Czy Św. Mikołaj istnieje?
Przedszkolaki potrafią zadawać naprawdę trudne pytania. Jedno z nich najczęściej pada przed świętami Bożego Narodzenia, a brzmi: „Czy Święty Mikołaj naprawdę istnieje?”. Rodzice niejednokrotnie nie wiedzą, co mają odpowiedzieć dziecku. Powiedzieć prawdę i zniszczyć dziecięce marzenia, czy raczej okłamać, zapewniając, że Mikołaj był, jest i będzie. Bardziej dociekliwe maluchy mnożą pytania: „Ile lat ma Mikołaj?”, „Gdzie mieszka?”, „Czy ma żonę i dzieci?”. Bystre dzieci nie dają się zwieść byle jaką odpowiedzią dorosłych, dopytując dalej: „Skąd Mikołaj ma pieniądze na tyle prezentów?”, „Jak udaje się mu dostarczyć upominki wszystkim na świecie w jedną noc?”. W lawinie pytań można bardzo szybko się pogubić. Co odpowiedzieć maluchowi, gdy zadaje pytanie o istnienie Świętego Mikołaja?
1. Święty Mikołaj – tajemnicza postać
Wielu rodziców zachodzi w głowę, kiedy powiedzieć dziecku, że Mikołaj jest postacią fikcyjną, stworzoną na potrzeby świąt Bożego Narodzenia. Czy mamy prawo odbierać dzieciom możliwość marzenia o prezentach, które w wielkich saniach przywiezie stado reniferów z odległej Laponii? A coraz mądrzejsze przedszkolaki dopytują, chcąc rozwiać wątpliwości zasiane przez bardziej uświadomionych w tej materii kolegów z podwórka – „Mamo, a czy Święty Mikołaj naprawdę istnieje, bo Franek mi mówił, że to bujda?”. Jak się wówczas zachować, co odpowiedzieć? Przedszkolaki mogą same pytać o istnienie Mikołaja, gdyż wraz z rozwojem poznawczym stają się bardziej krytyczne i analizują wiele zasłyszanych informacji. Mniej bazują na wyobraźni, a bardziej opierają się na faktach. Zaczynają oddzielać świat fikcji od rzeczywistości, stąd pytania w stylu „Czy Mikołaj istnieje?”. Rodzice często nie wiedzą, co odpowiedzieć na takie pytanie, tym bardziej, kiedy mają jeszcze młodszego brzdąca w domu i nie chcą odzierać Bożego Narodzenia z aury tajemniczości. Powiedzieć prawdę czy skłamać? Każdy rodzic musi podjąć indywidualnie decyzję. Każde rozwiązanie ma bowiem swoje wady i zalety.
2. Święty Mikołaj istnieje
Niektórzy rodzice decydują się potwierdzać, że Mikołaj istnieje, tym bardziej, kiedy dziecko jest jeszcze stosunkowo małe. Kultywowanie tradycji Świętego Mikołaja nie musi oznaczać mijania się z prawdą. Po pierwsze, można zasugerować dziecku, że Mikołaj to postać z bajki, podobnie jak Aladyn, elfy i krasnoludki. Z czasem szkrab sam poczuje różnicę między światem fikcji a rzeczywistością, a dorosłym łatwiej będzie wytłumaczyć maluchowi, że Święty Mikołaj to piękna postać, która jest symbolem cudownych świąt Bożego Narodzenia.
Wiara w Świętego Mikołaja pobudza kreatywność malucha, jego myślenie twórcze oraz rozwija wyobraźnię i umożliwia fantazjowanie. Inne zalety „istnienia Mikołaja” to możliwość pisania z dzieckiem listu do „starszego brodatego mężczyzny w okularach”, dzięki czemu maluch uczy się formułować swoje myśli, a starsze przedszkolaki mają szansę ćwiczyć pisanie literek, oczywiście z pomocą mamy lub taty.
Pisanie listu do Mikołaja to również okazja do poznania najskrytszych marzeń dziecka – szkraby nie tylko proszą o zabawki i rzeczy materialne, ale czasem o braciszka, siostrzyczkę albo o to, by tata się z nimi częściej bawił. Są to informacje zwrotne dla rodziców o potrzebach malucha, o tym, czego pragnie, czego mu brakuje. Ponadto Święty Mikołaj, pieczenie ciasteczek i wyczekiwanie na prezenty pod poduszką lub choinką stanowią najpiękniejsze wspomnienia lat dziecinnych. Czy warto odbierać maluchom te wspomnienia? O tym musi zadecydować rodzic. Z jednej strony bowiem kult Świętego Mikołaja rozwija wyobraźnię, dodaje magii i tajemniczości świętom, a także uczy dzieci, że pięknie jest obdarowywać innych prezentami, z drugiej strony jednak – odraczając powiedzenie prawdy o Świętym Mikołaju, narażamy się na utratę zaufania w oczach dziecka. Maluch będzie podwójnie rozczarowany, kiedy dowie się prawdy – po pierwsze, że Święty Mikołaj i cała związana z nim historia to brednie, a po drugie, że rodzice długo podtrzymywali kłamstwo i podsycali w nim wiarę w nieprawdę.
3. Święty Mikołaj nie istnieje
Niektórzy rodzice, którzy sami w dzieciństwie przeżyli rozczarowanie, dowiadując się, że Mikołaj nie istnieje, postanawiają od początku uświadamiać własne maluchy o tym, że Mikołaj to fikcja. Nie chcą narażać szkraba na niepotrzebny żal, łzy i zawód, dlatego mówią prawdę – Mikołaj nie istnieje i już! I tutaj też są plusy i minusy takiej strategii postępowania. Z jednej strony, rodzice uważani za autorytet postępują fair i nie okłamują dziecka, ale jednocześnie odzierają święta z magii i wiary w najpiękniejszą postać na świecie. Jak to Boże Narodzenie bez Mikołaja? To kto czytał wszystkie listy do „Brodatego”? Jak wybrnąć z takiej sytuacji? Starszym dzieciom można opowiedzieć prawdę, że Mikołaj, jakiego znają ze sklepów i reklam, to skutek kultury masowej i komercjalizacji świąt, że prawdziwy Święty Mikołaj rzeczywiście żył i był biskupem Miry. Młodszym szkrabom można powiedzieć, że Mikołaj to taki „symbol” i że każdy z nas może być takim Świętym Mikołajem dla swoich bliskich, obdarowując ich prezentami, uśmiechem czy dobrym gestem.
Kiedy nie wiemy, jak powiedzieć dziecku prawdę o Świętym Mikołaju, można skorzystać z różnych bajeczek terapeutycznych, które przekazują prawdę o Mikołaju w formie baśni, opowiastki z morałem. Każdy rodzic musi sam rozsądzić, czy mówić prawdę – wówczas dziecko nie oskarży nas o kłamstwo w przyszłości, ale może być mu przykro, że pozbawiliśmy go magii tradycji świątecznej – czy okłamać, ryzykując, że dziecko dowie się całej prawdy od innych, podwójnie rozczarowane mistyfikacją dorosłych. Wybór strategii działania zależy od wieku dziecka, sytuacji w rodzinie i samych rodziców.