Trofoblast - co to jest? Jakie pełni funkcje?

Trofoblast to struktura, która powstaje po tygodniu od zapłodnienia, gdy dochodzi do podziału zygoty na trofoblast i część embrionalną. W 16. tygodniu ciąży zmienia się w łożysko. Jego podstawowa funkcja to dostarczanie dziecku substancji odżywczych i ochrona przed zewnętrznymi czynnikami. Co to jest trofoblast? Jakie są funkcje trofoblastu? Czym jest ciążowa choroba trofoblastyczna?

1. Co to jest trofoblast?

Trofoblast to zewnętrzna warstwa błony komórkowej, która tworzy się u ssaków po zapłodnieniu. Określenie to pochodzi od greckich słów "trophe" - pokarm i "blastos" - zarodek. Został odkryty w XIX wieku.

Trofoblast to prekursor łożyska, w które zmienia się około 16. tygodnia ciąży. U człowieka zbudowany jest z dwóch warstw:

Zobacz film: "Czego należy unikać w ciąży?"

• syncytiotrofoblastu;
• cytotrofoblastu.

W organizmie kobiety po zapłodnieniu zachodzi mnóstwo dynamicznych zmian. Zapłodniona komórka - pierwsza komórka nowego organizmu (zygota) codziennie ulega podziałom i przekształceniom.

Początkowo zamienia się morulę, blastulę, a po 7. dniach od zapłodnienia w blastocystę. W tej strukturze dopiero wyodrębnia się węzeł embrionalny, który z czasem zmieni się płód oraz w trofoblast, z którego powstanie łożysko.

2. Jakie są funkcje trofoblastu?

Najważniejsza funkcja trofoblastu to transport z krwi substancji odżywczych i hormonów, które są niezbędne dla dalszego rozwoju zarodka.

Ponadto trofoblast jest ochroną dla zapłodnionej komórki jajowej. Za sprawą enzymów litycznych, umożliwia embrionowi zagnieździć się w jamie macicy.

Warto wspomnieć, że trofoblast produkuje także hormon Beta hCG, którego wysoka wartość jest wyznacznikiem ciąży.

3. Co to jest ciążowa choroba trofoblastyczna?

Ciążowa choroba trofoblastyczna (GTD) to nieprawidłowość łożyska, która rozwija się na skutek niewłaściwego zapłodnienia. Pojawia się zwykle w II lub III trymestrze ciąży. Nie jest to jednak jednostka kliniczna o jednolitym charakterze, na jej podłożu mogą powstawać inne schorzenia rozrostowe.

GTD to innymi słowa grupa rzadkich chorób, do których należą:

• zaśniad groniasty częściowy - powstaje, gdy w komórce jajowej zachowuje się jądro, jednak jest ona zapłodniona przez z jeden plemnik z późniejszym powieleniem chromosomów lub zapłodniona jest przez dwa plemniki; w badaniu USG kosmki są w mniejszym stopniu obrzęknięte, mogą pojawiać się fragmenty pępowiny i płodu;
• zaśniad groniasty całkowity - u ponad 90 proc. chorych występuje kariotyp 46XX, chromosomy w całości pochodzą od ojca, ponieważ materiał genetyczny oocytu matki został uszkodzony lub uległ inaktywacji i został wydalony z komórki jajowej; w badaniu USG płód nie jest widoczny, kosmki zaś rozdęte, zwykle daje objawy około 12. tygodnia ciąży;
• zaśniad inwazyjny - powstaje z całkowitego lub częściowego zaśniadu groniastego, może też być samodzielnym procesem rozrostowym; diagnoza opiera się na ocenie mikroskopowej usuniętej macicy; nowotwór ten powoduje naciekanie ścian macicy wraz z niszczeniem jej naczyń:
• guz miejsca łożyska - występuje bardzo rzadko, w miejscu implementacji łożyska; komórki trofoblastu, zazwyczaj z jednym jądrem, naciekają na przestrzenie między włóknami mięśniowymi; mają wysoki indeks mitotyczny; guz ten może naciekać sąsiednie tkanki;
• rak kosmówki - w 74 proc. przypadków stwierdzany jest z kariotypem XY; składa się wyłącznie z komórek atypowego trofoblastu, nie jest zachowana struktura naczyń i kosmków; rak ten może dawać przerzuty drogą krwionośną do m.in. sromu, pochwy, wątroby, mózgu i płuc.

Warto wiedzieć, że istotą tej choroby jest niewłaściwy rozrost trofoblastu. Komórki te wrastają głęboko w ścianę macicy, przez co zapłodniona komórka jajowa nie rozwija się. Jeśli cała kosmówka zajęta jest chorobą, ciąża zazwyczaj kończy się samoistnym poronieniem.

3.1. Jakie są przyczyny ciążowej choroby trofoblastycznej?

Wśród przyczyn nieodpowiedniego rozwoju trofoblastu znajdują się:

• zapłodnienie jaja dwoma plemnikami;
• patologiczna budowa komórki jajowej;
• połączenie komórki jajowej z nieprawidłowym plemnikiem;
• zaburzenie pierwszych podziałów zapłodnionej komórki wskutek spontanicznego odchylenia od naturalnego procesu lub przez czynniki zewnętrzne.

3.2. Objawy ciążowej choroby trofoblastycznej

U ciężarnych borykających się z tą chorobą mogą pojawić się:

• krwawienia z dróg rodnych (około 4. tygodnia ciąży);
• brązowe upławy;
• powiększenie macicy;
• wzmożone wymioty lub mdłości;
• rozległe obrzęki;
• brak ruchów płodu.