Święta Bożego Narodzenia - tradycje i zwyczaje bożonarodzeniowe

Święta Bożego Narodzenia zbliżają się wielkimi krokami. Te najbardziej wyczekiwane przez dzieci święta to nie tylko ubieranie choinki czy wspólne śpiewanie kolęd. W zależności od regionu tradycje bożonorodzeniowe różnią się od siebie, jednak w całej Polsce na stole wigilijnym znajduje się 12 potraw, a po wieczerzy wszyscy wspólnie wybierają się na pasterkę. Jakie są inne tradycje bożonoradzoniowe? Jak te święta obchodzone są w innych krajach?

1. Kiedy są Święta Bożego Narodzenia?

Święta Bożego Narodzenia co roku wypadają w tym samym czasie. W polskiej tradycji rozpoczyna je Wigilia, którą obchodzimy 24 grudnia. Dzień później - 25 grudnia świętujemy pamiątkę przyjścia Jezusa na świat - Boże Narodzenie, 26 grudnia zaś obchodzimy w Polsce drugi dzień świąt.

2. Zwyczaje związane z Bożym Narodzeniem

Zwyczaje i tradycje bożonarodzeniowe są podobne w całym kraju. Nie wyobrażamy sobie świąt bez cudnie przystrojonej choinki, dzielenia się opłatkiem czy śpiewania kolęd.

Dzieci z utęsknieniem wypatrują rozpoczynającej wieczerzę wigilijną pierwszej gwiazdki, po której dostaną prezenty. Nieodłącznym elementem Świąt Bożego Narodzenia jest również Pasterka o północy.

Zobacz film: "Jak zadbać o prawidłowe relacje z dzieckiem?"

Jakie są najpopularniejsze zwyczaje i tradycje bożonarodzeniowe?

2.1. Ubieranie choinki

Ubieranie drzewka to nieodłączny element Bożego Narodzenia. Zwyczaj ten w Europie zapoczątkowali Niemcy.

Kiedy przystrajamy choinkę na Święta? Niektórzy robią to dopiero w Wigilię, inni na kilka tygodni przed Świętami. Drzewko ubierane jest wedle gustu domowników - może być przystrojone kolorowo, pstrokato, z mnóstwem ozdób choinkowych lub też minimalistycznie i nowocześnie, w tylko jednym kolorze.

Tradycją jest własnoręczne wykonywanie ozdób choinkowych: łańcuchów, aniołków z papieru itp. Warto zaangażować do tego dzieci - będzie to dla nich świetna zabawa! Dodatkowo podtrzymując świąteczną tradycję, miło spędzimy razem cenny czas.

2.2. Sianko pod obrusem

Tradycja nakazuje, aby pod białym obrusem na wigilijnym stole znalazło się sianko. Symbolizuje ono ubóstwo, w jakim przyszedł Jezus na świat. Według przesądów gospodarze, którzy włożą sianko pod świąteczny obrus, zapewniają sobie powodzenie i dostatek na nadchodzący rok.

2.3. Pierwsza gwiazdka na niebie

W czasie Wigilii dzieci najbardziej wyczekują pierwszej gwiazdki. Jest to symboliczne nawiązanie do Gwiazdy betlejemskiej, która zwiastowała narodzenie się Jezusa.

Pierwsza gwiazdka na niebie w wieczór wigilijny oznacza, że można zasiąść do wieczerzy.

2.4. Łamanie się opłatkiem

Dzielenie się opłatkiem wigilijnym to głównie symbol przebaczenia i pojednania. Zwyczaj ten pochodzi jeszcze od pierwszych Chrześcijan, którzy dzielili się chlebem.

W czasie łamania się opłatkiem składamy sobie wzajemnie życzenia, po czym siadamy do wieczerzy.

2.5. 12 potraw na wigilijnym stole

Na stole wigilijnym zgodnie z tradycją powinno pojawić się 12 potraw. Wiąże się to z liczbą apostołów, którzy spożywali z Jezusem ostatnią wieczerzę. Aby zapewnić sobie szczęście na nadchodzący rok, powinniśmy spróbować każdego dania.

12 potraw wigilijnych to:

• barszcz czerwony z uszkami;
• karp;
• pierogi z kapustą i grzybami;
• ryba po grecku;
• kutia;
• zupa grzybowa;
• śledzie;
• kompot z suszu;
• makowiec;
• groch z kapustą;
• kapusta z grzybami;
• paszteciki z kapustą i grzybami.

2.6. Dodatkowe nakrycie stołu dla gościa

Na wigilijnym stole zgodnie ze zwyczajem powinniśmy ustawić dodatkowe nakrycie, o jedno więcej niż jest uczestników kolacji. Ma to oznaczać otwartość na zbłąkaną osobę, którą w ten sposób zapraszamy do wspólnego świętowania.

Dawniej dodatkowe nakrycie było pozostawiane dla zmarłych.

2.7. Dawanie prezentów

Elementem świąt, którego najbardziej wyczekują dzieci, jest obdarowywanie się prezetami. Kładziemy je pod choinką, jednak otworzyć je można dopiero po wigilijnej kolacji.

Prezenty przynosi, w zależności od regionu Polski: Mikołaj, Aniołek, Gwiazdka, Śnieżynka lub Dzieciątko.

2.8. Wspólne śpiewanie kolęd

Nieodłącznym elementem polskich Świąt Bożego Narodzenia jest śpiewanie kolęd. Pieśni te opisują narodzenie się Jezusa. Najpopularniejsze polskie kolędy to m.in.: "Cicha noc", "Gdy śliczna panna" czy "Lulajże, Jezuniu".

Wspólne rodzinne kolędowanie stwarza niepowtarzalną atmosferę, którą uwielbiają szczególnie dzieci.

3. Jak Święta Bożego Narodzenia obchodzone są w innych krajach?

Święta Bożego Narodzenia obchodzone są na całym świecie. Jak wyglądają w innych krajach? Sprawdźmy!

3.1. Boże Narodzenie w Szwecji

W Szwecji świętowanie rozpoczyna się już 13 grudnia, kiedy obchodzony jest dzień św. Łucji. W tym dniu mieszkańcy tego kraju urządzają pochody dzieci ubranych na biało, którym przewodzi młoda dziewczynka, również w białym stroju. Na jej głowie umieszczany jest wianek z zapalonymi świecami - dziewczynka ta ma symbolizować postać świętej Łucji, patronki światła.

Dzień ten jest jednym z najważniejszych dni adwentu. Kolejnym takim dniem jest Wigilia, podczas której Szwedzi zasiadają do uroczystej kolacji. Wieczerza rozpoczynana jest od moczenia ciemnego chleba w wywarze pozostałym po gotowaniu wieprzowiny.

W następnej kolejności podawany jest pasztet z wątróbki, zapiekanki z ziemniaków i anchois, galareta wieprzowa, na deser zaś pudding ryżowy. W Szwecji nie ma zwyczaju śpiewania kolęd, zamiast tego zaś Szwedzi tańczą wspólnie wokół choinki.

3.2. Boże Narodzenie w Hiszpanii

Wigilia w Hiszpanii rozpoczyna się uroczystościami na ulicach miast. Mieszkańcy tego słonecznego kraju wychodzą ze swoich domów, aby razem cieszyć się z rozpoczynających się świąt.

Kolacja wigilijna oraz parady mają miejsce po pasterce o północy. Jakie potrawy spożywają Hiszpanie na Wigilię? Zależy to od regionu, jednak w większości domów jest to indyk z truflami, a w Galicji owoce morza.

Prezenty świąteczne dzieci w Hiszpanii otrzymują dopiero 6 stycznia w święto Trzech Króli, jako pamiątka darów, które złożyli nowonarodzonemu Jezusowi.

3.3. Boże Narodzenie w Grecji

Grecy przygotowania do świąt rozpoczynają 6 grudnia, świętowanie zaś trwa miesiąc i kończy się 6 stycznia. 1 stycznia w Grecji św. Bazyli przynosi dzieciom prezenty.

Wśród greckich potraw bożonarodzeniowych znajdują się: indyk, cielęcina, jagnięcina oraz bakaliowe ciastka.

Święta to dla Greków czas zabawy oraz spotkań towarzyskich i rodzinnych. Mieszkańcy tego kraju często spędzają je w restauracjach z przyjaciółmi.

3.4. Boże Narodzenie w Australii

Święta Bożego Narodzenia w Australii są zupełnie inne od świąt w Europie. Główną tego przyczyną jest temperatura panująca w tym kraju - Boże Narodzenie wypada tam w samym środku lata, dlatego często Australijczycy spędzają je na plaży.

W Australii nie ma zwyczaju spożywania tradycyjnych potraw, jednak w większości domów do świątecznego obiadu podaje się pieczonego indyka.

Święta w Australii zwykle pozbawione są elementu religijnego, jednak podobnie jak w Polsce, Australijczycy ubierają choinkę, a prezenty dzieciom rozdaje Święty Mikołaj.

3.5. Boże Narodzenie w Wielkiej Brytanii

W Anglii do uczty świątecznej zasiada się 25 grudnia. Na stole pojawia się pieczony indyk oraz tradycyjny pudding. Następny dzień to tak zwany Boxing Day - dawniej w tym dniu w Wielkiej Brytanii prezenty zapakowane w pudełka otrzymywała służba.

Warto wspomnieć, że to właśnie w Anglii zrodził się zwyczaj całowania się w Wigilię pod jemiołą. Roślina ta zawieszona w domu zgodnie z tradycją ma różne moce: odgania złe duchy, chroni dom i przynosi szczęście, a całującą się pod nią parę obdarza rychłym potomstwem.

3.6. Boże Narodzenie we Włoszech

Włosi obchodzą Wigilię w sposób wyjątkowo rodzinny. W niektórych regionach, szczególnie na południu Włoch, tradycyjna kolacja wigilijna to "cenone di Natale", czyli obfity posiłek składający się głównie z dań rybnych, takich jak bacala (suszony dorsz) czy owoce morza.

25 grudnia to dzień wspólnego świętowania. Włosi gromadzą się na uroczystym obiedzie, który może obejmować takie dania jak lasagne, ravioli, pieczenie czy zupa z tortellini. Na deser podawane są wypieki, takie jak: panettone, pandoro czy torrone.

Choć w niektórych regionach dzieci dostają prezenty od Świętego Mikołaja (Babbo Natale), we Włoszech równie popularna jest postać Befany - dobrej wiedźmy, która przynosi dzieciom prezenty w nocy z 5 na 6 stycznia, czyli na Święto Trzech Króli.