, poprawiają wydzielanie śluzu przez komórki ścian jelita i zmniejszają dostęp szkodliwych bakterii do składników odżywczych. Dzięki temu zmniejsza się ilość infekcji i częstotliwość występowania alergii pokarmowych. Właściwości prebiotyków sprawiają, że są to preparaty zalecane w okresie jesienno-zimowym, gdy ryzyko infekcji jest wtedy stosunkowo wysokie.