Andrzejki 2023 - kiedy wypadają? Jakie są najpopularniejsze wróżby andrzejkowe?
Andrzejki 2023 - kiedy wypadają? Te popularne imieniny oraz wieczór wróżb odbędą się już całkiem niedługo, warto zatem poznać tradycje związane z tym świętem. Kiedy są andrzejki w tym roku? Jak obchodzi się andrzejki? Sprawdź!
1. Skąd wzięła się tradycja świętowania andrzejek?
Andrzejki w Polsce to święto, które obchodzą wszyscy - zarówno dorośli, jak i dzieci. Tego dnia imieniny obchodzą mężczyźni o imieniu Andrzej, jednak to nie jedyna okazja do celebrowania. Andrzejki to przede wszystkim wieczór wróżb, ale także doskonała okazja do hucznej zabawy ostatkowej tuż przed adwentem.
Skąd pochodzi tradycja świętowania andrzejek? W Europie zaczęto je celebrować już w XII wieku, w Polsce zwyczaj ten pojawił się nieco później. Były popularne m.in. na terenie Niemiec, Ukrainy, Słowacji, Czech, Białorusi, Rosji, a także krajów śródziemnomorskich. Według niektórych źródeł tradycja świętowania andrzejek wywodzi się ze starożytnej Grecji.
Wróżby andrzejkowe w Polsce występowały także pod innymi nazwami, takimi jak "jędrzejki" lub "jędrzejówki'. Dawniej miały charakter wyłącznie matrymonialny - brały w nich udział panny, które chciały wyjść za mąż.
Obecnie wróżby nie straciły na popularności - wciąż w wigilię św. Andrzeja wróżymy sobie z fusów, kartek z imionami, z wosku czy ze skórki jabłka, w gronie przyjaciół i rodziny.
2. Tradycje andrzejkowe w Polsce
Zwyczaj świętowania wigilii św. Andrzeja w Polsce pojawił się w XVI wieku. Według tradycji była to magiczna noc, podczas której można było odkryć swoją przyszłość. Wróżby dotyczyły kwestii miłosnych i największym zainteresowaniem cieszyły się u panien, które liczyły na dobre zamążpójście.
Tradycja kultywowana była w największym stopniu na wsiach - nadchodziła jesień, kończyły się prace w polu, a dni były coraz krótsze i chętnie w tym czasie kojarzono małżeństwa.
3. Kiedy obchodzimy Andrzejki w 2023 roku?
Andrzejki, jak co roku obchodzimy w wigilię św. Andrzeja. Imieniny Andrzeja wypadają 30 listopada, zatem wieczór wróżb odbywa się między 29 a 30 listopada.
4. Najpopularniejsze wróżby Andrzejkowe
Wśród najpopularniejszych wróżb andrzejkowych możemy wymienić:
- ustawianie butów - osoba, której but znajdzie się jako pierwszy poza progiem drzwi, pierwsza weźmie ślub;
- lanie wosku - interperpretujemy kształt lub cień, który powstał po zastygnięciu przelanego przez klucz wosku;
- obieranie jabłka - osoba, której skórka będzie najdłuższa, w nadchodzącym roku znajdzie szczęście i miłość;
- przebijanie szpilką serca z papieru - na odwrocie umieszczamy imiona, a to, na które trafimy, to imię naszego wybranka/wybranki.
5. Wróżby i zabawy andrzejkowe dla dzieci
Dzieci uwielbiają wróżby andrzejkowe, które rozbudzają ich wyobraźnię i przynoszą mnóstwo frajdy. Wśród ulubionych wróżb na andrzejki dla dzieci znajduje się:
- lanie wosku (w przypadku najmłodszych dzieci z pomocą rodziców);
- wróżenie z filiżanek (do filiżanek lub kubków chowamy drobne przedmioty - symbole, np. obrączkę, smoczek itd., które symbolizują to, co czeka w przyszłości wróżących);
- przepowiednie w ciasteczkach;
- wróżba z butów;
- wróżenie ze słomek.
Oprócz wieczoru wróżb warto zorganizować maluchom huczny bal przebierańców - to także dla nich ostatnia okazja do świętowania przed rozpoczęciem adwentu. Tego rodzaju bale często odbywają się również w przedszkolach i szkołach.
Warto zapewnić najmłodszym zdrowe i smaczne przekąski na andrzejki - wtedy będą mogły w pełni korzystać z przygotowanych dla nich atrakcji.
Jeśli chodzi o stroje na andrzejki dla dzieci, mogą one nawiązywać do magicznych postaci: czarowników, magów, czarodziejek znanych z filmów i bajek, wszystko zależy jednak od inwencji dziecka.
6. Ciekawostki o andrzejkach
Oto kilka ciekawostek na temat zwyczajów i tradycji andrzejkowych:
- dawniej andrzejki były zarezerwowane jedynie dla panien - panowie obchodzili tzw. katarzynki - wigilię św. Katarzyny, w nocy z 24 na 25 listopada;
- andrzejkowe wróżby były traktowane bardzo poważnie; dziś raczej podchodzimy do nich z dystansem i humorem;
- w Szkocji 30 listopada jest świętem narodowym;
- na Podkarpaciu praktykowano magiczne rytuały związane z andrzejkami: młode dziewczyny obsypywały siebie i łóżko ziarnem, by zapewnić sobie płodność i ciągłość rodu; w niektórych przypadkach, zamiast obsypywać się ziarnem, panny wkładały do poduszki zboże, aby przyśnił się przyszły małżonek;
- dawniej panny wierzyły, że strona, z której dobiega szczekanie psa, jest stroną, z której przybędzie wybranek;
- panny, które bardzo chciały szybko wyjść za mąż, w wigilię św. Andrzeja zachowywały post - dzięki temu w nocy miał ukazać się im przyszły mąż;
- na wsiach w zabawach andrzejkowych często brał udział gąsior, któremu panny zawiązywały oczy; uszczypnięcie przez niego panny oznaczało jej szybkie zamążpójście;
- w andrzejki ucinano gałązki wiśni - gdy wstawiona do wody gałązka zakwitła na Boże Narodzenie, był to znak, że panna szybko wyjdzie za mąż.
