Kalendarz szczepień 2021. Które szczepienia są obowiązkowe?
Kalendarz szczepień to program, według którego realizowane są szczepienia u dzieci i młodzieży do 19. roku życia, oraz osób szczególnie narażonych na zachorowanie. W 2021 roku szczepienia ochronne pozostają bez zmian, poza refundacją szczepienia przeciw rotawirusom. Jak wygląda kalendarz szczepień na ten rok?
1. Co to jest kalendarz szczepień?
Kalendarz szczepień to inaczej Program Szczepień Ochronnych, ogłaszany każdego roku przez Główny Inspektorat Sanitarny. Jest to swoista baza wiedzy dla rodziców dotycząca szczepień.
W corocznym rozporządzeniu GIS-u znajdują się aktualne informacje dotyczące szczepień obowiązkowych, które są bezpłatne oraz szczepień zalecanych, które nie są obowiązkowe i za które zwykle trzeba zapłacić.
W 2021 roku GIS dodał do kalendarza szczepień wytyczne odnośnie do zasad organizacji i przeprowadzania szczepień w czasie panującej epidemii wirusa SARS-CoV-2.
2. Szczepienia obowiązkowe w 1. i 2. roku życia
Które szczepienia są obowiązkowe w 1. roku życia?
- w ciągu pierwszych 24 godzin noworodek otrzymuje pierwszą dawkę szczepionki przeciw WZW typu B;
- przed wypisaniem z oddziału noworodkowego, dziecko otrzymuje szczepionkę na gruźlicę;
- w 2 miesiącu - po ukończeniu 6 tygodnia, dziecko jest szczepione drugą dawką szczepionki przeciw WZW typu B oraz pierwszą przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi, Haemophilus influenzae typu b, od 2017 roku przeciw pneumokokom (do 12. miesiąca życia, wcześniaki urodzone przed 37 tygodniem lub jeśli urodziły się z masą niższą niż 2500 kg); dzieci urodzone w 2021 r. otrzymują także pierwszą dawkę szczepionki przeciw rotawirusom - należy ją podać przed ukończeniem 12. tygodnia);
- przed 16 tygodniem, nie później jednak niż przed ukończeniem 24 tygodnia, dziecko powinno otrzymać drugą dawkę szczepionki przeciw rotawirusom;
- po 8 tygodniach od szczepienia (3 - 4 miesiąc) podawana jest druga dawka szczepienia przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, Haemophilus influenzae typu b i pneumokokom oraz przeciw polio;
- przed ukończeniem 20 - 22 tygodnia, lecz nie później niż w 32 tygodniu niemowlę otrzymuje ostatnią dawkę szczepienia przeciw rotawirusom;
- po 8 tygodnia od szczepienia (5 - 6 miesiąc) podawana jest trzecia dawka szczepienia przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi, Haemophilus influenzae typu b i drugą dawkę szczepionki przeciw polio;
- w 7. miesiącu podawana jest trzecia dawka szczepienia przeciw WZW typu B.
Szczepienia obowiązkowe w 2. roku życia:
- W 13 - 15 miesiącu podawana jest pierwsza dawka szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce oraz trzecia dawka przeciw pneumokokom;
- W 16 - 18 miesiącu podawana jest czwarta dawka szczepionki przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi, trzecia dawka szczepionki przeciw polio oraz czwartą przeciw Haemophilus influenzae typu b.
3. Szczepienia przypominające
Po podaniu wszystkich szczepień ochronnych w 2. roku życia mamy długą przerwę, ponieważ następne szczepienia podawane są dopiero w 6. roku życia dziecka.
W tym wieku dziecko otrzymuje szczepienie przeciw:
- błonicy, tężcowi i krztuścowi;
- polio;
- odrę, świnkę i różyczkę.
Następne dawki podawane są:
- w 10. roku życia: odra, świnka, różyczka;
- w 14. roku życia: błonica, tężec, krztusiec;
- w 19. roku życia: błonica i tężec.
Obowiązkowe szczepienia podawane są w Polsce nie tylko dzieciom i młodzieży do 19. roku życia, ale także osobom dorosłym szczególnie narażonym na choroby (służba zdrowia, pracownicy służb weterynaryjnych, studenci uczelni medycznych).
4. Szczepienia zalecane
W kalendarzu szczepień można znaleźć także informacje o szczepieniach zalecanych.
Opłacamy je z własnej kieszeni, dlatego dobrze jest najpierw przedyskutować tę kwestię z lekarzem. Wśród szczepień zalecanych znajdują się:
- przeciw grypie;
- przeciw meningokokom;
- przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego;
- przeciw WZW A;
- przeciw odkleszczowemu zapaleniu mózgu;
- przeciw ospie wietrznej;
- przeciw rotawirusom (obecnie jest refundowane dla dzieci urodzonych po 31 grudnia 2020 r.).
5. Szczepienia w czasie pandemii SARS-CoV-2
GIS w kalendarzu szczepień na rok 2021 zawarł także informację, która dotyczy szczepień w czasie pandemii. Czytamy w nim, że szczepienia zarówno obowiązkowe, jak i zalecane należy przeprowadzać ze szczególną ostrożnością. Nie powinniśmy jednak odraczać szczepień podstawowych z przyczyn organizacyjnych.
Dopuszczalne są pewne przyspieszenia pomiędzy poszczególnymi dawkami, jednak powinny się one mieścić w ramach zaleceń producenta. W wyjątkowych sytuacjach możliwe jest odroczenie szczepień uzupełniających, lecz nie więcej niż o 3 miesiące, dawek przypominających zaś nie więcej niż 12 miesięcy.
Warto też pamiętać, że w razie czasowego lub długotrwałego odroczenia szczepienia, należy każdorazowo wykonać szczepienia wyrównawcze. Wiąże się to z koniecznością ustalenia indywidualnego kalendarza szczepień.
Wielu rodziców zastanawia się, czy może zaszczepić dziecko, jeśli jest bezobjawowym nosicielem SARS-CoV-2. Stanowisko lekarzy jest takie, że jeśli dziecko nie ma żadnych objawów typowych dla ostrej infekcji, jak np. gorączka powyżej 38,5°C, kaszel, duszność, nie powinniśmy rezygnować ze szczepienia.
