Komórka jajowa. Co trzeba o niej wiedzieć?

Komórka jajowa to żeńska komórka rozrodcza. Jej podstawową funkcją jest udział w procesie zapłodnienia, do czego potrzebuje gamety męskiej (plemnika). Co warto wiedzieć o komórce jajowej? Jak jest zbudowana? I co się z nią dzieje, gdy nie dojdzie do zapłodnienia?

1. Komórka jajowa a zapłodnienie

Dojrzała komórka jajowa (oocyt) to największa komórka w ciele człowieka. Co ciekawe, w chwili narodzin dziewczynki, w jej jajnikach dojrzewa nawet dwa miliony komórek jajowych! Wiele z nich obumrze w trakcie dorastania, a te które zostaną, będą szczelnie okryte komórkami ziarnistymi.

Dojrzałe pęcherzyki jajnikowe nazywane są pęcherzykami Graafa. Otaczają ją komórki, które dostarczają jej substancji odżywczych. W odpowiednim dniu cyklu pęcherzyk pęka i uwalnia komórkę jajową.

Komórka jest gotowa do zapłodnienia (owulacja). Przez jajowód wędruje do jamy macicy. W tracie tej „podróży” oczekuje na plemnik, ale jeśli się nie zjawi, komórka obumiera i zostaje wydalona z ciała kobiety w chwili pojawienia się miesiączki.

2. Jak zbudowana jest komórka jajowa?

Od zewnątrz komórkę jajową otacza wieniec promienisty, czyli grupa komórek pęcherzykowych pochodząca ze wzgórka jajonośnego dojrzałego pęcherzyka jajnikowego. Tuż za wieńcem promienistym jest osłonka przejrzysta komórki jajowej, będąca warstwą galaretowatej substancji pozakomórkowej.

W komórce jajowej ssaków obecne jest też ciałko kierunkowe, które stanowi jej zewnętrzny fragment. Dalej znajduje się błona komórkowa, która odpowiada m.in. za wymianę materii i informacji pomiędzy komórką a jej otoczeniem. Sa też substancje zapasowe, czyli związki organiczne, które gromadzi komórka i które zużywa na określonych etapach rozwoju.

W centrum komórki jajowej obecne są chromosomy, w których zgomadzony jest materiał genetyczny.

3. Najważniejsze informacje o komórce jajowej

• Komórka jajowa żyje tylko 24 h. Cykl życia plemnika jest dłuższy.
• Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, komórka jajowa obumiera.
• W chwili połączenia się z plemnikiem, komórka jajowa zagnieżdża się w macicy, gdzie przez kolejne miesiące będzie rozwijał się płód.
• Współczesna medycyna pozwala zamrażać komórki jajowe, co pozwala na zachowanie ich funkcji biologicznych. To procedura wykorzystywana m.in. u kobiet chorych onkologicznie w wieku rozdroczym, które po zakończeniu leczenia mogą spełnić marzenie o macierzyństwie.
• Komórka jajowa jest 20 razy większa od plemnika.
• Komórka jajowa, w przeciwieństwie do plemnika, nie wykonuje samodzielnych ruchów.
• Kiedy do wnętrza komórki jajowej przedostanie się plemnik, wówczas jej powierzchnia staje się nieprzepuszczalna dla innych męskich gamet.